Bent u van plan de avonturen van de Rode Duivels op het EK te volgen op een nieuwe tv? Koop die dan snel, want binnenkort betaalt u er een pak meer voor. Hetzelfde geldt voor een nieuwe auto, tuinmeubelen, een barbecue of verbouwingen in het huis: bijna alles wordt duurder. En geen klein beetje, blijkt uit onze prijsbarometer.
Het zijn waanzinnige bedragen: een stijging met 100,00 % voor sommige houtsoorten, 105,00 % voor olie, 75,00 % voor plastic. En zo kunnen we nog even doorgaan. De wereldeconomie draait op volle toeren nu de coronapandemie stilaan moet wijken. Zo snel dat het aanbod de vraag niet meer kan bijhouden. En dat gaan we voelen in onze portemonnee. De redacties van ‘Het Laatste Nieuws’ en ‘VTM Nieuws’ deden de afgelopen weken een grote rondvraag bij tientallen producenten en winkeleigenaars. Die blijken vaak geen andere keuze te hebben dan de duurdere grondstoffen door te rekenen aan hun klanten.
Prijsvergelijker Daltix rekende uit dat doe- het-zelfmaterialen het voorbije jaar 2,00 % duurder werden. De prijzen bij Hubo gingen met 4,00 % omhoog. En dat is nog maar het begin. “Dit is al de derde keer dat we de prijzen verhogen. Telkens met 10,00 %”, zegt Dirk Coorevits, CEO van Soudal – bekend van de wielrenners, maar vooral producent van isolatieschuim, lijm en siliconen. “We kunnen niet anders. Het product waarvan we onze lijm en isolatieschuim maken, polyurethaan, is de afgelopen maanden met 30% gestegen. Dat hou je eventjes vol, maar op een bepaald moment moet je toch aan tafel met de klant om een moeilijk gesprek aan te gaan.”
Wim Herman, CEO van Sleeplife, heeft zijn prijzen van matrassen, boxsprings en lattenbodems ook moeten optrekken. “Al tot twee keer toe met 3,00 tot 5,00 %”, zucht hij. “Dat doe je niet graag, maar we moeten wel. Onze producten worden gemaakt van hout, staal en schuim. Dat is allemaal veel duurder geworden. Het is dat of kopje-onder gaan.”
Flessenhals
Hoe kan het dat alles zo duur wordt – we zaten toch in de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog? “Omdat sommige landen, zoals China, geen last meer hebben van de lockdown”, weet Geert Noels, hoofdeconoom bij Econopolis. “China bestelt nu massaal bij bedrijven die maandenlang stillagen, geen voorraden meer hadden, en nu pas weer beginnen te produceren. Daar komt nog eens een gigantische vraag bij vanuit de Verenigde Staten, waar president Biden miljarden dollars pompt in de economie, en je begrijpt dat het aanbod de vraag niet kan volgen. Dan volgen de prijzen snel.”
Extra factor: ook de scheepvaart kan niet mee. “Er is de laatste tijd weinig geïnvesteerd in nieuwe containers en schepen”, zegt Robert Boute, professor Supply Chain Management aan de KU Leuven. “De scheepvaart over zee is letterlijk de flessenhals van de wereld geworden, waar alle producten door moeten. Kijk maar naar de crisis in het Suezkanaal (in maart, red.), waar één containerschip vastzat en duizenden schepen vertraging opliepen. De prijzen van containerscheepvaart zijn de laatste maanden hallucinant gestegen. Bij producten die veel volume innemen maar een lage waarde hebben – zoals tuinmeubelen of hout – zal dat de grootste impact hebben.”
Hallucinant
U investeert ook maar beter nu in een nieuwe televisie in plaats van die aankoop uit te stellen tot pakweg de zomer. Bij winkels als MediaMarkt, Krëfel, Fnac, Vanden Borre en Selexion horen we dat de prijzen inderdaad zullen stijgen de komende maanden. Eén van die winkels heeft het zelfs over 15,00 % meer voor televisies. Een andere elektronicaverkoper bevestigt dat op een prijskaartje van 599 euro voor een wasmachine binnenkort waarschijnlijk 699 euro zal staan, en volgens Krëfel zal multimedia meer gaan kosten.
Eén van de redenen: de prijzen voor zeecontainers die de pan uit swingen. “Een jaar geleden betaalden we 750 euro per container om onze producten over zee naar hier te brengen. Onlangs hebben we zelfs 8.000 à 10.000 euro betaald. Hallucinante prijzen”, klinkt het bij MediaMarkt.
Gemiddeld betalen Europese bedrijven nu 8.000 dollar (6.620 euro) voor een container uit China, een verviervoudiging tegenover vorig jaar. Volgens de rederijen is één en ander niet onlogisch. “De balans van vraag en aanbod is uit evenwicht”, zegt Michel Marstboom, gedelegeerd bestuurder van rederij Maersk België. “Er is een veel grotere vraag naar containers dan andere jaren, maar het is ook een stuk moeilijker om ze te leveren. De impact op prijzen is er vooral voor contracten op korte termijn. Verschepers die op lange termijn contracten hebben afgesloten, zullen het wat minder voelen. Al hebben we zulke stijgingen werkelijk nog nooit gezien.”
Ook voelt de transportsector nog steeds naschokken van de eerste lockdown. “We kunnen niet op volle capaciteit opereren en het is in sommige havens makkelijk twee weken aanschuiven. Als een schip een bepaalde prijs per dag heeft, kost dat ook veel geld.”
