Child Focus legt deel verantwoordelijkheid bij socialemediabedrijven
“We trekken al lang aan de alarmbel”, zegt Niels Van Paemel van Child Focus. Hij reageert op ons onderzoek naar shout-outpagina’s op Instagram. Het is een jacht naar volgers en likes, die vaak eindigt in seksuele uitbuiting van minderjarigen. En via sociale media leren wij dat aan onze jongeren, zegt Child Focus: “De boodschap is simpel: ‘sex sells’.”
Bij Child Focus zijn we wat dit betreft al lang de alarmbel aan het luiden, maar niemand deed onderzoek naar dit fenomeen. Tot nu. Het vergt maar een paar swipes op de socialemediaplatformen en je kunt vaststellen dat er online een enorme toename is van de seksualisering van de jongerencultuur. Daarbij zijn het vooral de kwetsbare jongeren die gevaar lopen, zij vallen ten prooi aan mensen met slechte bedoelingen”, aldus Niels Van Paemel van Child Focus.
Hoe moeten we die seksualisering zien?
“Het is niet iets wat jongeren uitgevonden hebben. Dit komt vanuit de volwassenen, je ziet er genoeg voorbeelden van in de muziekindustrie en de populaire media. Seks verkoopt. Het lokt een dopaminereactie uit. Neem bijvoorbeeld het nummer van Cardi B, ‘WAP’ (wat staat voor ‘Wet-Ass Pussy’, red.). Die dansjes worden op TikTok gekopieerd en zo sijpelt die seksualisering de jongerenwereld binnen. De boodschap voor jongeren is simpel: ‘sex sells’, het is een businessmodel. Het lijkt me dan ook logisch dat jongeren daarop ingaan.”
Wat is het businessmodel dan?
“Het is simpel: influencers gebruiken seks om groot te worden en dus veel volgers te krijgen. Instagram is daar een ideaal kanaal voor. Via je profiel kan je zorgen dat alle jongeren en volwassenen die ‘zin hebben in meer’ jouw pagina beginnen te volgen. En zo kan je ze doorsluizen naar kanalen waar je geld kan verdienen met de verkoop van naaktbeelden, bijvoorbeeld Onlyfans, Manyvids of Fansly. Ook op TikTok wordt er op deze manier geronseld. En wat het onderzoek van ‘Het Laatste Nieuws’ook aantoont: er ontstaan pagina’s — met heel veel volgers — die dat businessmodel versterken. Die werken samen met nudefluencers, dat zijn influencers die seks als lokmiddel gebruiken. En zo worden volgers en geld uitgewisseld.”
De seksindustrie infiltreert het gewone, alledaagse leven dus via sociale media?
“Ja, al zijn er wel nuances te maken. Het is niet meer zoals vroeger, toen je enkel de traditionele pornosterren had. We hebben een samenleving waarin een toenemende vraag is naar amateurbeelden, the girl/boy next door. Mensen zoeken naar beelden die zo authentiek mogelijk zijn. En daar komen nu ook studenten en jongeren bij kijken. Die hebben van sekswerkers geleerd hoe ze te werk moeten gaan. Zo vind je op sociale media ook talloze handleidingen over hoe je dat het best doet.”
“Jongeren worden gelokt met het idee dat ze met naakt gemakkelijk geld kan verdienen. En doordat het via de reguliere sociale media gedeeld wordt, krijg je een normalisering van het fenomeen. Het is een zorgwekkende tendens, zoals ook te zien is in jullie onderzoek. We moeten nu wel niet in een kramp schieten en de schuld bij de jongeren leggen. Wíj hebben hen dat aangeleerd en aangepraat. En bedrijven zoals Meta (het moederbedrijf van Facebook en Instagram, red.) werken dit in de hand, zij zijn medeplichtig. Ze laten het toe en nog erger: eens je een paar pagina’s volgt, zullen de apps je soortgelijke suggesties van pagina’s of posts aanbieden. Zo bied je nog meer opties aan bij kwetsbare jongeren of mensen met slechte bedoelingen. De bedrijven geven seksuele uitbuiting vrij spel en werken het in de hand. Jezelf online blootgeven en er zoveel mogelijk volgers en dopamine uit halen, dát hebben wij aan jongeren geleerd.”
Cijfers van de Britse politie uit 2021 tonen aan dat er in Groot-Brittannië een toename was van 70 % op het vlak van grooming, via Instagram en Facebook. Speelt dit ook in ons land?
“Ja, ook wij stelden een gelijkaardige, gigantische toename vast in 2020 van meer dan 60 %. In 2021 is dat wat gestabiliseerd, maar openden we nog altijd 43 verschillende groomingdossiers (waarbij een dader het vertrouwen wint van een ander met het doel deze persoon seksueel te misbruiken, red.), terwijl dat er in 2019 ‘slechts’ 34 waren. Het zijn vooral ongeruste ouders die ons contacteren na bijvoorbeeld verdachte gesprekken ontdekt te hebben op de computer of smartphone van hun kind. Dat betekent dat het aantal verzwegen gevallen ongetwijfeld hoog blijft, aangezien jongeren zelf niet altijd de stap durven zetten.”
Wat is de oplossing voor dit alles?
“Die oplossing situeert zich op vele gebieden. De eerste reflex voor volwassenen moet altijd zijn: kijk eens in de spiegel en in je eigen hart. Hoe dragen wij hier aan bij? Anderzijds: als volwassenen, media en maatschappij moeten we ons bewust worden dat die seksualisering enkel toeneemt en dat we moeten opletten met de voorbeelden die we geven aan jongeren. We moeten ook met jongeren het gesprek over seksualiteit durven aangaan. Er is niks mis met het ontdekken van seksualiteit online, maar er moet over gepraat worden. Wat is de waarde of het belang van likes of volgers, waarom moeten wij ons leven zo publiekelijk op sociale media leven? Het online delen of verkopen van naaktbeelden is enorm gevaarlijk, de beelden kunnen je je hele leven blijven achtervolgen.”
