Het gemiddelde beleggingsfonds dat op de Belgische markt wordt aangeboden, rekent 1,50 % kosten per jaar aan. Voor 10 % van de fondsen liggen de kosten hoger dan 2 %. Dat blijkt uit een pilootonderzoek van de toezichthouder FSMA dat De Tijd kon inkijken.
Belgen investeren meer dan 240 miljard euro in beleggingsfondsen.Ongeveer 80 % daarvan, of188 miljard euro, stroomt naar Belgische beveks waarop de Belgische beurswaakhond FSMA toeziet. Om particuliere beleggers in staat te stellen de kosten van fondsen makkelijker te vergelijken, publiceert deFSMA een benchmarkstudie die voor het eerst de gemiddelde kosten van fondsen per type in kaart brengt.
‘De bedoeling is niet een waardeoordeel vellen over fondsen die duurder zijn dan dat gemiddelde, wel bewustwording bij beleggers creëren over de impact van de kosten op het uiteindelijke rendement’, zegt FSMA-voorzitter Jean-Paul Servais. De studie focust op de belangrijkste twee kosten van fondsen: de lopende of jaarlijks terugkerende kosten en de eenmalige instapkosten. De lopende kosten omvatten vooral de kosten voor de beheerder en eventueel de verdeler van het fonds, en allerhande administratiekosten.
Uit de studie blijkt dat de lopende kosten gemiddeld 1,50 % per jaar bedragen. Het gemiddelde verbergt grote verschillen. Een kwart van de fondsen rekent hogere kosten aan dan 1,80 %. Bij een fonds op de tien liggen de kosten zelfs hoger dan 2 %.
Ook tussen de verschillende types fondsen zijn de verschillen groot. Gemengde fondsen, die zowel in aandelen als in obligaties beleggen en bijna de helft van de fondsenmarkt inpalmen, zijn het duurst. Gemiddeld bedragen de kosten1,60 %. Voor 10 % van die fondsen liggen de kosten hoger dan 2,20 %. Voor zuivere aandelenfondsen liggen de gemiddelde kosten op 1,40 % en voor obligatiefondsen op 0,70 %.
‘Opvallend is dat de verschillen in lopende kosten bij de pensioenspaarfondsen zeer klein zijn. Bij meer dan de helft van de fondsen liggen die tussen 1,20 en 1,30 %’, zegt Veerle De Schryver, directeur bij de FSMA. ‘Mogelijk speelt de grote concurrentiestrijd een rol.’
Bij de eenmalige instapkosten zijn er ook grote verschillen. ‘De gemiddelde instapkosten bedragen 2,20 %. Een kwart van de fondsen rekent meer dan 3,50 % aan. Tussen de fondsentypes zijn de verschillen minder groot. De aandelenfondsen zijn met een gemiddelde van 2,30 % het duurst. Voor gemengde fondsen is dat 2,10 %. De FSMA wijst er wel op dat het over de maximale instapkosten gaat die in de essentiële beleggersinformatie zijn opgenomen. ‘Die kosten zijn onderhandelbaar en kunnen in de praktijk lager liggen’, zegt De Schryver.
Dat onderhandelen over de kosten nuttig kan zijn, blijkt uit enkele rekenvoorbeelden die de FSMA in haar studie opneemt. ‘We nemen het gemiddelde fonds met 2,20 % instapkosten en 1,50 % lopende kosten. Stel dat u tien jaar in dat fonds belegt en het brutorendement ligt op 5 % per jaar. Dan zullen de kosten dat brutorendement afromen tot een nettorendement van 3,30 % per jaar. Als je alle kosten optelt – inclusief het rendementsverlies op de betaalde kosten – dan staan die in voor 40 % van de totale meerwaarde’, zegt Benjamin Leroy, die het onderzoek voerde.
‘Op een belegging van 10.000 euro kunnen de kosten een groot verschil maken in het eindrendement. In ons voorbeeld hou je 1.000 euro extra over als je belegt in een goedkoper fonds dan in een duurder fonds, in de veronderstelling dat beide fondsen hetzelfde rendement halen’, zegt Leroy.