Zwembadtekort
Maak dus maar zelf de rekening. Alles wat via containers moet aankomen, wordt sowieso duurder. Reken daar sommige grondstoffen bij die de laatste maanden verdubbeld of verdriedubbeld zijn in prijs, zoals de ruwe aardolie – het basisproduct voor plastic, isolatie en pvc. Maar ook staal (+40,00 %), aluminium (+36,00 %) en hout (+70,00 %) werden duurder. In meubelwinkels en tuincentra zien ze de prijzen met de dag klimmen. “We merken inderdaad prijsstijgingen tussen de 20,00 en 30,00 % voor bijna al onze producten”, zegt Wilfried De Backer van Paradisio, een keten in kantoor-, baby- en seizoensartikelen. “Neem nu de bekende plastic zwembadjes van Intex. De aanvraag bij de Chinese producent is zeven keer hoger dan wat de jaarlijkse productie daar aankan. Ik wilde een bepaald type zwembad bestellen, maar kreeg al de reactie dat dat pas na de zomer geleverd kan worden. Uiteraard heeft dat een weerslag op de prijs.”
Turboconsumptie
Ook kledij deelt in de klappen, met een meerkost van 5,00 tot 10,00 %. “Voor een trui waarvoor je nu 50 euro betaalt, tel je binnenkort wellicht 52 tot 55 euro neer”, bevestigt Luc Van Mol, eigenaar van kledingketen ZEB. Al begrijpt hij niet goed waarom ook de prijzen van textiel stijgen. “Ik vermoed dat sommige producenten ook wat profiteren van een algemene prijsstijging op wereldniveau.” Iets wat nog anderen bevestigen. “Sommige bedrijven creëren bewust schaarste. Ook al gemerkt dat nogal wat producenten het verbazend goed doen tegenwoordig?”
Al kúnnen sommige sectoren niet anders, om de put van afgelopen jaar te dempen of om de kosten van de coronamaatregelen te financieren. Zo trekt één op de twee horeca-uitbaters zijn prijzen op, blijkt uit een rondvraag van Horeca Vlaanderen. De meesten doen dat voor zowel drank als voeding. Niet dramatisch: het blijft in de meeste gevallen beperkt tot 1,00 à 2,00 % meer voor een pintje of een biefstuk-friet – al is één op de tien uitbaters wel van plan er meer dan 5,00 % bij te doen.
Opvallend: dat het leven duurder wordt, is óók onze eigen schuld. Dat stelt consumentenorganisatie Test Aankoop. “Tijdens de crisis hebben we aan ’turboconsumptie’ gedaan”, zegt woordvoerder Simon November. “Iedereen kocht namelijk hetzelfde: een grote tv met bijhorend Netflix-abonnement, wat spullen voor ons thuiskantoor, we klusten ook massaal in ons huis of in de tuin. Die prijzen zijn de afgelopen maanden al sterk gestegen. Of ze nog verder omhoog zullen gaan, hangt vooral van onszelf af. Blijven we die spullen kopen? Dan wel. Gaan we nu vooral andere dingen aanschaffen? Dan zullen de prijzen normaliseren.”
Dat denkt ook professor Boute: “Dit is wellicht een tijdelijk fenomeen dat ontstaat in de nasleep van de lockdown. Bovendien is het goed mogelijk dat tegelijkertijd andere producten goedkoper worden.”
Zonder klantenkaart
Dat laatste zou weleens het geval kunnen zijn in de supermarkten. “Wij zijn zeker niet van plan onze prijzen op te trekken”, zegt Roel Dekelver van Delhaize. “Voor haast alle producten werken we met jaarcontracten. Die prijzen zijn al een hele tijd geleden onderhandeld, daar verandert dus niets aan. En als we echt meer zouden moeten betalen, zullen we er altijd voor kiezen om eerst onze marges te verkleinen. Prijzen verhogen is echt het laatste wat we zullen doen.”
Nochtans becijferde vergelijker Daltix dat Delhaize de prijzen het voorbije jaar met 1,20 % deed stijgen voor mensen zonder klantenkaart. Colruyt ging dan weer 2,00 % naar beneden, maar dat was vooral om onder concurrent Albert Heijn te kunnen blijven. Dat is ook de reden waarom kenners geen grote prijsverhogingen voorspellen in de supermarkten. “Geloof me: ze gaan ons met promoties om de oren slaan”, zegt Jorg Snoeck van vakblad ‘Retail Detail’. “Er zijn ook meer supermarkten gekomen, denk maar aan Jumbo. Er zal dus zeker een strijd geleverd worden om de consument.”
Gigantische spaarpot
Globaal genomen wordt zowat alles wel duurder, maar voor de meeste mensen is dit niet zo erg, zegt financieel expert Paul D’Hoore. “We zullen ons, zoals altijd, wel aanpassen aan de nieuwe realiteit. Vergeet niet dat er een gigantische som op onze spaarboekjes staat. Door de lockdown hebben we meer kunnen sparen, waardoor dat bedrag is opgelopen tot 320 miljard. Dat is ongezien. Daarnaast kennen we in dit land de automatische loonindexering, en dus stijgen de lonen mee met de prijzen. De meeste gezinnen hebben ondertussen wel een appeltje voor de dorst kunnen opbouwen. Ik zou me dus geen al te grote zorgen maken.”
