Het was een van de grote vaststellingen van het afgelopen jaar: bedrijven die het beste in staat zijn de gestegen kosten door te rekenen naar hun klanten, hebben het minste last van de energiecrisis en de inflatie.
Een schoolvoorbeeld van zo’n bedrijf is koekjesbakker Lotus Bakeries. ‘Als een klant onze hogere tarieven niet aanvaardt, maken we geen productiecapaciteit voor hem vrij’, zei ceo Jan Boone in februari al tegen De Tijd. Solvay was een ander voorbeeld. Dit bedrijf kon zijn prijzen zelfs nog sneller optrekken dan de kosten stegen. Het fenomeen wordt marktmacht of pricing power genoemd. Volgens econoom Jan Eeckhout, auteur van het boek De winstparadox, is die marktmacht een belangrijke oorzaak van de stijgende winsten bij grote multinationals.
In de discipline ‘kosten doorrekenen’ is het goud niet voor Lotus Bakeries of Solvay, maar voor Bpost. Deze week maakte het postbedrijf bekend dat een velletje van tien non-prior-postzegels volgend jaar 13,60 euro zal kosten. Een prijsstijging van 17,24 %, zeer ruim boven de inflatie die in november uitkwam op 10,63 procent. Daar kunnen Lotus en Solvay nog een puntje aan zuigen. Bpost wijst op de stijgende kosten, in combinatie met de daling van het postvolume. Hoe minder brieven er bezorgd worden, hoe groter de uitgaven per bezorgde brief. Het loon van de postbode moet immers betaald worden, en dan maakt het niet uit of hij vijftig of vijfhonderd brieven bezorgt.
Voor Bpost is het makkelijk om de kosten door te rekenen. Het bedrijf is immers een monopolist. In tien jaar tijd is het verzenden van een poststuk exact 100 procent in prijs gestegen, zo blijkt uit de inflatiecijfers van Statbel. Het leven in ruime zin werd in die periode 28,7 procent duurder.
De impact op het gezinsbudget van de prijsexplosie blijft natuurlijk beperkt. De cijfers van Statbel leren dat Belgische huishoudens 1,17 promille van hun budget aan het versturen van brieven en kaarten uitgeven. ‘De gemiddelde impact bedraagt 37 cent per maand’, zo verdedigt Bpost zich al op voorhand tegen eventuele kritiek.
Kan zijn, maar het gaat natuurlijk om het principe. Enerzijds probeert de overheid uit alle macht om de koopkracht van de Belgen op peil te houden via cheques, btw-verlagingen en voordeeltarieven. Je zou dan verwachten dat de prijsstijgingen die overheidsbedrijven doorrekenen, de inflatie niet overschrijden. Dat Bpost de postzegelkoper toch op kosten jaagt, kan je moeilijk los zien van de dividenden die het bedrijf jaarlijks aan de Belgische schatkist overmaakt. Vorig jaar ging het om meer dan 50 miljoen euro. Daar mag blijkbaar wel wat postzegelinflatie tegenover staan.
