Een bedrijf dat nieuwe werknemers meteen 10.000 euro geeft. Werkzoekenden die uitzendjobs links laten liggen. Het aantal vacatures bij VDAB dat nooit zo hoog is geweest. Het zijn drie rooksignalen die hetzelfde vertellen: onze arbeidsmarkt staat in brand.
Nadat corona grote delen van de economie aan banden heeft gelegd, zijn er vandaag in veel sectoren handen te kort. En het is bijzonder lastig om die vacatures in te vullen. Uit de jongste barometer van VDAB blijkt dat het aantal vacatures in Vlaanderen al maanden in stijgende lijn is. Eind vorige maand noteerde de Vlaamse arbeidsdienst 55.384 openstaande jobaanbiedingen. Dat cijfer lag de voorbije twintig jaar – tot zover gaan de statistieken terug – nooit zo hoog.
Vooral in de schoonmaaksector, de bouw, de verkoop en op administratieve diensten is de situatie prangend. Die 55.000 werkaanbiedingen zijn trouwens nog een onderschatting. Het gaat om vacatures die bij VDAB gemeld zijn – de optelsom houdt geen rekening met vacatures op bedrijfswebsites, uitzendjobs of lokale zoekertjes.
Zekerheid boven alles
Dat kandidaten aarzelen om toe te happen, merken ze onder meer in de uitzendsector. Wervingsbureau Page Personnel – voornamelijk actief in de bediendensector – liet een studie uitvoeren naar de beweegredenen van werkzoekenden. Daaruit blijkt dat amper 15,00 % van de sollicitanten dit jaar interimwerk overweegt. “De coronacrisis en de daaruit voortvloeiende onrust op de arbeidsmarkt hebben ervoor gezorgd dat werknemers en sollicitanten meer op zoek gaan naar zekerheid. Veel kandidaten wachten liever op een vast contract dan te solliciteren voor een interimbaan”, zegt senior executive manager Wim Beke.
“De ‘war for talent’ is aan het woekeren. Babyboomers verlaten de arbeidsmarkt en er is minder instroom aan de basis. Intussen neemt het jobaanbod voor een aantal profielen toe: financieel geschoolden, taalvaardige mensen, IT’ers, verkopers en ingenieurs, om enkele groepen te noemen.”
“Het uitzendwerk heeft de arbeidsmarkt rechtgehouden tijdens de opeenvolgende lockdowns, toen bepaalde sectoren zijn gestopt met aanwerven. Maar de sector kampt nog altijd met het imago van ‘onzekere job’. Vooral vorige generaties zijn er bij hun kinderen altijd op blijven hameren dat ‘vast werk boven alles gaat’. Terwijl een uitzendbaan geregeld een opstap is naar een vaste baan. Zeker bij bedienden is een interim niet zelden een oplossing voor de lange termijn: een vervanging bij zwangerschap of extra hulp bij grote projecten.
Zeker vandaag zijn er veel bedrijven die dankzij interimmers weer proberen te groeien, door voorzichtig in te spelen op de snel veranderende marktomstandigheden. Maar ze krijgen daar dus niet altijd de kans toe.”
Sollicitant aan zet
Weinig werkgevers blijven bij de pakken zitten en dus halen ze – noodgedwongen – veel uit de kast om toch personeel over de streep te halen, zo blijkt uit een peiling van rekruteringsspecialist Robert Half. Niet alleen legt zowat de helft een sterke focus op telewerk (58,00 %) en flexibele werktijden (49,00 %), 46,00 % schakelt ook een versnelling hoger door in te zetten op een uitgebreider pakket aan extralegale voordelen én 40,00 % biedt een hoger loon om talent te strikken.
“In een periode waarin de ‘war for talent’ een nieuw hoogtepunt bereikt, zullen werkgevers er alles aan moeten doen om het verschil te maken”, zegt Jeroen Diels, directeur bij Robert Half. “Ondersteuning van afstandswerk en een sterkere focus op welzijn van de werknemers is daar een belangrijk onderdeel van. Maar ook met hun salarispakket zullen bedrijven het verschil kunnen maken in een wereld waarin de kandidaat, of de werknemer, aan zet is.”
Kanarie in de koolmijn
Ook professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) ziet dat krapte onze arbeidsmarkt parten speelt. “De uitzendarbeid is gewoonlijk de kanarie in de koolmijn. De economie trekt aan en bedrijven vangen die eerste nood aan extra mensen typisch op via tijdelijke jobs. Alleen is het wel te begrijpen dat bedienden in een situatie met veel vacatures liever voor een vaste job gaan dan voor een interim. Heel wat van de corona-werklozen zijn mensen die in de cultuur- en eventsector niet meer aan de bak kwamen en hun werk verloren doordat hun tijdelijke contract afliep. Zij zullen twee keer nadenken voor ze zich mogelijk weer in een onzeker verhaal storten. Kijk naar het succes voor opleidingen in onderwijs en zorg.”
Het probleem is dat er een grote ‘mismatch’ is, zegt de arbeidseconoom. “Er zijn veel vacatures en ook veel langdurig werklozen, maar het is blijkbaar al jaren lastig die twee op elkaar af te stemmen. We moeten meer inzetten op activering en heropleiding, maar als werkgevers vandaag hun dringende vacatures niet ingevuld krijgen, dan speelt de wet van vraag en aanbod. Dan moeten ze extra over de brug komen, in de vorm van betere arbeidsvoorwaarden of loon. Dat is een logisch verhaal.”
Met open armen
Het goede nieuws, voor al die bedrijven die wanhopig op zoek zijn naar volk? De komende maanden zullen er wellicht een pak kandidaten bijkomen. “Er zijn nog altijd sectoren waar de vraag is teruggevallen, maar waar ze met dank aan de steunmaatregelen nog wat de kat uit de boom kijken en hopen dat de situatie van vroeger terugkeert. Flink wat bedrijven hebben te veel mensen in dienst voor een haperende vraag en vroeg of laat zullen ze de tering naar de nering zetten. Ik had verwacht dat er rond deze tijd al meer schade was op de arbeidsmarkt door de crisis, maar dat zal verschuiven naar het najaar. Als de steunmaatregelen opdrogen, zullen ongezonde bedrijven niet overeind blijven. En als zij failliet gaan of herstructureren, komen er weer extra werkkrachten op de arbeidsmarkt. Het Planbureau gaat uit van zo’n 30.000 mensen extra die weer naar een job zullen zoeken. Een deel van die groep zal met open armen ontvangen worden door bedrijven met nijpend tekort aan personeel.”
