Hoogspanningsnetbeheerder Elia versnelt z’n miljardeninvesteringen in ons stroomnet om “Nederlandse toestanden te vermijden”. Daar is het elektriciteitsnet op verschillende plekken verzadigd, waardoor nieuwe bedrijven geen aansluiting meer kunnen krijgen. Maar die investeringen betekenen ook een mogelijke verhoging van uw energiefactuur.
Concreet wil Elia vanaf 2024 jaarlijks 1,35 miljard euro via de transmissienettarieven innen bij bedrijven en gezinnen in ons land. Dat is zo’n 80 procent meer dan de 760 miljoen die het momenteel per jaar doorrekent voor het transport van elektriciteit via het hoogspanningsnet. Voor een gemiddeld gezin komt dat vandaag neer op zo’n 47 euro per jaarfactuur. Worden de nieuwe tarieven voor de periode 2024-2027 goedgekeurd, stijgen die kosten met zo’n 37 euro naar 84 euro per jaar.
Of het zover komt, hangt af van de federale energieregulator CREG. Bevoegd energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) zette eerder al het licht op groen voor het investeringsplan van Elia, maar de CREG moet nog bekijken of de voorgestelde bedragen en nieuwe tarieven redelijk zijn. Op een definitief besluit is het wachten tot eind dit jaar.
Hoger verbruik
Elia trok dit voorjaar al met het voorstel naar de CREG, maar gaf nu bij de bekendmaking van de halfjaarresultaten meer tekst en uitleg. Dat de hoogspanningsnetbeheerder de tarieven zo fel wil optrekken, ligt aan de miljardeninvesteringen die Elia de komende jaren voorziet en wil versnellen. Alleen al van nu tot 2027 gaat Elia uit van 7,2 miljard euro, waarvan bijna 6,5 miljard in de nieuwe tariefperiode 2024-2027. Dat geld is voorzien voor grote projecten zoals het nieuwe energie- eiland op de Noordzee, de nieuwe hoogspanningsverbindingen, een nieuwe onderzeese kabel naar Denemarken (Triton) en nieuwe connectiekabels met Duitsland (Alegro II) en het Verenigd Koninkrijk (Nautilus).
Die investeringen zijn volgens Elia nodig om de energietransitie naar onder andere meer groene energie op te vangen. Zo voorziet de hoogspanningsnetbeheerder tegen 2030 een verdubbeling van de capaciteit aan windturbines en zonnepanelen in ons land. Daarnaast zal de elektrificatie van zowel industrie, verwarming als mobiliteit voor een forse toename van het stroomverbruik in ons land zorgen (zie grafiek). Om dat aan te kunnen, moet het net versterkt worden. “Maar ook om de bevoorradingszekerheid en de betaalbaarheid van de elektriciteitsrekening voor industrie en eindconsument te garanderen”, klinkt het.
Investeringen
Om al die investeringen te financieren, vraagt Elia aan de CREG ook een hoger rendement. De hoogspanningsnetbeheerder haalt voor zijn investeringen namelijk geld op de financiële markten op en door de opgelopen rente is de situatie het afgelopen anderhalf jaar sterk veranderd. Hoeveel rendement het daarop mag geven, wordt bepaald door de CREG. “Het is van cruciaal belang dat de regulator een fair rendement garandeert”, klinkt het.
Komt dat niet, dreigen de investeringen vertraging op te lopen, met alle gevolgen van dien, waarschuwt Elia. “Als we er niet in slagen om voldoende kapitaal aan te trekken, kunnen we te maken krijgen met een tekort aan essentiële infrastructuur”, stelt de hoogspanningsnetbeheerder. Daarbij verwijst een woordvoerster van het bedrijf ook naar Nederland, waar in sommige provincies nieuwe bedrijven niet meer kunnen aansluiten op het elektriciteitsnet, omdat de maximumcapaciteit is bereikt. Hoewel het bij ons nog niet zover is, krijgen bedrijven ook hier steeds vaker een flexibele aansluiting, die afgeschakeld wordt wanneer het net overbelast raakt.
Sneller dan verwacht
“Of we hiermee druk proberen zetten op de CREG? Nee. Het is onze job om te waarschuwen voor de gevolgen wanneer we de middelen om aan de toekomstige noden te voldoen niet krijgen”, stelt Elia. “De energietransitie gaat sneller dan verwacht. En de realisatie van nieuwe infrastructuur kan de elektrificatie moeilijk bijhouden. Willen we Nederlandse toestanden vermijden, moeten we er op tijd aan beginnen. Of we komen te laat.”
