‘In Vlaamse gemeenten is de situatie op vlak van armoede sinds 2008 verslechterd’, zegt Anne Van Lancker van Decenniumdoelen. Nochtans kunnen gemeenten met een actief armoedebeleid een groot verschil maken, toont de nieuwe Lokale ArmoedeBarometer.
In deze nieuwe ArmoedeBarometer wordt het armoedebeleid van Vlaamse gemeenten getoetst. Wat blijkt daaruit?
“Onze vorige barometers toonden hoe het met armoede in Vlaamse gemeenten gesteld was. Daarop kwamen vaak ontmoedigde reacties van gemeentebesturen, omdat ze oordeelden dat ze nu eenmaal weinig vat hebben op armoede. Deze barometer laat zien dat wat gemeenten doen net wel een groot verschil maakt.”
Opvallend is dat grotere gemeenten, met minstens 70.000 inwoners, hoog scoren op vlak van armoedebeleid. Hoe komt dat?
“Op zich is dat niet verwonderlijk. In een stad als Gent vind je nu eenmaal makkelijker mensen in armoede dan in pakweg Wortegem-Petegem. De problematiek is zichtbaarder, wat maakt dat grotere gemeenten vaak al langer met een armoedeplan werken. In kleine gemeenten is dat minder het geval: als schaal het probleem niet zichtbaar maakt, wordt er meestal weinig aan gedaan. Bovendien hebben grotere steden vaak meer personeel en middelen om actief armoedebeleid te voeren en de armoedeorganisaties staan er sterker dan in kleinere gemeenten.
“Dat neemt niet weg dat we bij dit onderzoek geregeld perplex hebben gestaan van wat voor organisaties zich inspannen om armoede te bestrijden in kleinere gemeenten. Al was dit onderzoek voor heel wat gemeenten ook een wake-upcall. Het zette armoedeorganisaties aan om vragen te stellen aan hun gemeentebestuur, over woonbeleid, over werkgelegenheid of onderwijs. We horen nu dat sommige organisaties aan tafel uitgenodigd worden, waar dat vroeger nooit gebeurde. We hopen dat deze barometer dus een begin kan zijn voor gemeenten om van armoedebestrijding een prioriteit te maken.”
Welke factoren ziet u terugkomen bij gemeenten die een goed armoedebeleid hebben?
“Wat helpt, is als gemeenten ‘outreachend’ werken. Als ze via brugfiguren contacten leggen met mensen in armoede, als ze bijspringen in de onkosten voor school, of in de huur- of energiekosten bij kwetsbare gezinnen. We zien dat werken met een referentiebudgetmethode om te berekenen welk inkomen gezinnen nodig hebben om comfortabel te leven tot goede resultaten leidt. Een derde van de gemeenten doet dat al. En je ziet dat gemeenten die intensief samenwerken met armoedeorganisaties ook op andere vlakken beter scoren.”
Toch is er ook een grens aan wat gemeenten alleen kunnen doen, luidt een van de conclusies.
“Ja, op zich is decentralisatie een mooi concept, maar zonder sturing en middelen van de Vlaamse en federale overheid wordt het een beetje als bij de lotto. Als je het ongeluk hebt dat je gemeente geen coherent armoedebeleid voert, dan worden je misschien sociale basisrechten ontzegd.
“We laten zoveel kansen liggen om goeie praktijken uit te wisselen. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld vaststellen dat er te weinig sociale woningen zijn, maar het is de Vlaamse regering die duidelijke doelen moet stellen én middelen voorzien om nieuwe sociale woningen te bouwen. Deze barometer toont echt aan dat er nood is aan een ambitieus beleid dat gestuurd wordt vanuit de regering.”
