‘Laat er geen misverstand over bestaan: niemand ziet dit graag gebeuren.’ Topman François Van Hoydonck van palmolieproducent Sipef uit Schoten is duidelijk. Zijn bedrijf doet goede zaken, maar het zit hem niet lekker dat de oorlog in Oekraïne daar een belangrijke oorzaak van is. ‘Markten reageren nu eenmaal op allerlei fenomenen, ook op oorlogen.’
Doordat de export van zonnebloemolie uit Oekraïne is weggevallen, is de voedingsindustrie hard op zoek naar alternatieven. Palmolie is er daar een van. Het gevolg is dat de prijzen door het dak gaan. Dat is goed nieuws voor Sipef, dat in Indonesië en Papoea-Nieuw-Guinea uitgebreide oliepalmplantages bezit. Palmolie is het belangrijkste product voor het beursgenoteerde bedrijf, dat daarnaast bananen, rubber en thee produceert.
Op de spotmarkt werd begin maart tot 1.800 dollar betaald voor een ton palmolie, schrijft Sipef in een persmededeling. Van Hoydonck: ‘De prijzen breken records. De vorige prijspiek dateert van 2011. Toen ging het om 1.100 tot 1.200 dollar. Nu gaan de prijzen nog veel hoger.’ Sipef verkoopt zijn productie weliswaar niet tegen de hoogste spotprijs. Vaak is niet de spotmarkt, maar de forwardmarkt richtinggevend, omdat de olie op termijn verkocht wordt. En in Indonesië gaat nog een zware exporttaks van de opbrengst af.
Toch is het duidelijk dat Sipef op recordresultaten afstevent, ondanks een lichte achteruitgang van de productievolumes. Voor palmolie werd in het eerste kwartaal 44 % meer betaald dan een jaar eerder, en 31 % meer dan eind vorig jaar. Al is het niet zo dat de prijsstijging volledig aan de oorlog te danken is. Van Hoydonck: ‘Er was al een structureel tekort. De voorraden van zowel soja-, raapzaad- en palmolie waren laag. Doordat de zonnebloemolie-export uit Oekraïne wegviel, trad een bijkomend prijseffect op. Je ziet dat vooral eind februari de prijzen sneller zijn gaan stijgen. De verwachting dat de markten wat zouden kalmeren, is door de inval in Oekraïne niet uitgekomen.’
Sipef verwacht dat de hoge prijzen ook in het tweede kwartaal zullen standhouden. Vooral de blokkering van de havens aan de Zwarte Zee, zoals Odessa, zal niet zo snel opgeheven zijn. Zolang de export vanuit die havens stilligt, blijft de markt van plantaardige olie gespannen. Voedingsbedrijven die wegens een tekort aan zonnebloemolie op zoek gaan naar een alternatief, komen snel bij palmolie uit, omdat de eigenschappen gelijkaardig zijn.
Een factor bij de prijsvorming is ook de mate waarin geïmporteerde plantaardige olie wordt gebruikt voor biodiesel. In Europa is de B7-diesel voor 7 % van plantaardige oorsprong. De Europese Unie wil vanaf 2030 verbieden dat daarvoor voedingsgewassen worden gebruikt. De voorkeur gaat naar biobrandstof uit afval. Dat zou een impact kunnen hebben van zo’n 3 tot 4 procent op de wereldmarkt voor palmolie. Maar aangezien de verplichting pas over acht jaar van kracht wordt, is er op korte termijn geen invloed op de prijs, verwacht Sipef.
