Zoveel verdient Zara aan een sweater (en zoveel ontvangt de textielarbeider)

Kledingketen Zara maakt twee keer meer winst per hoodie dan alle mensen die betrokken zijn bij de productie er samen aan verdienen, zo blijkt uit onderzoek van de Zwitserse ngo Public Eye. Er is dus nog genoeg marge om de lonen van textielarbeiders op te trekken, benadrukt actiegroep Schone Kleren Campagne.

Kledingketens beloven de laatste jaren meer transparantie over hun productieproces, maar wie wil te weten komen waar en in welke omstandigheden zijn of haar kleding wordt gemaakt, moet toch enkele maanden en ettelijke uren uittrekken. Zo blijkt uit onderzoek van de Zwitserse ngo Public Eye, dat de krachten bundelde met de Nederlandse actiegroep Schone Kleren Campagne en het Franse Collectif Éthique sur l’étiquette om het traject van één Zara-kledingstuk bloot te leggen, van de Zwitserse webshop waar het werd aangekocht tot de Turkse fabriek waar het werd gemaakt.

Uit de verzamelde gegevens en gedetailleerde berekeningen concludeerden de onderzoekers dat Inditex, het moederbedrijf van Zara, op een kledingstuk dat in West-Europa voor een gemiddelde prijs van 26,6 euro wordt verkocht, zelf 4,2 euro winst maakt. Dat is meer dan het dubbele van de 2,08 euro, het totaalbedrag dat alle betrokkenen bij de productie betaald kregen, van de katoenvelden in India, tot de spinnerij en fabrieken in Turkije.

Respect

Public Eye kocht begin mei via de Zwitserse webhop een hoodie uit de collectie ‘Join life’, die door kledingketen Zara wordt voorgesteld als ‘duurzame’ modelijn. Dat de sweater ook nog eens was bedrukt met de slogan ‘Respect: find out wat it means to me’ vonden de onderzoekers erg toepasselijk. Zij betaalden bijna veertig euro voor het kledingstuk, maar Zara hanteert verschillende prijzen per land, waardoor de gemiddelde prijs in West-Europa voor het kledingstuk 26,6 euro bedraagt.

Op het etiket staat enkel dat het kledingstuk in Turkije werd gemaakt, en een mix is van katoen en polyester. E-mails naar Inditex met de vraag om te verduidelijken in welke fabriek kregen geen sluitend antwoord. Pas na weken aandringen komt Inditex zijn belofte tot transparantie alsnog na en deelt de duurzaamheidsdirecteur persoonlijk mee in welke fabrieken de trui werd gemaakt, en wie de toeleveranciers zijn. Vragen over het loon of de prijs die Zara voor de sweater heeft betaald, worden afgewimpeld. ‘Voldoende om alle stappen in de productie te dekken, van de grondstof tot en met het eindproduct’, klinkt het eenvoudigweg.

Geen leefbaar loon

De onderzoekers trokken vervolgens zelf naar de fabrieken in Izmir. ‘Daar werd duidelijk dat Inditex enorme druk uitoefent op leveranciers om de prijzen te verlagen’, klinkt het in hun rapport. ‘De fabriek die de 20.000 hoodies in elkaar naait, kreeg omgerekend slechts 1,53 euro per stuk, en het bedrijf dat de slogan printte kreeg 9 cent per print betaald.’

De werknemers zouden per maand tussen 2.000 en 2.500 Turkse lira verdienen (ofwel een bedrag tyssen 310 en 390 euro), slechts een derde van wat volgens Schone Kleren Campagne nodig is voor een leefbaar loon. ‘Er is een alternatief voor het betalen van die magere lonen’, zegt Sara Ceustermans van de Vlaamse tak van Schone Kleren Campagne. ‘Voor slechts 3,62 euro per artikel meer zou een leefbaar loon gegarandeerd zijn voor alle mensen die bij de productie betrokken zijn.’

Ook de werkomstandigheden laten te wensen over. In één van de fabrieken waar de hoodie werd gemaakt zou 24 uur per dag worden gewerkt, in twee ploegdiensten. ‘Dit zou betekenen dat het personeel ‘s nachts twaalf uur lang moet werken, een praktijk die in strijd is met zowel de gedragscode van Inditex als de Turkse wet’, aldus Public Eye. In een andere fabriek werken veel werknemers met dagcontracten, zonder de garantie dat ze de volgende dag terug mogen komen.

Gedetailleerde cijfers

Ceustermans noemt de cijfers choquerend, ook al lagen ze volgens haar wel in de lijn der verwachtingen. ‘We wisten dat de lonen extreem laag liggen in alle fases van de productieketen. Uit eerder onderzoek bleek al dat maar 0,5 procent tot 1 procent van de winkelprijs naar het loon van de kledingarbeider gaat, maar we hadden nog nooit zulke gedetailleerde cijfers voor de hele keten’, klinkt het.

Wat dit onderzoek uniek maakt, is dat voor het eerst ook het inkomen van de katoenboer en het loon van werknemers in de andere productiefases – zoals het spinnen van de katoen, het maken van de stof en het printen – werd meegenomen. ‘We vragen al langer dat kledingbedrijven zelf dit soort informatie publiek maken, maar dat weigeren ze. Daarom hebben we dan maar zelf een onderzoek gedaan.’

Zara is zeker niet de enige keten die zijn arbeiders te weinig blijft betalen, Schone Kleren Campagne nam de voorbije jaren ook al de lage lonen van H&M-naaisters onder de loep. ‘We zouden dit soort onderzoeken ook voor andere ketens willen doen, maar daar hebben we helaas niet de middelen voor. Anderzijds zou dit ook niet nodig moeten zijn. Waarom maken ketens dit niet zelf bekend, als ze het echt ernstig menen met de verduurzaming van hun productieproces.’

DE MUYNCK, E. Zoveel verdient Zara aan een sweater (en zoveel ontvangt de textielarbeider). DS Avond, 28 november 2019.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers
mens en samenleving logo