De vrees voor een recessie maakt dat onder andere olie, kobalt en ijzererts weer goedkoper worden. De trend doet zich ook voor op de markt voor voedingsgrondstoffen. Ondanks de oorlog in Oekraïne dalen de prijzen voor soja, palmolie en tarwe.Toch is dat geen goed nieuws, de kans dat de economie in achteruit schakelt, is toegenomen door het beleid van de centrale banken. Die verhogen de rente om de inflatie de kop in te drukken, maar economen gaan er steeds meer van uit dat economische tegenspoed daarbij niet vermeden kan worden.
De oorlog in Oekraïne is niet langer de grootste zorg op de grondstoffenmarkten. De vrees dat de economische groei zal plaatsmaken voor een krimp, heeft de overhand genomen.
Een greep uit de berichtenstroom van het financiële persbureau Bloomberg in de afgelopen dagen: ‘Palmolie gomt alle winst van 2022 weg.’ ‘Koper tuimelt naar laagste punt in 14 maanden.’ ‘Koersval tarwe vertraagt licht.’ ‘Kobalt wordt goedkoper.’ ‘Prijs ruwe olie onderuit.’ Het is weer eens wat anders dan de berichten over duurder wordende grondstoffen.
De laatste weken en maanden is voor de ene na de andere grondstof de trend gekeerd. De prijs van koper staat nu 21 % onder zijn hoogtepunt van mei. Die van ijzererts noteert 22 % lager dan zijn piek. Kobalt is 12 % goedkoper dan in maart. Soja is met 6 % onderuit gegaan, tarwe met 32 %, palmolie met 40 %. Ook de belangrijkste grondstof ter wereld, olie, is aan het terugglijden. Sinds de prijspiek van maart is er 15 % vanaf gegaan.
De oorzaak van de trendbreuk is de snel groeiende vrees dat de westerse wereld op een recessie aan het afstevenen is. Een recessie betekent dat de economie in achteruit schakelt en dus minder grondstoffen zal verwerken in plaats van meer. Een dalende vraag leidt tot een lagere prijs. Beleggers op de financiële markten, die handelen in termijncontracten en futures, lopen per definitie voor op de ontwikkelingen, en anticiperen op wat komen gaat.
Economische tegenspoed
Een recessie kan het gevolg zijn van de renteverhogingen waarmee de centrale banken de inflatie bekampen. Voorzitter Jerome Powell van de Amerikaanse centrale bank suggereerde woensdag in het parlement dat de renteverhogingen de kans op economische tegenspoed verhogen. De grondstoffenprijzen reageren daarop. Als een hogere hypotheekrente de bouwactiviteit ondermijnt, is er bijvoorbeeld minder vraag naar ijzer om beton te versterken.
‘De markten signaleren dat ze zich zorgen maken over de vooruitzichten voor de wereldwijde economische groei’, tweette de Cambridge-econoom Mohamed El-Erian. ‘Dat geldt niet alleen voor olie en andere grondstoffen, maar ook voor obligaties en aandelen. Deze beweging volgt op een opmerkelijke verschuiving van de consensus onder economen. Ze zien stagflatie als een basisscenario en recessie als een stijgend risico.’
Ook de lockdowns in China van eerder dit jaar hebben de vraag naar grondstoffen doen dalen. Een mooi voorbeeld is kobalt, dat gebruikt wordt voor de batterijen van stekkerauto’s. De lockdowns hebben de Chinese autoverkoop in april sterk doen inzakken. De mijnbedrijven moeten nu hun prijzen laten dalen om hun productie te kunnen verkopen.
Op de oliemarkt is eveneens een en ander verschoven. In maart steeg de prijs uit vrees dat de oorlog het aanbod zou beperken, en dat er schaarste zou ontstaan. Maar nu zijn beleggers vooral bezorgd dat de economie door de inflatie en renteverhogingen zo sterk vertraagt, dat de vraag naar olie zal afnemen. Een hoge prijs aan de pomp en een tanende koopkracht doen de consument wel twee keer nadenken voordat hij of zij de tank vult. Ondanks de dalende prijs van ruwe olie is de prijs aan de pomp voorlopig nog hoog, omdat er nog een tekort is aan geraffineerde producten, zoals benzine en diesel.
Zelfs op de markt voor voedingsgrondstoffen dalen de prijzen. Dat lijkt verbazend, want de markt blijft verstoken van graan uit Rusland en Oekraïne. Maar de aanvankelijke zorg daarover maakte plaats voor de vaststelling dat in andere delen van de wereld de oogstverwachtingen hoopvol zijn. Ook de prijs van palmolie daalt. De vraag naar deze grondstof ging aanvankelijk sterk omhoog, omdat palmolie als vervanging van de weggevallen zonnebloemolie uit Oekraïne werd gekocht. Maar de vrees voor tekorten is weggeëbd: landen als Indonesië en Maleisië springen vlot in het gat. Eerder deze maand meldde de voedselorganisatie FAO dat de index voor voedingsgrondstoffen in mei voor de tweede achtereenvolgende maand gedaald was. Al blijven ze wel 23 % duurder dan vorig jaar.
Gasprijs blijft stijgen
Er is een grote uitzondering op de trend van dalende prijzen. De gasprijs blijft, althans in Europa, stijgen. Omdat gas niet zo makkelijk te transporteren is, blijft Europa relatief afhankelijk van de Russische grillen. De richtinggevende Europese TTF-prijs staat weliswaar ruim onder zijn piek van maart, maar is de afgelopen dagen wel met 55 % gestegen door berichten over verminderde toevoer.
