De inflatie dringt door in alle haarvaten van de economie. In een jaar tijd is het leven 8,3 procent duurder geworden. ‘We zijn op weg naar dubbele cijfers.

De Belgische inflatie kwam voor maart uit op 8,31 %. Het is het hoogste cijfer sinds maart 1983. Maar belang­rijker nog is het cijfer zonder energie en verse voeding, de ­zogenoemde kerninflatie. Die ­bedraagt nu 3,75 %. Het geeft aan dat niet alleen energie het ­leven duurder maakt, maar dat we voor alle uitgaven dieper in de buidel moeten tasten. Diensten (denk aan de kapper, de poetsvrouw of de taxichauffeur) zijn nu 3,78 % duurder dan een jaar geleden, huishuur 2,64 % en voeding (zowel vers als houdbaar) steeg zelfs met 4,63 %. Dat toont aan dat de inflatie die aanvankelijk aangezwengeld werd door de stijgende energieprijs, nu doorsijpelt in de brede economie. ‘De nefaste loon-prijsspiraal draait volop’, stelde topman Pieter Timmermans van werkgeverskoepel VBO vast na het zien van de cijfers.

2 Hoe zijn de cijfers elders?

Ook hoog. Spanje kwam in maart uit op 9,80 %, Duitsland op 7,30 %. Dat was het hoogste peil sinds april 1974. ‘Toen had Abba net Waterloo uitgebracht’, schreef ING-econoom Carsten Brzeski om te ­benadrukken hoelang dat geleden is. Het Duitse cijfer maakte veel indruk. Niet alleen omdat dat het grootste land is in de ­eurozone, ook omdat de Duitsers meer afkeer hebben van inflatie dan andere Europeanen. De toename van de inflatie is er ook spectaculair: in februari bedroeg het cijfer nog 5,10 %.

3 Wat staat ons nog te wachten?

Brzeski denkt dat de inflatie in Duitsland nog verder zal stijgen, en dat dubbelcijferige percentages niet uit te sluiten zijn. De energiekosten stabiliseren niet, zoals algemeen werd verwacht, maar blijven door de oorlog in Oekraïne verder stijgen. De oorlog dreigt bovendien de prijzen ook op andere manieren omhoog te jagen. De wereldwijde beschikbaarheid van grondstoffen als graan en alumi­nium komt in gevaar, en door de dure kunstmest zullen ook landbouw­producten duurder worden. In Duitsland bedraagt de voedingsinflatie al 6,20 %.

4 Hoe is de inflatie te beteugelen?

Normaal gesproken door de rente te verhogen. Daardoor gaat de economie op een lager pitje draaien en neemt de vraag naar goederen en diensten af, wat een kalmerend effect op de prijzen heeft. Maar de omstandigheden zijn nu uitzonderlijk. De energieprijzen zijn hoog door externe omstandig­heden zoals lage voorraden en geopolitieke onrust. ‘De ECB kan niet veel doen om de oorlog te stoppen of de energie goedkoper te maken’, legt Brzeski uit.

5 Wat nu?

De regeringen proberen de gevolgen te beperken door de btw op energie te verlagen. Maar dat helpt maar een klein beetje. In maart gold op elektriciteit een lager btw-tarief, waardoor stroom 11,70 % goedkoper was dan in februari. Toch liggen de stroomprijzen op jaarbasis nog 50,00 % hoger. ‘Het is moeilijk voor te stellen hoe de prijsverhogingen binnen afzienbare tijd weer zouden kunnen ­afnemen’, schrijft Brzeski. Hij denkt dat het gemiddelde in Duitsland dit jaar op 8 procent zal uitkomen. De Nationale Bank verwacht dat het gemiddelde ­cijfer in België dit jaar 7,40 % zal zijn. Zes weken geleden ging het Planbureau nog uit van 5,50 %.

6 Wat betekent dit voor de economie?

De inflatie is nu vier keer zo hoog als wat wenselijk geacht wordt. De effecten daarvan zijn zeer nadelig. Bedrijven kampen met steeds hogere kosten voor grondstoffen, energie en lonen. Die kosten zijn niet altijd makkelijk door te rekenen, waardoor de winst kan worden aangetast. In België dreigt nog een ander ­gevaar: de concurrentiekracht van de bedrijven neemt af doordat de lonen gekoppeld zijn aan de inflatie. Die koppeling bestaat in het buitenland niet. Voor consumenten dreigt koopkracht­verlies doordat niet alle producten zijn opgenomen in de gezondheids­index, waarop de ­lonen zijn ge­baseerd. Ook worden de lonen en uitkeringen met vertraging verhoogd. Daarnaast wordt spaargeld minder waard, waardoor de vermogens gestaag eroderen. Het enige positieve ­effect is dat de staatsschuld in verhouding tot de economie minder zwaar weegt. Maar de snel ­oplopende rente, een indirect ­gevolg van de inflatie, maakt ­lenen dan weer duurder.

MOOIJMAN, R. Inflatie dringt almaar dieper door in economisch weefsel. De Standaard, 31 maart 2022, 2.