Wat is er aan de hand?
Het is de economische relance na corona die nu mee aan de basis ligt van de forse prijsstijging, zegt energie-expert Bram Claeys van de internationale energie-ngo RAP (Regulatory Assistance Project). “De vraag naar aardgas is sterk toegenomen, vooral in Azië.” Een grotere vraag betekent hogere prijzen. Ook al omdat er voorraadproblemen zijn, al dan niet bewust in de hand gewerkt. “De OPEC-landen manipuleren de productie (het aanbod) in de hoop om hun verliezen van het voorbije jaar enigszins te kunnen compenseren”, zegt Claeys.
Ook Rusland doet graag zijn speculatieve duit in het zakje. Door de spanningen tussen Oekraïne en Rusland voert die laatste minder gas door de pijplijn. Er is enige hoop gevestigd op de omstreden Nord Stream 2-gasverbinding tussen Rusland en Duitsland als oplossing voor het Europese gastekort. Claeys: “Maar dat is niet zeker, wat leidt tot speculatie en dus weer druk zet op de prijs.”
Zal ik dit voelen op mijn energiefactuur?
“Dat hangt af van welk soort energiecontract u hebt”, zegt Simon November van consumentenorganisatie Test Aankoop. “Wie een vast contract heeft dat nog loopt, hoeft zich vooralsnog geen zorgen te maken.”
Voor een gemiddeld aardgasverbruik (23.260 kWh) bedroeg de gemiddelde prijs van de vaste contracten in augustus 2020 zo’n 569 euro. Vandaag betaal je hiervoor al 1.094 euro. Dat is een verhoging met liefst 92 procent. “De prijs van de variabele contracten is zelfs verdrievoudigd, van 329 euro naar 1.012 euro”, aldus November.
Een vast contract is doorgaans duurder dan een variabel, net omdat de energieleverancier zich indekt tegen eventuele prijsstijgingen, die hij dan niet kan doorrekenen aan de gebruiker. Maar wie een variabel contract heeft krijgt de prijsstijging wel aan de broek gesmeerd op de jaarlijkse afrekening. “Over het algemeen raden wij aan om je energiecontracten jaarlijks te herbekijken”, zegt November. “Maar als je vandaag een vast contract hebt dat je vorig jaar tegen een interessante prijs hebt gesloten, doe je er dus net goed aan om dat verder aan te houden.”
Hoe kan ik mij als consument indekken tegen een ontsporende factuur?
“Niks is zo moeilijk als de energieprijzen te voorspellen”, zegt Bram Claeys. “Zitten we nu op de piek en gaat de prijs stabiliseren of dalen? Geen mens die dat kan zeggen.”
Simon November: “Als je niet hoeft te veranderen, hou je dan aan je lopende contract. Als je een variabel contract hebt, dan is het niet onverstandig om je maandelijks voorschot wat te verhogen, zodat je niet een schok krijgt bij de eindafrekening.” Voor wie het contract afloopt, is prijzen vergelijken de boodschap. “Er bestaan nog altijd grote verschillen in de tariefplannen. Het hangt af van het gezinsprofiel welk contract het beste past.”
Intussen kan je op korte termijn een aantal maatregelen nemen die je factuur wat onder controle moeten houden. Minder verbruiken is een klassieke maar effectieve dooddoener. “Maar kijk ook naar structurele oplossingen”, zegt Bram Claeys. “Hernieuwbare energie is een uitweg.”
Maar ook de overheid moet kleur bekennen. “De energiefactuur bestaat voor zowat 70,00 % uit allerhande taksen en heffingen, slechts voor 30,00 % uit de effectieve energiekost. Intussen leeft in ons land 10,00 % van de gezinnen in energie-armoede, wat betekent dat ze een groot deel van hun gezinsbudget moeten spenderen aan hun energiefactuur. Als we de energietransitie willen doen lukken, dan moeten we iedereen mee krijgen”, zegt Claeys.
