‘Evenwichtskunstenaar’ Lagarde praat euro omhoog

5 vragen monetair beleid ECB

1 Waarom waren alle ogen gisteren op de ECB gericht?

De coronacrisis heeft een economische ravage in de eurolanden veroorzaakt, met zowel problemen aan de aanbod- als aan de vraagzijde van de economie. Door corona wordt er minder gebouwd, geproduceerd, geleverd en gekocht.

Afgelopen week werd bekend dat mee daardoor de consumentenprijzen in de eurozone in augustus onverwacht zijn gedaald en er dus sprake is van deflatie. Dat is slecht nieuws voor de Europese Centrale Bank (ECB), omdat die via allerlei opkoopprogramma’s en andere stimuleringsmaatregelen al vele jaren de geldpersen laat draaien en de inflatie probeert aan te zwengelen. Voorlopig zonder succes. Lagere prijzen klinken voor de consument misschien voordelig, maar zijn eigenlijk een symptoom van een niet goed lopende economie. In een gezonde economie ligt de inflatie idealiter tussen de 1,50 en 2,00 %.

Bovendien dook recentelijk nog een ander probleem op. Sinds maart is de euro 10,00 % meer waard geworden tegenover de Amerikaanse dollar. Dat is nadelig voor de Europese export, omdat het voor consumenten en bedrijven buiten het eurogebied duurder wordt om Europese producten te kopen. Daardoor dreigen Europese bedrijven omzet te verliezen aan lokale concurrenten. De financiële markten waren gisteren benieuwd hoe ECB-baas Christine Lagarde op beide ‘gevaren’ zou reageren.

2 Welke maatregelen heeft Lagarde aangekondigd?

Geen enkele. De ECB heeft de belangrijkste rentestanden niet gewijzigd en breidt de opkoopprogramma’s niet verder uit. Het pandemie-opkoopprogramma van 15 tot 20 miljard euro per maand gaat in elk geval door tot midden 2021 en misschien zelfs langer. ‘Zolang de kritische fase in de coronacrisis nog niet voorbij is’, klonk het gisteren.

Maar dat was vooraf verwacht. Belangrijker was de toelichting van Lagarde. Want bij elke ECB-vergadering proberen de financiële markten tussen de lijnen te lezen en wordt elk woord van de ECB-topvrouw op een goudschaaltje gewogen.

3 Hoe verloopt het economisch herstel volgens Lagarde?

Lagarde was iets minder pessimistisch over de economie van de eurozone in 2020. Die zal volgens een nieuwe prognose dit jaar nog altijd flink krimpen, maar minder sterk dan de ECB in juni voorspelde. De ECB gaat voor dit jaar uit van een krimp met 8,00 % van het bbp in de eurozone. Eerder werd nog van 8,70 % krimp gesproken. Voor volgend jaar wordt een economische groei van 5,00 % voorspeld, tegenover 5,20 % bij de vorige raming.

4 Is de ECB bang voor deflatie?

Neen. Lagarde was verrassend optimistisch over de inflatieverwachtingen voor volgend jaar, met een geschatte stijging van het prijspeil tot 1,00 %, tegenover 0,80 % eerder. Ze verklapte ook dat de kerninflatie in 2022 hoger zal liggen dan aangekondigd. Maar de markten waren niet onder de indruk. Want het verwachte inflatiepeil ligt nog altijd ver onder het ECB-doel van net geen 2,00 %.

5 Ziet Lagarde een gevaar in de dure euro?

De ECB-topvrouw erkende dat de dure euro slecht nieuws is, omdat dit de inflatie drukt. Maar over de negatieve invloed van een sterke munt op de economische groei zweeg ze. Daarmee nam ze afstand van de haviken in de ECB (landen als Nederland en Duitsland, hoofdeconoom Philip Lane …) die vinden dat de dure euro het economische herstel in de muntunie dwarszit. Want het maakt de exportbedrijven uit eurolanden internationaal minder concurrerend. ‘De wisselkoers is geen officiële doelstelling van de ECB’, zei Lagarde, om eraan toe te voegen dat ze over de gestegen euro niet té gealarmeerd wilde zijn.

Volgens Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING Deutschland, probeert Lagarde als een volwaardig evenwichtskunstenaar de kerk in het midden te houden. ‘Ze bracht een dubbele boodschap die de markten duidelijk in de war bracht. Het was volgens mij beter geweest als Lagarde minder de nadruk had gelegd op de inflatie en zich duidelijker bezorgd had getoond over de dure euro.’

Het gevolg was gisteren een verdere stijging van de wisselkoers van de euro (naar 1,19 dollar voor 1 euro). Brzeski verwacht niet dat de ECB snel zal ingrijpen bij een verdere stijging van de wisselkoers. ‘Ik denk dat Lagarde en de ECB zullen afwachten tot begin december en eerst zullen kijken hoe de Amerikaanse economie presteert en hoe de presidentsverkiezingen in de VS verlopen. Pas daarna kan de ECB eventueel het opkoopprogramma verder opschroeven.’