Vanaf april 2016 be­ta­len vracht­wa­gens een ki­lo­me­ter­hef­fing op de be­lang­rijk­ste Bel­gi­sche ver­keers­as­sen. De ta­rie­ven variëren tus­sen 0,074 en 0,20 euro. Te­ge­lijk voor­ziet Vlaams mi­nis­ter van Mo­bi­li­teit Ben Weyts (N-VA) in com­pen­sa­ties voor de Vlaam­se trans­port­sec­tor.

In heel België geldt vanaf april vol­gend jaar een ki­lo­me­ter­hef­fing voor vracht­wa­gens. Op die ma­nier wil België de bui­ten­land­se weg­ge­brui­kers laten mee­be­ta­len voor hun ge­bruik van het we­gen­net. De exac­te ta­rie­ven en com­pen­sa­ties wor­den per regio be­paald. Vlaan­de­ren kwam gis­te­ren als eer­ste met die voor­waar­den naar bui­ten. ‘Heel de we­reld rijdt over onze wegen, maar enkel de Vla­min­gen be­ta­len er­voor’, zegt Weyts. ‘Te­ge­lijk sti­mu­le­ren we de ver­groe­ning van het vracht­wa­gen­park.’

Het ta­rief hangt af van de emis­sie­klas­se en het ge­wicht van de vracht­wa­gen. Een vracht­wa­gen uit de meest ver­vui­len­de klas­se (ge­bouwd vóór 1999), die bo­ven­dien zwaar­der is dan 32 ton, be­taalt bij­voor­beeld het maxi­mum­ta­rief van 0,20 euro. Een vracht­wa­gen in de laag­ste ge­wichts- en emis­sie­klas­se be­taalt het mi­ni­mum­ta­rief van 0,074 euro per ki­lo­me­ter. De ta­rie­ven lig­gen onder het ni­veau van de ki­lo­me­ter­hef­fing in Duits­land. Op ter­mijn wil Weyts ook een voor­de­li­ger ta­rief voor vracht­wa­gens die elek­trisch of op ge­com­pri­meerd aard­gas of lpg rij­den, maar daar­over loopt het over­leg met de an­de­re ge­wes­ten nog.

De bin­nen­land­se trans­port­sec­tor krijgt een hele reeks com­pen­sa­ties. De ki­lo­me­ter­hef­fing wordt vol­le­dig af­trek­baar van de ven­noot­schaps- en per­so­nen­be­las­ting. Daar­naast wordt het eu­ro­vig­net af­ge­schaft en wordt de ver­keers­be­las­ting ver­laagd tot het Eu­ro­pe­se toe­ge­la­ten mi­ni­mum. Voor de klein­ste vracht­wa­gens wordt ze zelfs af­ge­schaft. Tot slot wordt 40 mil­joen euro uit­ge­trok­ken om de in­di­rec­te loon­kos­ten van de trans­port­sec­tor te ver­min­de­ren.

De ki­lo­me­ter­hef­fing zal gel­den op alle wegen waar nu het eu­ro­vig­net geldt: au­to­snel­we­gen en en­ke­le be­lang­rij­ke hoofd­as­sen. Maar er zijn en­ke­le vrij­stel­lin­gen om de Vlaam­se con­cur­ren­tie­po­si­tie te vrij­wa­ren. In de ha­ven­ge­bie­den moet niet wor­den be­taald en in de Lief­kens­hoek­tun­nel ook niet, al zal daar, zoals nu, tol wor­den be­taald. De Vlaam­se re­ge­ring wil zo het vracht­ver­keer weg­lei­den van de druk­ke Ant­werp­se ring.

Voor een tien­tal Vlaam­se tracés wordt mo­ge­lijk sluip­ver­keer in de gaten hou­den. Als het vracht­ver­keer op die wegen met 20 pro­cent stijgt, zal ook daar een ki­lo­me­ter­hef­fing wor­den aan­ge­re­kend. Maar Weyts is ervan over­tuigd dat het sluip­ver­keer be­perkt zal zijn. ‘De hoog­ste kos­ten voor het vracht­ver­keer zijn de kos­ten van de chauf­feur’, zegt hij. ‘Als die chauf­feur tijd ver­liest door een snel­weg te ver­mij­den dreigt dat op het einde van de rit duur­der uit te komen.’

De to­ta­le in­kom­sten van de ki­lo­me­ter­hef­fing voor vracht­wa­gens be­dra­gen 310 mil­joen euro per jaar. Daar­van gaat 100 mil­joen euro recht­streeks naar in­ves­te­rin­gen in het (snel)we­gen­net, waar­door het bud­get voor we­gen­in­fra­struc­tuur met een derde stijgt. Ook de boe­tes op in­breu­ken tegen de ki­lo­me­ter­hef­fing wor­den op­nieuw geïnves­teerd in het we­gen­net. De rest vloeit naar de Vlaam­se be­gro­ting.

De vraag is of de re­ge­ling – en voor­al de com­pen­sa­ties voor de Vlaam­se trans­port­sec­tor – groen licht zal krij­gen van Eu­ro­pa. Eu­ro­com­mis­sa­ris van Ver­keer Vi­o­le­ta Bulc tikte on­langs de Duit­se re­ge­ring op de vin­gers omdat Duit­se bur­gers ge­com­pen­seerd wor­den voor de tol­hef­fing op Duit­se snel­we­gen via een la­ge­re we­gen­be­las­ting. Bulc vindt de com­pen­sa­tie een schen­ding van het ‘fun­da­men­te­le be­gin­sel van niet-dis­cri­mi­na­tie’ in de EU. Toch maakt Weyts zich sterk dat de Vlaam­se re­ge­ling niet zal bot­sen met Eu­ro­pa. ‘We heb­ben ons ge­a­lig­neerd op bui­ten­land­se voor­stel­len om het ri­si­co op Eu­ro­pe­se kri­tiek te ver­mij­den.’

MOENS, B. Vrachtwagens betalen per kilometer. De Tijd, 2015-05-20, 4.