40 % Brusselse en Antwerpse jongeren heeft recht op voordeeltarief

Volgens artsenvakbond BVAS zetten ‘zogezegd arme gepensioneerden’ het sociale systeem onder druk. Maar voor de ziekenfondsen ligt de grootste uitdaging bij de jongeren in de grootsteden. ‘Armoede is vooral een probleem bij jongeren die er alleen voor staan.’

Niet de gepensioneerden zetten het systeem van verhoogde tegemoetkoming onder druk, wel de fors groeiende groep jongeren in grootsteden die het moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Dat benadrukken Solidaris en de Christelijke Mutualiteit, de twee grootste ziekenfondsen van het land.

Zo’n 2,2 miljoen Belgen, een op de vijf dus, valt vandaag onder dat systeem dat recht geeft op een voordeeltarief in de gezondheidszorg en een reeks andere voordelen, zoals korting op het openbaar vervoer of sociale tarieven voor gas en elektriciteit. Artsenvakbond BVAS opende maandag het gevoelige armoededebat door de pijlen te richten op ‘zogezegd arme gepensioneerden’ die volgens hen helemaal niet in het statuut van verhoogde tegemoetkoming thuishoren.

Jonge leefloners in steden

De twee grootste ziekenfondsen ergeren zich aan het beeld dat BVAS van de situatie schetst. Zij verwijzen naar cijfers waaruit blijkt dat het aantal 65-plussers dat recht heeft op een voordeeltarief in tien jaar tijd is gezakt van 37,40 % naar 26,90 %. Bij de jongeren tot 24 jaar steeg dat juist van 7,60 % naar 22 %. In grootsteden als Brussel en Antwerpen loopt dat bij jongeren zelfs op tot respectievelijk 46,80 % en 39,30 %.

‘Natuurlijk zal er af en toe iemand onterecht door de mazen van het net glippen, maar de cijfers ontkrachten het beeld dat BVAS schetst’, zegt Paul Callewaert, algemeen secretaris van Solidaris, de socialistische ziekenfondsen. ‘Door het optrekken van de pensioenen neemt het aantal gepensioneerden in het systeem juist af. De grootste armoedeproblematiek verschuift nu vooral naar de jongeren.’

Zowel in Brussel (gewest), Antwerpen, Luik als Charleroi schommelt het aantal jongeren dat recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming rond de 40 %. De OCMW’s trokken eerder al aan de alarmbel over het stijgende aantal leefloners en dan vooral de ‘enorme toename van jongeren die het echt niet meer weten’.

De CM kwam na eigen onderzoek tot gelijkaardige vaststellingen over de grootsteden. Al is de situatie in een aantal andere grote steden, zoals Gent, een pak beter. Een van de verklaringen daarvoor is de tewerkstellingsgraad. ‘Zo ligt die van Gent (72,50 %) relatief dicht bij die van Vlaanderen (75 %), terwijl de stad Antwerpen (67 %) een tewerkstellingsgraad heeft die dicht bij die van Wallonië ligt (66 %).’

Uitbreiden, niet inperken?

De ziekenfondsen houden daarbij ook een pleidooi om de toekenning van de verhoogde tegemoetkoming verder uit te breiden in plaats van in te perken. Zo zijn er nog grote groepen, onder wie de jongeren, die wel recht hebben op het statuut, maar het niet aanvragen. ‘De échte problematiek is juist dat de gezondheidszorg voor sommige kwetsbaren vandaag niet meer betaalbaar is’, zegt Callewaert. ‘Daarom zou het goed zijn om hun rechten volledig proactief toe te kennen om op die manier mensen uit de armoede te houden.’

Ook Luc Van Gorp, voorzitter van de Christelijke Mutualiteit, benadrukt dat ze sneller op de bal moeten kunnen spelen. ‘BVAS schetst een beeld alsof je eerst in lompen voor de arts moet verschijnen vooraleer je recht hebt op verhoogde tegemoetkoming. Maar het statuut bestaat juist om te voorkomen dat mensen verder in armoede belanden en daardoor zorg uitstellen. Als ze dan uiteindelijk in een veel slechtere gezondheidstoestand alsnog bij de zorg aankloppen, kost dat achteraf veel meer aan de sociale zekerheid.’

Beide ziekenfondsen zijn ook vragende partij voor een uitbreiding van de databanken waarop de toekenning van het statuut bepaald wordt. ‘Hoe scherper de controles, hoe beter’, zegt Callewaert. ‘De artsen mogen gerust samen met ons pleiten voor een vermogenskadaster, zodat we behalve op de inkomsten ook grondig kunnen filteren op het achterliggende vermogen.’ Op die manier zouden ook veel zelfstandigen met een laag pensioen, maar groot opgebouwd vermogen – zoals sommige gepensioneerde artsen – uit het statuut gefilterd worden.