Het viel tussen de plooien van het boerenprotest, maar de cacaoprijzen stijgen begin 2024 onverstoord voort. Met een prijsstijging van meer dan 70 % was cacao, op uranium na, vorig jaar al de best presterende grondstof. Dat zal volgens experts dit jaar niet anders zijn.
Vorige woensdag klom de prijs op de termijnmarkt in New York naar het hoogste niveau in 46 jaar. Een termijncontract is de afspraak tussen twee partijen om iets tegen een bepaalde prijs op een moment in de toekomst te kopen of verkopen. Cacao-futures kosten in New York inmiddels al bijna 5.000 dollar per ton, liefst 126 % meer dan in september 2022 en bijna drie keer zoveel als in 2017, toen cacao 1.700 dollar per ton kostte.
Dat is op papier slecht nieuws voor de grote producenten van chocolade, zoals Nestlé, Mondelez, Hershey en Mars. Ook boter en suiker, twee andere basisingrediënten, zijn de voorbije weken duurder geworden. De suikerprijzen zijn 157 % gestegen sinds het laagste punt, in 2020.
De verklaring voor de hoge cacaoprijs is in één woord samen te vatten: schaarste. Ivoorkust en Ghana zijn goed voor 60 % van de wereldwijde cacao-export. Hevige regenval in die landen veroorzaakte het afgelopen jaar de verspreiding van schimmelziektes onder de gewassen en hinderde het werk op de plantages. En als het niet te nat is, is het te warm en te droog.
Maar die verklaring is kort door de bocht, want het klimaat verklaart niet alles. Net zoals bij onze boeren is het ook een kwestie van ongelijke marktmacht. Overheden als die van Ghana en Ivoorkust bepalen de prijs voor de cacaoboeren. Die overheden worden op hun beurt zwaar onder druk gezet door de multinationals, die er alles aan doen om de prijs van cacao te drukken. Vaak met succes, want voor landen als Ghana en Ivoorkust zijn die bedrijven zo belangrijk dat ze niet zonder kunnen.
Van de huidige prijs van 4,96 dollar per kilo houden de lokale cacaoboeren in West-Afrika daardoor hoogstens een derde over. Door de hoge inflatie in hun land, is dat amper voldoende om in hun levensonderhoud te voorzien, laat staan om te investeren in personeel of kunstmest. Er zijn zelfs geruchten dat sommige cacaoboeren in West-Afrika hun oogst oppotten, in de hoop er volgend oogstseizoen een hogere prijs voor te krijgen.
En dus bijt de schaarste steeds harder. De regering van Ivoorkust meldde dat er tussen oktober en eind januari liefst 36 % minder cacao werd verscheept dan in dezelfde periode een jaar eerder. Wegens een gebrek aan aanbod is de termijnmarkt voor cacao er tijdelijk stilgelegd.
Dat is slecht nieuws voor de snoepers onder ons. Dirk Van de Put, ceo van Mondelez, gaf deze week toe dat de prijs van chocolade in Europa vorig jaar al “12 tot 15 % duurder” was geworden. De producent van bekende chocolademerken zoals Milka, Côte d’Or en Toblerone verwacht dit jaar voorlopig “een kleine prijsstijging”, maar wellicht is dat nog maar het begin. De echte prijsstijging is pas voor 2025, waarschuwen experts. Want over de chocolade die nu in het schap ligt, zijn meestal een jaar geleden al prijsafspraken gemaakt. De cacao die nu zo duur is, komt pas begin volgend jaar in de winkel.
