Japanse werknemers onderhandelden net de stevigste loonsverhogingen sinds 1991, wat de hoop voedt dat het land eindelijk de inflatie duurzaam boven nul ziet stijgen.
Op een centraal bankier, zeker een Japanse, kan je rekenen om een historische mededeling in een gortdroog persbericht te gieten. De eerste renteverhoging sinds 2007 kondigt de Japanse centrale bank aan onder de boodschap ‘veranderingen in het monetair beleidskader’.
Voor alle duidelijkheid: de verhoging is bescheiden, van minus 0,10 naar 0 tot plus 0,10 %. Niettemin maakt de Nippon Ginko zo als laatste van ’s werelds grootste centrale banken komaf met het subzerobeleid.
De reden? Japan lijkt eindelijk verlost van decennia van nulinflatie of zelfs dalende prijzen. In zo’n klimaat wordt 100 yen koopkracht vandaag over een jaar 101 of 102 en verdwijnt voor consumenten de prikkel om het geld nú te laten rollen, terwijl de schuldenlast reëel altijd maar toeneemt. Vandaar dat centraal bankiers wereldwijd naar ‘een beetje inflatie’ – grosso modo 2 % – streven. Die heilige graal lijkt zelfs in Tokio eindelijk in zicht. De Japanse consumptieprijzen stegen in februari jaar op jaar 2,90 % en bevinden zich sinds september 2021 boven nul.
‘Er is nu een deugdzame cirkel tussen lonen en prijzen’, stelt gouverneur Kazuo Ueda vast. Vrij vertaald: dat de inflatie boven nul zit, is niet meer louter te ‘danken’ aan dure ingevoerde olie. De ‘sarariman’, de archetypische Japanse werknemer, eist bij een zeer krappe arbeidsmarkt en oplopende inflatie boter bij de vis: bij Rengo, de grootste Japanse vakbondskoepel, kwam vrijdag een loonsverhoging van 5,3 0 %uit de bus. Dat is de grootste nominale stijging sinds 1991.
Ueda hamert er wel op dat het beleid van de Nippon Ginko nog een hele tijd ‘stimulerend’ zal blijven, gezien de outlook. Daarmee is de boodschap duidelijk dat de eerste bescheiden renteverhoging geen voorbode is van een keiharde inflatiestrijd zoals de Amerikaanse en Europese centraal bankiers de voorbije paar jaar hebben moeten voeren (zie grafiek).
Japan blijft met de bijna-nulrente het Asterix-dorp onder ’s werelds centraal bankiers. Ueda maakt er geen geheim van heel omzichtig te werk te willen gaan bij het temperen van de strijd tegen deflatie van zijn voorganger Haruhiko Kuroda. Daardoor verzwakte de yen na de renteverhoging, terwijl de Japanse beurs licht terrein won. Op de beurs van Tokio sloot de Nikkei-aandelenkorf recent voor het eerst sinds 1989 op een record af.
Kuroda lanceerde, in contrast met zijn relatief schuchtere voorloper, meteen na zijn aantreden in 2013 een totaaloorlog tegen deflatie, via de massale opkoop van staats- en bedrijfsschulden en vastgoed- en aandelenfondsen.
De balans van de centrale bank is met 600.000 miljard yen (3.800 miljard euro) opgekocht overheidspapier gezwollen tot een nauwelijks te vatten 760.000 miljard yen (4.700 miljard euro) of 128 % van het Japanse bruto binnenlands product, een vervijfvoudiging sinds 2013.
Ueda zegt de bulkinkoop van overheidsobligaties te blijven voortzetten, al verdwijnt wel de formele ambitie om de langetermijnrente te plafonneren.
