Het Antwerpse iconische modelabel Ann Demeulemeester heeft zo goed als al zijn werknemers ontslagen. Alle productie verhuist richting Italië. Daarmee verliest België een van zijn laatste onafhankelijke luxemodehuizen.
Toen in september het befaamde Antwerpse modelabel Ann Demeulemeester in handen kwam van de Italiaanse retailer Claudio Antonioli, bleef zakelijk leidster Anne Chapelle vaag over het lot van de vijftigtal werknemers die al jarenlang de luxekleren produceren. “Ik heb voorlopig geen melding van jobverlies. Maar op termijn zal Claudio Antonioli moeten beslissen wat met de mensen in de productie gebeurt. Ik denk dat zijn intenties goed zijn, maar hoe hij het zal uitvoeren, is vanaf nu zijn weg”, zei ze toen in een interview met De Tijd.
Inmiddels is duidelijk geworden dat de productie van het Antwerpse modelabel volledig naar Italië verhuisd is. In november werden de Antwerpse werknemers op de hoogte gesteld dat een grote ontslagronde zou volgen. Die voltrok zich in januari dit jaar. Van de 48 werden toen 42 werknemers ontslagen. Volgens gegevens van de vakbond zijn er op dit moment nog maar twee werknemers van het voormalig productieteam actief. “Velen van hen hebben nog steeds moeite om ander werk te vinden in de gehavende modesector. Negentien van hen worden nog steeds begeleid, bij elf is de begeleiding op dit moment afgebroken, helaas zonder dat ze ander werk hebben gevonden”, meldt een secretaris bij de vakbond.
Volgens de vakbond zijn de onderhandelingen rond het sociaal plan ‘bijzonder constructief verlopen’. “Alle ontslagen werknemers worden uitbetaald, inclusief anciënniteitspremie en mogelijkheden tot opleiding. Toch knaagt het bij velen, als ze zien dat de ontwerpen waar ze jarenlang aan gewerkt hebben, nu richting Italië verhuizen. Het blijft toch de vraag hoe het zover is kunnen komen.”
Antwerpse Zes
Demeulemeester was een van de Antwerpse modeontwerpers die in de jaren 80 Antwerpen op de wereldkaart zette met eigenwijze, high-end modeontwerpen. Samen met haar vijf leeftijdsgenoten die eveneens afstudeerden aan de Antwerpse Modeacademie – Walter Van Beirendonck, Dries Van Noten, Dirk Van Saene, Dirk Bikkembergs en Marina Yee – vormde ze de ‘Antwerpse Zes’.
In 2013 verliet Demeulemeester het modelabel. Met Anne Chapelle – een vriendin van Demeulemeester en eveneens een grote naam in de Belgische modewereld – bleef het label wel in Belgische handen. Het vertrek van Demeulemeester liet het bedrijf echter achter met een ferme financiële kater. De jongste jaren kwam het in moeilijkheden, zeker toen het geen nieuwe kredieten van de bank meer bemachtigde. De twee minderheidsaandeelhouders hielden het voor bekeken, waardoor Chapelle nieuw kapitaal moest zoeken. Met de deal legde Claudio Antonioli de hand op de archieven van het merk, het hoofdkwartier van het bedrijf, het historisch pand in Antwerpen en een showroom in Parijs. Chapelle zelf was gisteren niet bereikbaar voor commentaar.
Dat het kapitaal vanuit het buitenland kwam, is niet toevallig. Met uitzondering van Walter Van Beirendonck zijn alle iconische merken van de Antwerpse Zes nu in buitenlandse handen of stopgezet. “Er verandert veel”, zegt hoogleraar cultuurmanagement Annick Schramme (UAntwerpen/Antwerp Management School), die een boek schreef over fashion management. “In de stad Antwerpen zijn we altijd trots geweest dat op het feit dat onze high-end designers ook onafhankelijk bleven. Maar de generatie van de oorspronkelijke Antwerpse Zes is op het punt gekomen waarop ze hun label naar de toekomst toe willen vrijwaren en zelf toch creatief kunnen blijven.”
De modewereld is doorheen de jaren ook in sneltempo veranderd. “De Antwerpse Zes zijn de enigen die vanuit Antwerpen internationaal gingen. Maar naar een modeshow in Londen gaan, opgemerkt worden en internationaal doorbreken, zoals zij deden, dat is vandaag veel moeilijker geworden voor onafhankelijke designers”, zegt Schramme.
Ook internationaal zijn heel wat bekende modehuizen de afgelopen jaren opgegaan in grote concerns. Alleen al in New Guards, het door Claudio Antonioli mede opgerichte bedrijf, huizen labels als Marcelo Burlon, Heron Preston, Kirin by Peggy Gou en Alanui. Of denk aan het Franse LVMH, dat luxemerk na luxemerk opkoopt. “Je hebt gewoon een bepaalde schaalgrootte nodig om overeind te blijven. Vroeger ontsnapten luxemerken daar nog aan”, zegt retailexpert Gino Van Ossel (Vlerick). “Alleen al om een online webshop op te richten, heb je nu eenmaal een zeker kapitaal nodig. Als je achterblijft, riskeer je nog meer omzet te missen.”
Corona heeft de veranderingen in de modewereld in een stroomversnelling gebracht. “In Europa is de omzet van mode sinds corona met 20,00 % gedaald. Als je weet dat de onlinemarkt gegroeid is, dan weet je dat de fysieke retailwinkels nog grotere klappen kregen. Bovendien boeken labels als Ann Demeulemeester ook omzet van buitenlandse toeristen. Ook die geldstroom viel weg. Dan is het verstandiger om buitenlands kapitaal te zoeken dan ermee te moeten ophouden”, zegt Van Ossel.
Het valt niet te ontkennen dat de Antwerpse modemerken ferme deuken hebben opgelopen. Toch blijft Antwerpen als modestad overeind, mede dankzij haar befaamde Modeacademie. “Nog steeds geraken alumni van de opleiding overal aan de bak. Het is interessant om te zien hoe jonge ontwerpers proberen om vooral lokaal het verschil te maken. Nu een nieuwe Chanel of Louis Vuitton uit de grond stampen, dat zal niet zo snel gebeuren.”
