De eerste humanoïde robotartiest werd twee jaar geleden geboren. Ze heet Ai-Da. 

Hoewel ze de gedaante van een volwassen vrouw heeft, nam haar schepping meer tijd in beslag dan haar levensduur tot nu toe. Ai-Da is ontworpen door Engineered Arts, een roboticabedrijf uit Cornwall, in samenwerking met de Universiteit van Oxford, dat de algoritmes leverde. Haar robotarmen en -handen werden ontwikkeld door ingenieurs artificiële intelligentie (AI) van de Universiteit van Leeds. Dankzij een camera in haar oog kan Ai-Da met haar robotarm tekenen.

Ai-Da is een veelzijdig kunstenares: ze ­tekent niet alleen, maar beeldhouwt, schildert en performt. Ook haar identiteit zelf mogen we niet vergeten. Want ook die is kunst: Ai-Da is nu al een gevestigde waarde in de internationale kunstscene. Haar eerste tentoonstelling bracht volgens de kunstsite Artnet meer dan 1 miljoen dollar of 820.205 euro in het laatje. Vandaag zijn onder meer haar zelfportretten – de eerste ooit door een robot gemaakt – te bewonderen in het Designmuseum in Londen.

Als je met Ai-Da een gesprek voert, want ja ook dat kan ze, ontstaan er situaties die heel herkenbaar zijn. Elke dag hebben we wel – rechtstreeks of onrechtstreeks – met artificiële intelligentie te maken, of sturen we ons gedrag bij op basis van informatie die we via algoritmes verkrijgen. Maar hoe onafhankelijk zijn die AI en algoritmes? Hoe vaak worden ze bijgestuurd door echte mensen? Hetzelfde kunnen we ons afvragen bij Ai-Da: wie is de persoon erachter en in hoeverre heeft ze een eigen identiteit? Hoe autonoom is haar kunst? Ook fotografie werd lang niet als volwaardige kunstvorm gezien, maar louter als technisch procedé.

Ai-Da doet ons inzien dat de grens tussen mens en machine snel kan vervagen. Of zoals Ai-Da het zelf verwoordt: ‘Ik hou van het idee dat het mogelijk is om de kracht van technologie te gebruiken om dingen in het leven van mensen te brengen die er anders niet zouden zijn geweest. Al komt met die verandering een toenemende verantwoordelijkheid.’

Portret van een robot. De Standaard, 17 mei 2021, 18.

Bekijk hier de youtube The intersection of Art and AI