De federale regering en de bankenfederatie Febelfin leggen de laatste hand aan een charter voor de invoering van een universele bankdienst. Daarbij moeten de banken maximumprijzen slikken voor de manuele dienstverlening, zoals overschrijvingen aan het loket, geld afhalen of het afdrukken van uittreksels in de bank.
Dat de digitalisering van de financiële sector te snel gaat voor sommige ouderen, gehandicapten, armen en mensen zonder computer of smartphone is een sentiment dat almaar meer weerklinkt in de politiek en bij consumentenorganisaties. CD&V-voorzitter Joachim Coens protesteert geregeld tegen de sluiting van bankautomaten en -kantoren in landelijke gebieden, De consumentenorganisatie Test Aankoop leverde onlangs een petitie af bij de regering tegen wat ze de ‘digidwang’ van de banken noemt, waarbij analoge diensten worden ontmoedigd door almaar hogere tarieven te hanteren.
Geheime onderhandelingen
In het regeerakkoord van de regering-De Croo staat dat de toegang tot basisbankdiensten geen dode letter mag blijven voor kwetsbare groepen. Al maanden voeren Febelfin en minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) en staatssecretaris voor Consumentenzaken Eva De Bleeker (Open VLD) geheime onderhandelingen over een universele bankdienst, vernam De Tijd. De gesprekken zijn zo goed als afgerond. Het resultaat is een charter, dat De Tijd kon inkijken en waar bijna een akkoord over bestaat.
Op basis van het charter zullen de banken ofwel via een nieuw product ofwel binnen het bestaande gamma een nieuwe basisdienst aanbieden voor niet-digitale klanten. Voor maximaal 60 euro per jaar moeten niet-digitale klanten een zichtrekening met een debetkaart kunnen openen in een pakket met minimaal 60 manuele verrichtingen per jaar, minimaal 24 geldafhalingen aan een automaat van de bank per jaar en het afdrukken van rekeninguittreksels in het bankkantoor.
Voor het verzenden van uittreksels moet een redelijk tarief gehanteerd worden boven op de jaarprijs van 60 euro, bijvoorbeeld een maandelijkse abonnementsprijs van 2,5 euro inclusief portkosten of een jaarprijs van 5 euro exclusief portkosten. De prijs van het pakket mag jaarlijks maximaal met 6 euro stijgen, de tarieven voor de verzending van uittreksels worden bevroren voor drie jaar, de duur van het lopende charter. Het verschil met de huidige basisbankdienst, die al zowat tien jaar bestaat, is dat de voorwaarden zoals maximaal één zichtrekening en maximaal 6.000 euro spaargeld niet gelden.
De regering en de banken verbinden zich er ook toe dat ze blijven inzetten op digitale geletterdheid en betere informatie zullen geven over de beschikbare pakketten, bijvoorbeeld via een tool om financiële producten te vergelijken. De Bleeker zei eerder dat er vandaag al banken zijn die redelijke tarieven hanteren voor de manuele dienstverlening, maar dat die producten onvoldoende bekend zijn. Daardoor zitten mensen vaak vast aan een contract met hoge prijzen voor uittreksels.
Frisse tegenzin
De banken slikken de universele basisdienst met frisse tegenzin. Nogal wat spelers vinden de regeling een inbreuk op hun commerciële politiek. Volgens bancaire bronnen wordt een probleem opgelost dat er eigenlijk niet was. Nu al bieden banken in hun tariefbeleid uitzonderingen aan voor 80-plussers, handelsonbekwamen, blinden en slechtzienden, klinkt het. ‘Er bestaat nogal wat verontwaardiging over dat de regering eigenlijk aan prijscontroles doet voor diensten waarvoor de banken elkaar toch al beconcurreren’, zegt een bron in de sector. Buiten de bankwereld valt te horen dat de tarieven uit het charter redelijk zijn, maar dat de banken zichzelf geen pijn doen aan 60 euro per jaar.
Hoeveel mensen exact in aanmerking komen voor de universele bankdienst, is niet duidelijk. Febelfin heeft geen cijfers over het aantal klanten dat geen toegang heeft tot digitale diensten. Bij KBC valt te horen dat 13 procent van de klanten zijn bankzaken uitsluitend via het kantoor regelt. Bij ING en BNP Paribas Fortis werkt zowat een kwart niet digitaal.
Het charter gaat in vanaf juli, de dienstverlening moet vanaf 1 januari 2022 in het aanbod van de banken zitten. De betrokken kabinetten geven nog geen informatie zolang de deal niet formeel beklonken is.
