De federale regering wil met de uitgifte van een staatsbon met een fiscaal voordeel de banken onder druk zetten om de rente op spaarboekjes te verhogen. Is de nieuwe staatsbon aantrekkelijk en wat moet u als spaarder nog weten?
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) heeft dinsdagochtend de voorwaarden van de nieuwe staatsbon bekendgemaakt. De brutocoupon van de staatsbon met een looptijd van één jaar bedraagt 3,30 %. Het nettorendement na aftrek van 15 % roerende voorheffing is 2,81 %.
Wat is een staatsbon?
De staatsbon is een obligatie die wordt uitgegeven door de federale overheid. De belangrijkste doelgroep zijn de gezinnen. Het is de eerste keer dat de schatkist een staatsbon met een korte looptijd van één jaar uitgeeft. Tot nu varieerde de looptijd tussen drie en tien jaar. Alleen particuliere beleggers kunnen inschrijven op de uitgifte van staatsbons. Daarmee bedoelt de schatkist natuurlijke personen, stichtingen, vzw’s, kerkfabrieken en andere erediensten.
Voor professionele beleggers zoals banken, verzekeraars en centrale banken geeft de staat lineaire obligaties (OLO’s) en kortlopende schatkistcertificaten uit. Ook particulieren kunnen die kopen zodra ze zijn uitgegeven, maar dat gebeurt weinig. Belgische particulieren hadden eind maart voor 125 miljoen euro OLO’s en 7 miljoen euro schatkistcertificaten in portefeuille, blijkt uit cijfers van de Nationale Bank.
Waarom geeft de regering een fiscaalvriendelijke staatsbon uit?
‘Om banken te stimuleren hun spaarboekjes aantrekkelijker te maken en burgers een interessant alternatief te bieden wordt de roerende voorheffing voor particulieren verlaagd van 30 naar 15 % voor staatsbons van één jaar die worden uitgegeven van 1 juli tot en met 31 december 2023.’ Dat staat in een toelichting van de regeringsbeslissing om de roerende voorheffing te verlagen.
Verscheidene politieke partijen vinden dat de banken de spaarrrente te weinig hebben opgetrokken in vergelijking met de forse renteverhoging van de Europese Centrale Bank (ECB). De gemiddelde rente op gereglementeerde spaarboekjes bedroeg in juni slechts 0,43 %, blijkt uit cijfers van de Nationale Bank.
Hoe reageren de banken?
Sinds de aankondiging van de fiscaalvriendelijke staatsbon, op 4 juli, hebben onder meer BNP Paribas Fortis, ING en Crelan een verhoging van de spaarrente aangekondigd. Onder meer Belfius, KBC en Argenta hadden al in juni een verhoging van de rente op spaarboekjes bekendgemaakt. Maandag kondigde Nagelmackers een hogere spaarrente aan.
Maar de gemiddelde spaarrente blijft veel lager dan de depositorente van de ECB, die 3,75 % bedraagt. De Nationale Bank heeft zich verzet tegen voorstellen om de spaarrente te koppelen aan de ECB-rente of een hogere minimumrente op te leggen.
Hoeveel kost een staatsbon?
Eén staatsbon kost 100 euro. Daardoor is de bon toegankelijk voor alle soorten beleggers.
Is de staatsbon een aantrekkelijke belegging?
Het nettorendement van de staatsbon is hoger dan dat van spaarboekjes en de meeste termijnrekeningen met een looptijd van één jaar. Volgens spaargids.be brengt het spaarboekje bij Santander het meeste op: tot 2,50 % netto als u het geld minstens een jaar laat staan. Maar het minimumbedrag is 125.000 euro. Het spaarboekje met de hoogste nettorente zonder groot minimumbedrag levert 2,30 % netto op bij MeDirect.
Deutsche Bank kondigde dinsdag aan dat ze tijdens de intekenperiode voor de staatsbons een termijnrekening zal aanbieden met een looptijd van één jaar die een nettorente van 2,87 % biedt. Maar het minimumbedrag beloopt 100.000 euro. Argenta en AXA Bank België bieden tijdens de intekenperiode termijnrekeningen van één jaar aan die net als de staatsbon een rente van 2,81 % netto bieden (zie hiernaast) . Voor die producten is er geen instapdrempel.
Is de staatsbon een veilige belegging?
Ja. België wordt ondanks de hoge overheidsschuld beschouwd als een land met een zeer hoge kredietwaardigheid. Ons land heeft bij de kredietbeoordelaar Standard & Poor’s de derde hoogste score van kredietwaardigheid (AA) en bij Moody’s (Aa3) en Fitch (AA-) de vierde hoogste score. Die traditionele rating evalueert wel de schulden op de lange termijn. Er bestaan ook – minder bekende – ratings op de korte termijn die relevanter zijn voor deze staatsbon op één jaar. Op dat vlak haalt België de allerhoogste rating, op hetzelfde niveau als Duitsland en Nederland.
