Het oliekartel Opec+ heeft de strijd tegen de inflatie wat moeilijker gemaakt. Na een onverwachte aankondiging om de productie te beperken werd olie duurder.
1 Wat is er beslist?
Een aantal leden van Opec+ kondigden zondag aan dat ze vanaf mei minder olie willen oppompen. Saudi-Arabië beperkt de productie met een half miljoen vaten per dag, enkele kleine producenten zullen samen nog ruim 600.000 vaten minder oppompen. Officieel komt het kartel tegemoet aan de verwachte vraagvermindering. De centrale banken proberen via renteverhogingen de economie een versnelling lager te schakelen. De bankenpaniek heeft de onzekerheid nog aangewakkerd. Daardoor zou de vraag naar energie kunnen afnemen, met een dalende prijs als gevolg. De Opec+ wil met deze preventieve maatregel de prijs ondersteunen.
2 Hoe is de beslissing tot stand gekomen?
Het technisch comité van Opec+ komt deze week bijeen om de marktsituatie in te schatten. Maar de ministers van de toonaangevende landen hebben daar niet op gewacht. Ze stuurden zondagavond al communiqués de wereld in. ‘Het is hoogst uitzonderlijk dat het technisch comité zo buitenspel wordt gezet. Dat maakt de aankondiging des te frappanter’, schrijft marktstrateeg Mathias Janssens van KBC in een nota. De tenoren binnen Opec+, zoals Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, wilden duidelijk een signaal geven. Rusland, ook lid van Opec+, had zelf eerder al aangegeven minder olie te willen oppompen. Volgens Janssens wil Saudi-Arabië vooral de Verenigde Staten een hak zetten. De regering-Biden doet al het mogelijke om de olieprijs naar beneden te krijgen, en heeft daarom al strategische reserves op de markt gebracht, tot onvrede van de Arabische producenten.
3 Wat is het gevolg voor de olieprijs?
Analisten denken dat de productiebeperking de olieprijs fors omhoog kan stuwen. ‘Ook vóór deze aankondiging stevende de markt al af op onevenwichten in de tweede jaarhelft’, schrijft Warren Patterson van ING. ‘Die zullen nu nog wat groter worden.’
De prijs van olie is de afgelopen maanden wel fors gezakt. Brent uit de Noordzee ging van meer dan 120 dollar in juni naar minder dan 80 dollar vorige week. Bij het openen van de markten schoot de prijs van ruwe olie maandag snel 8 % hoger, maar die winst kalfde in de loop van de dag weer af. Toch denken analisten dat de olieprijs op afzienbare termijn kan stijgen naar 90 of zelfs 100 dollar. Patterson gaat uit van een gemiddelde van 101 dollar voor de tweede jaarhelft.
4 Wat betekent dat voor de inflatie?
Slecht nieuws. Dat de inflatie de afgelopen maanden is afgenomen, heeft veel te maken met de dalende energieprijzen. Een hogere olieprijs kan die trend breken. ‘Duurdere grondstoffen dreigen het nog steeds hevig brandende inflatievuur verder aan te wakkeren’, oordeelt Janssens. ‘Het kan centrale banken dwingen om het monetair beleid nog langer restrictief te houden.’ Om die reden stegen de marktrentes. Ook aandelen werden meer waard, vooral die van energiebedrijven.
5 Zit er een geopolitieke component aan die beslissing?
Ongetwijfeld. Rusland is lid van Opec+ en heeft hoge olieprijzen nodig om de oorlog in Oekraïne te bekostigen en de economie draaiende te houden. ‘Dat de prijzen op peil blijven, is belangrijk voor de wereldwijde energievoorziening’, zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov maandag. ‘Of andere landen daar al dan niet blij mee zijn, is hun zaak.’
Voor de Arabische landen is een hoge olieprijs ook prettig. Ze zagen de afgelopen maanden het geld binnenstromen. De nettowinst van Saudi Aramco, het staatsoliebedrijf van Saudi-Arabië, bedroeg vorig jaar 161 miljard dollar, 51 miljard meer dan het jaar ervoor. Toen Opec+ in oktober vorig jaar besliste de productie met 2 miljoen vaten per dag te beperken, werd dat al geïnterpreteerd als een signaal dat de VS niet te veel noten op hun zang moesten krijgen. ‘De Verenigde Staten zijn not amused, mede omdat de regionale bondgenoot Saudi-Arabië aanstichter is van deze actie. Een hogere olieprijs jaagt de inflatie op en zet een rem op de economische groei in de VS’, schrijft hoofdeconoom Luc Aben van de bank Van Lanschot Kempen.
6 Zal de consument iets merken van de productiebeperking?
Een stijging van de olieprijs beïnvloedt de prijs aan de pomp. Het effect wordt wel gedempt, omdat de ruwe olie maar een deel bepaalt van de prijs die de consument betaalt. Ook verwerking, transport en belastingen maken deel uit van die eindprijs. Ruwe olie tekent voor minder dan een derde van de prijs aan de pomp in België.
