Er is iets vreemds aan de gang op de beurzen. De voorbije week werden we overstelpt met negatief economisch nieuws: de inflatie blijft maar op pijnlijk hoge niveaus hangen, steeds meer landen verkeren in een recessie, centrale bankiers voorspellen agressieve renteverhogingen … Ondanks dat negatieve nieuws veerden de beurzen de voorbije dagen toch flink op.
En bizar genoeg, op de dag dat er wel veel positief bedrijfsnieuws was, zoals gisteren, kwakkelden de beurzen. ‘Een holderdebolder beurs’, omschrijft Philippe Gijssels, strateeg bij BNP Paribas, de bokkensprongen op de beurs. ‘De volatiliteit ligt nu erg hoog.’
Gijssels wijt die volatiliteit deels aan het massale gebruik van computeralgoritmes. Bij dat soort handel is het een computer, niet een handelaar, die op basis van een ingewikkeld algoritme beslist om al dan niet aandelen te kopen of te verkopen. Die programma’s durven al eens zelfversterkend te werken; het ene kooporder lokt snel een ander uit. ‘In de Verenigde Staten verliep 65 tot 70 % van de aandelenhandel de voorbije dagen via dergelijke algoritmes, wat tot rare en moeilijk te verklaren bewegingen op de markt leidde.’
Wat met de andere verklaring: dat de beurzen de conjunctuur misschien positiever lezen dan de economische krantenkoppen verraden? Beurzen bezitten de reputatie vooruit te lopen op de economische conjunctuur, waardoor ze een zekere voorspellende kracht bezitten. Ze zakken meestal voor de reële economie vertraagt, en stijgen weer voordat de economie aantrekt. Dat komt door de zogenaamde ‘wisdom of the crowds’ die de beurs vormt: de beurs is het gemiddelde van de economische verwachtingen van miljoenen marktdeelnemers. ‘De wijsheid van de menigte’ weet het dan beter dan de beste individuele expert. Tijdens de coronacrisis maakten de beurzen die reputatie waar door sneller dan economen of virologen te anticiperen op economisch herstel en werkende vaccins.
Voor Gijssels is het helemaal niet zeker dat we nu opnieuw op zo’n vooruitlopend kantelpunt staan. ‘In de zomer had je ook een typische berenmarktrally (tijdelijke opstoot in een dalende markt), het is nog niet duidelijk of dit een tussentijdse opleving is in een markt waar al zeer veel verkocht is.’ Toch kan er volgens hem wel een ‘wisdom of the crowd’-effect heersen, omdat de markt anticipeert op een naderende inflatiepiek. Waarna het einde van de renteverhogingen in zicht komt. ‘Achteraf zullen we wellicht vaststellen dat de markt het kantelpunt bereikte voor en niet op de inflatiepiek. Ver zitten we niet meer van die piek, omdat heel wat grondstoffenprijzen, net zoals de scheepsvaarttarieven, aan het zakken zijn.’
Gijssels waarschuwt er wel voor dat zodra de inflatiepiek bereikt is, er niet meteen een groot beursfeest losbarst. ‘Het zal niet zoals bij corona zijn, toen de beurzen plots fors opveerden door de enorme steun van de centrale banken. De markten zullen na de piek meteen de volgende vraag stellen: hoe snel zakt de inflatie en wanneer keert ze terug naar de doelstelling van 2 %? Dat zal volgens mij lang duren, waardoor de markten nog een tijd volatiel blijven.’
