Hoe ontkom ik aan de dagelijkse rompslomp om meer strategisch bezig te kunnen zijn? Die vraag houdt de helft van de stichters of familiale CEO’s van groeibedrijven bezig. Het antwoord is meteen de enige manier om verder te groeien.

‘Ik ben te hands-on, heb veel plannen, maar kan niet loslaten.’ ‘Ik moet van uitvoerende taken af en meer delegeren.’ ‘Ik moet me te veel bezighouden met brandjes blussen.’ Het is maar een greep uit de citaten die te rapen zijn op de IGMO-summit, de jaarlijkse bijeenkomst van een honderdtal ondernemers van middelgrote Vlaamse bedrijven. Het platform Impulscentrum Groei voor Middelgrote Ondernemingen is opgericht door Hans Crijns, professor aan de Vlerick Business School. De ondernemers komen er samen om ervaringen uit te wisselen en zich te verdiepen in de groei van hun bedrijf.

De citaten illustreren de conclusie van een studie van Vlerick-onderzoeker Yannick Dillen over hoe ondernemers het best mee-evolueren met hun bedrijf als voorwaarde om snel te blijven groeien.

Grosso modo doorlopen bedrijfsleiders drie grote fases in de leiding van hun bedrijf. De starter is bezig met de eerste stappen: een idee dat leidt tot een product of dienst, en vervolgens tot de eerste klanten, financiers en medewerkers. Vervolgens moet die ondernemer uitgroeien tot een manager, iemand die de dagelijkse leiding op zich neemt, de start-up ontdoet van zijn kinderziektes en die uitbouwt tot een snelgroeiend, rendabel bedrijf.

‘De derde stap is de moeilijkste. Willen bedrijven snel blijven groeien, dan is het belangrijk dat de ondernemer tijdig afstand neemt van de dagelijkse operaties’, zegt Dillen. ‘Hij moet dus evolueren van manager naar strateeg. Bedrijven die deze laatste stap met verve nemen, blijven snel groeien, blijkt uit een staal van 28 Belgische bedrijven.’

Ook de getuigenissen van veel IGMO-leden tonen dat, zegt Crijns. ‘De helft van onze IGMO-leden droomt ervan de dagelijkse operaties na verloop van tijd in handen te geven van iemand anders en opnieuw meer strategisch te werken. Veel stichters hebben het gevoel dat ze verzuipen in brandjes blussen.’ Soms gaat het zo ver dat de fut er helemaal uit is, en ze hun zaak zelfs verkopen, aldus Dillen.

Wat is er dan wél nodig? Eén: het bedrijf moet zich ontwikkelen naar een organisatie met vaste procedures en duidelijk omschreven departementen met eigen verantwoordelijkheden. Twee: de oprichters moeten zich omringen met de juiste mensen. ‘Het moeilijkste is een externe CEO vinden aan wie ze in vertrouwen kunnen delegeren’, stelt Crijns. ‘In twee derde van de gevallen mislukt die omschakeling, omdat de stichter eigenlijk iemand zoekt die alleen de ‘rottaken’ overneemt, terwijl hij zelf de touwtjes strak in handen houdt. Of hij wil iemand die gewoon een kopie is van zichzelf. Zo werkt het natuurlijk niet.’

Het lingeriebedrijf Van de Velde is volgens Crijns een schoolvoorbeeld van waar de omschakeling wel is geslaagd. Oprichter Herman Van de Velde heeft Ignace Van Doorselaere bewust binnengehaald om zelf meer afstand te kunnen nemen. Vic Swerts van de siliconenproducent Soudal heeft de dagelijkse leiding tien jaar geleden doorgegeven aan oud-gediende Dirk Coorevits. Guido Vanherpe en Michel Moortgat zijn dan wel nog officieel de (familiale) CEO bij respectievelijk de bakkerijgroep La Lorraine en de brouwerij Duvel Moortgat, maar ook zij hebben zich omringd met een sterk management en een degelijke bedrijfsstructuur.

Een derde element om te evolueren van manager naar strateeg is zelf de juiste strategische vaardigheden ontwikkelen. ‘Veel ondernemers hebben geen economische achtergrond’, zegt Dillen. ‘Ze moeten leren om signalen van verzwakking in hun business te herkennen. Netflix bijvoorbeeld heeft rond 2005 ingezien dat de dvd niet lang meer zou overleven en heeft de switch gemaakt naar streamingtelevisie.’

Leren kan ook in een netwerk van andere ondernemers, waar iemand ervaring en kennis kan uitwisselen. ‘Precies wat ondernemers komen doen in het IGMO-netwerk’, lacht Crijns. En eigenlijk keert de ondernemer in de derde fase terug naar zijn eerste liefde: ideeën uitwerken, en het contact met klanten onderhouden.’

MICHIELSEN, T. ‘Stichter-CEO die niet loslaat, loopt zijn bedrijf voor de voeten’. De Tijd, 2016-06-16, 15.