Waar en wanneer kunt u staatsbons kopen?
U kunt van donderdag 24 augustus tot en met vrijdag 1 september bij 13 banken en beurshuizen inschrijven op staatsbons. U kunt onder meer terecht bij de vier grootbanken: BNP Paribas Fortis, KBC, Belfius en ING. De negen andere instellingen zijn ABN AMRO, Bank Degroof Petercam, Beobank, Bpost Bank, Crelan, Deutsche Bank, Keytrade Bank, het beurshuis Leleux en VDK Spaarbank. Het is de eerste keer dat ABN AMRO en Keytrade Bank staatsbons aanbieden.
Bij BNP Paribas Fortis, Belfius, ING en Keytrade Bank kunt u online intekenen. Bij KBC kunt u in een kantoor of telefonisch inschrijven. Bij Crelan en Bpost Bank kan dat alleen in een kantoor.
U kunt ook rechtstreeks bij het Grootboek van het Federaal Agentschap van de Schuld inschrijven via de website www.destaatsbons.be. Daar kunt u intekenen van 24 augustus tot en met 31 augustus. Het Agentschap moet uiterlijk op 1 september het bedrag ontvangen waarvoor u intekent.
Zelfs bij een groot succes zullen de inschrijvingen niet vervroegd worden afgesloten, zegt Jean Deboutte, directeur van het Federaal Agentschap van de Schuld.
Waar schrijft u het best in?
Een directe inschrijving bij de schatkist is in de meeste gevallen voordelig. Het Federaal Agentschap van de Schuld rekent nooit bewaarloon aan. BNP Paribas Fortis, ING, Belfius, Crelan en Deutsche Bank hebben besloten om in dit uitzonderlijke geval geen bewaarloon aan te rekenen. KBC rekent (via Bolero) nooit bewaarloon aan.
Een inschrijving via een bank of beurshuis kan tot gevolg hebben dat vermogende beleggers (meer) effectentaks moeten betalen als de waarde van hun effectenrekening hoger is dan 1 miljoen euro of door de aankoop boven 1 miljoen stijgt. Het Grootboek bij de schatkist wordt niet als een effectenrekening beschouwd en daar zijn bedragen van minstens 1 miljoen dus vrijgesteld van de effectentaks.
Kunt u de staatsbon verkopen voor de vervaldag?
Dat kan via uw bank of beurshuis als u daar hebt ingeschreven of via het schuldagentschap als u daar hebt ingetekend. Bij een verkoop voor de vervaldag zult u wellicht niet uw volledige investering recupereren. De staatsbon wordt genoteerd op de beurs van Brussel en de waarde kan elke dag veranderen. Bij een stijging van de marktrente daalt de waarde, bij een rentedaling stijgt de waarde. Uw bank of beursvennootschap zal bij verkoop voor de vervaldag een makelaarsloon aanrekenen. Het schuldagentschap rekent geen kosten aan bij een verkoop. Bij een verkoop via een bank moet u ook 0,12 % beurstaks betalen, bij een verkoop via de schatkist niet.
Hoeveel zullen de staatsbons ophalen?
Dat is moeilijk voorspelbaar. ‘We verwachten substantieel meer dan bij de vorige uitgiften’, zei Deboutte onlangs. De jongste uitgifte van een driejarige staatsbon haalde 97 miljoen op. ‘Minstens 1 miljard? De schattingen van de banken gaan in die richting en zelfs hoger. Maar we zullen misschien niet evenveel ophalen als met de Leterme-bons, die samen 5,7 miljard ophaalden.’ Deboutte verwijst naar de uitgifte van eind 2011, waarvoor toenmalig premier Yves Leterme (CD&V) reclame maakte in het parlement.
Hoe belangrijk zijn staatsbons als financiering voor de overheid?
De staatsbons financierden tot nu slechts een heel klein deel van de begrotingstekorten en de staatsschuld. De twee uitgiften van staatsbons van dit jaar hebben samen 390 miljoen euro opgebracht. Dat is 0,80 % van het totale bedrag van 51 miljard dat de schatkist in 2023 moet ontlenen. Het uitstaande bedrag aan staatsbons bedraagt 561 miljoen euro. Dat is iets meer dan 0,1 % van de federale schuld van 489 miljard.
Het verwachte succes van de fiscaalvriendelijke staatsbon zal het belang van de bon als financieringsbron doen toenemen. De grotere aankopen van overheidspapier door Belgische gezinnen diversifiëren de financiering van de overheid en maken haar wat minder afhankelijk van Belgische en buitenlandse professionele beleggers.
Komen er later nog fiscaalvriendelijke staatsbons?
Wellicht wel. Het Federaal Agentschap van de Schuld verwacht een tweede uitgifte begin december. De beslissing daarover valt in november en zal onder meer afhangen van de uitgifte die nu wordt gelanceerd.
