De nieuwe pakjeswet waarover donderdag gestemd wordt in het parlement, moet sociale dumping in de sector stoppen. De oppositie en de sector vrezen duurdere pakjes en minder concurrentie.
Met Black Friday voor de deur, zetten pakjesbezorgers zich schrap voor de drukste periode van het jaar. De hoogmis voor online koopjesjagers kwam de afgelopen jaren in een kwaad daglicht te staan, nadat inspectiediensten inbreuken hadden vastgesteld tegen onder meer zwartwerk en illegale tewerkstelling van koeriers in onderaanneming voor bedrijven als PostNL, GLS en DPD.
De arbeidsauditeur verzegelde depots en spande een rechtszaak aan tegen PostNL en GLS, omdat hij ze verantwoordelijk acht voor ‘structurele sociale fraude’ bij de onderaannemers. Toen vorig voorjaar ook nog eens twee managers van PostNL België meer dan een week in de cel moesten doorbrengen, ging een schokgolf door de sector.
De rechtszaak loopt nog, maar de minister van Post, Petra De Sutter (Groen), wilde niet wachten op het vonnis om komaf te maken met wat ze ‘cowboypraktijken’ noemt. Ze werkte een nieuwe pakjeswet uit. Na goedkeuring door de regering krijgt die donderdag definitief groen licht van het parlement.
Minimumloon
Onder de nieuwe wet, die volgend jaar geleidelijk van kracht wordt, zullen koeriers op termijn nog maximaal 9 uur per dag pakjes mogen bezorgen, en twee keer per week 10 uur. Er komt een minimumloon voor de bezorgers en pakjesbedrijven zullen ook bepaalde kosten voor zelfstandige onderaannemers moeten betalen, zoals benzine of verzekeringen.
De Sutter ambieert dat er ‘geen doodvermoeide bezorgers meer achter het stuur zitten, die eindeloze dagen moeten kloppen’ en er een gelijk speelveld in de sector komt, waarbij alle bezorgers, ongeacht hun statuut, een vergelijkbare vergoeding krijgen. Maar bij de oppositie en binnen de sector klinkt luide kritiek. Vooral de extra administratie voor de pakjesbedrijven – die moeten toezien of bezorgers (ook bij onderaannemers) zich aan de maximale ‘pakketdistributietijd’ houden – is een doorn in het oog. ‘Er zal extra personeel nodig zijn en de kosten zullen stijgen’, zegt Philippe Degraef, directeur bij transportfederatie Febetra. De kleinere operatoren zullen de ‘zwaarste impact’ op hun marges ondervinden door de ‘nodige IT-investeringen en administratielasten’, zegt de postregulator BIPT, die een impactstudie maakte.
Kamerlid Michael Freilich (N-VA), die zich vastbeet in het dossier, vreest dat de ‘pakjessector niet meer rendabel zal zijn, met structureel verlieslatende bedrijven. Marktleider Bpost wordt de grote winnaar.’ Hij verwijst naar de studie van BIPT die becijferde dat de marge voor Bpost in het meest waarschijnlijke scenario oploopt tot 12,30 %. Freilich vindt dat de wet te veel op de leest van Bpost is geschreven (dat voor 51 % in handen is van de overheid). Volgens Freilich houdt ze te weinig rekening met de neveneffecten en komt er een ‘verschraling van de markt’, waarbij de kleintjes kopje-onder gaan en Bpost monopolist wordt.
Zeker is dat de hogere kosten minstens deels zullen worden doorgerekend aan de klanten, waarschuwt BIPT. Maar volgens Wouter Verheyen, professor transport- en arbeidsrecht aan de UA, die hielp bij de voorbereiding van de nieuwe wet, is die stijging relatief. ‘Onze impactstudie ziet een extra kost van 7,5 tot 25 cent per pakje.’ Volgens Verheyen zal de nieuwe wet meer rechtszekerheid brengen voor alle bedrijven, ‘ongeacht het statuut van de bezorgers’.
Maar volgens Degraef volstond de huidige wetgeving. ‘Er moet alleen beter worden gecontroleerd’, klinkt het. Dat er vandaag minder inbreuken worden vastgesteld, toont dat bedrijven inspanningen doen om misbruik zo veel mogelijk in te dammen, erkennen ook de vakbonden. Maar net omdat de controle en handhaving vandaag weinig gebeurt en moeilijk is, is een nieuwe wet nodig, vindt Verheyen.
