Loonkosten stijgen in ons land sneller dan in buurlanden en handelsbalans kleurt roder dan ooit
Belgische ondernemingen hebben in het tweede kwartaal hun uurloonkosten met 5,40 % zien stijgen tegenover dezelfde periode van vorig jaar, terwijl hun concurrenten in de buurlanden die kosten makkelijk een kwart trager zagen toenemen. Dat leren cijfers van het Europees statistisch agentschap Eurostat. In Duitsland bedroeg de loonkostenstijging 4,20 %, in Nederland 3,90 % en in Frankrijk 3,40 %.
De vergelijking is belangrijk omdat België er alles aan doet om de loonkosten niet sneller te laten stijgen dan bij de drie belangrijkste handelspartners om onze exportindustrie te beschermen. Daarom legt de wet op de concurrentiekracht uit 1996 een wettelijk plafond op de loononderhandelingen vast, dat door de vakbonden wordt betwist.
Dat de loonkostenhandicap toch toeneemt, komt omdat alleen in België de lonen automatisch meestijgen met de levensduurte. In de buurlanden bestaat geen automatische loonindexering en moeten de vakbonden en de werkgevers onderhandelen over de lonen.
De loonkostenhandicap zal bijna zeker verder oplopen. Veel ondernemingen indexeren maar een keer per jaar de lonen, doorgaans in januari. Begin volgend jaar moeten ze de lonen wellicht met zowat 10 % verhogen en zullen ze hun concurrentiekracht zien verslechteren.
vzw-economie
Bij de overheid gebeurt de loonindexering sneller, in kleinere, maar meerdere stappen. Dat blijkt ook uit de Eurostat-cijfers. De loonkosten in de overheids- en vzw-economie stegen er nog sneller: +5,90 %. In Frankrijk was dat maar 2,40 % en in Nederland 4,50 %. Duitsland zit met5,70 % dicht bij het Belgische niveau.
De officiële raming van de Belgische loonhandicap in de privésector wordt niet door Eurostat gemaakt, maar door de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. Die instelling komt normaal eind dit jaar met een rapport over de loonontwikkeling. Door de ontsporing is het nu al duidelijk dat er de komende twee jaar – en wellicht zelfs de jaren daarna – geen ruimte zal zijn voor opslag boven op de automatische indexering. Dat kan pas als de lonen in de buurlanden de lonen in ons land weer hebben bijgebeend. De hoge inflatie dreigt daardoor tot vijf jaar de reële lonen in België vast te klikken.
De snel stijgende loonkosten zetten de concurrentiekracht van de Belgische bedrijven onder druk. Ze hebben daardoor een negatieve invloed op de export en kunnen de handelsbalans nog dieper in het rood duwen. Het tekort op de handelsbalans steeg in juli naar een nooit geziene 5,5 miljard euro, blijkt uit cijfers van de Nationale Bank. Dat recordtekort is vooral te wijten aan de forse stijging van de energieprijzen. Over heel 2022 zal de handelsbalans wellicht voor het eerst in 30 jaar met een tekort sluiten.
Niet alleen de Belgische, maar ook de Vlaamse handelsbalans vertoont een tekort en daarom maakt de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka zich zorgen. ‘De negatieve handelsbalans is een alarmsignaal, het zoveelste al’, waarschuwt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. ‘Vlaanderen leeft van de internationale handel, een op de drie jobs is eraan gelinkt.’
