De Europese Unie heeft een lijst van 17 items opgesteld die essentieel zijn voor de ontwikkeling van een kind.
Die items (zie onderaan dit artikel) gaan van gezonde voeding tot vriendjes uitnodigen thuis, verwarming en internet. “Het gaat over wat een kind een kind laat zijn”, legt onderzoeker Wim Van Lancker uit. “Dat zijn zaken die essentieel zijn om een kind veilig te laten opgroeien”. Wanneer een kind minstens 3 van de 17 mist, leeft die volgens de EU in ”deprivatie”, of armoede. In België leeft volgens die definitie 12,80 % van de kinderen in armoede. In die cijfers zijn er grote regionale verschillen: het gaat over 21 % in Brussel, 17,30 % in Wallonië en 8,50 % van de Vlaamse kinderen.
Vergelijk je met de studies van de voorgaande jaren lijkt die armoede wel licht te zijn gedaald. Maar omdat de cijfers van deze studie gebaseerd zijn op het coronajaar 2021 zijn de onderzoekers daar liever voorzichtig mee.
Armoede is erfelijk
Uit het onderzoek komen een aantal risicofactoren voor armoede naar voren. Het risico is veel groter voor kinderen van wie de ouders bijvoorbeeld geen werk of een beperkt inkomen hebben, laagopgeleid zijn of huren. Een niet-EU-migratie-achtergrond blijkt ook een risicofactor. En opvallend: kinderen die vooral bij hun (alleenstaande) moeder wonen, lopen vier keer meer risico op armoede. Bij alleenstaande vaders is dat twee en halve keer meer risico.
“We zien dat kinderen die opgroeien bij een alleenstaande moeder, vaak meerdere risicofactoren cumuleren. Deeltijds werken, huren, … Dat je eigenlijk een opeenstapeling krijgt van mogelijke problemen en kwetsbaarheden binnen een eenzelfde gezin”, legt Van Lancker uit. “Die opeenstapeling vergroot kans dat die armoede wordt doorgegeven van generatie op generatie.”
“Dat is natuurlijk heel slecht nieuws voor die kinderen, maar dat is ook heel slecht nieuws voor ons als samenleving”, gaat Van Lancker verder. “Want dat betekent dat we eigenlijk aan een groeiende groep van kinderen in onze samenleving niet de kansen kunnen bieden die andere kinderen wel kunnen krijgen”.
Oplossingen?
De 12,80 % kinderarmoede in België is een hoog cijfer in vergelijking met andere Europese landen als Denemarken, Zweden of Nederland. De reden daarvoor ligt volgens Van Lancker bij het beleid: “De landen die het goed doen zijn ook landen waar beleidsmaatregelen veel meer gericht zijn op die meest kwetsbare groepen in de samenleving.”
Van Lancker geeft onderhoudsgeld bij alleenstaande ouders als voorbeeld, dat in Zweden gewaarborgd wordt door de overheid. Maar ook toegang tot ondersteunende diensten, zoals kinderopvang of tandartsbezoeken, zijn volgens hem van belang. “Dat zijn zaken die ook voor het opgroeien van kinderen belangrijk zijn en die gevolgen hebben op lange termijn.”
“Er is niet één wonderoplossing, maar er is een oplossing op verschillende dimensies van een mensenleven. Daar kan de overheid telkens op zijn minst het voortouw gaan nemen om te kijken of die beleidsinstrumenten wel goed genoeg werken om die meest kwetsbare kinderen afdoende te ondersteunen. Helaas in België, maar ook in Vlaanderen, moeten we vaststellen dat dat vaak niet het geval is.
Over welke 17 items gaat het?
- Nieuwe kleren
- Twee paar schoenen van dezelfde maat
- Elke dag verse groenten en fruit
- Elke dag eiwitten
- Leeftijdsgebonden boeken thuis
- Recreatiemateriaal voor buiten (fiets, skeelers enz.)
- Aan de leeftijd aangepaste binnenspelen
- Regelmatige vrijetijdsbesteding (sport, muziek…)
- Viering van speciale gelegenheden (verjaardagen, religieuze feestdagen enz.)
- Vrienden uitnodigen om af en toe te komen spelen en eten
- Een week vakantie per jaar weg van huis
- Deelname aan schoolexcursies
- Het vervangen van versleten meubilair
- Geen achterstallige betalingen
- Toegang tot het internet
- Voldoende verwarmde accommodatie
- oegang tot een auto voor eigen gebruik, indien nodig.
De eerste 12 items zijn direct relevant voor het kind, terwijl de overige 5 specifiek gelden voor het huishouden waarin het kind leeft.
