In haar nieuwe gedaante zal ether, na bitcoin de grootste cryptomunt in marktwaarde, liefst 1.000 keer milieuvriendelijker zijn. Dat kan het geweten van de cryptobelegger sussen. Al klinkt ook kritiek dat de opknapbeurt bekend als The Merge vooral het grote geld dient.
De essentie
- Wat zijn ether en Ethereum? Ether is na bitcoin de grootste cryptomunt. De munt draait op de achter-liggende blockchain Ethereum, een digitale onkraakbare ketting waarin transacties tussen partijen kunnen worden opgeslagen.
- Wat is The Merge? Ethereum kreeg donderdag een upgrade. Ethereum is niet centraal georganiseerd. Het heeft dus geen ‘leidinggevende’ om veranderingen door te drukken.
- Vanwaar de verandering? Ethereum wordt milieuvriendelijker. De upgrade is ook een belangrijke stap om Ethereum sneller en schaalbaarder te maken.
- Zal bitcoin het voorbeeld volgen? Nu Ethereum veel milieu-vriendelijker wordt, kan dat negatief afstralen op bitcoin. Maar de bitcoincommunity vindt dat Ethereum meer macht legt bij grote spelers, wat in-druist tegen de decentrale natuur van cryptomunten.
Happy merge
‘ Het is gebeurd’, tweette oprichter Vitalik Buterin, een Canadees-Russische twintiger, donderdag om 8.59 uur. ‘Happy Merge iedereen.’ Houders van ether zullen er niets van gemerkt hebben, maar onder de waterlijn kende de cryptomunt en haar achterliggende raderwerk een extreme gedaanteverwisseling. Ethereum, de blockchain waarop ether draait, kreeg na maanden testen zijn langverwachte upgrade. Voorstanders beschrijven het als een radicale hertekening van het cryptolandschap.
De opknapbeurt van de blockchain, ook The Merge genoemd, verlaagt hetenergieverbruik van ethereum met naar schatting 99 procent, in een tijd waarin cryptomunten onder vuur liggen voor de elektriciteit die nodig is om ze te produceren. Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat het energieverbruik van cryptomunten vergelijkbaar is aan de stroom die nodig is om pakweg België of Finland op jaar-basis te verlichten.
Ethereum draaide voor de upgrade op een protocol dat ingewijden proof of work noemen. Bitcoin pionierde met een soortgelijk systeem. Het protocol omvat de tussenkomst van cryptominers. Zij zijn verantwoordelijk voor het valideren en beveiligen van transacties. Daarvoor gebruiken ze krachtige grafische kaarten en computerservers. Miners over de hele wereld concurreren om transacties te beveiligen. Als ze het snelst op de bal zijn, krijgen ze een beloning in cryptomunten. Het resultaat is een race om de efficiëntste computerapparatuur. In sommige uithoeken van de wereld staan mining farms, pakhuizen vol computers die op volle toeren draaien, om die operaties uit te voeren. Het energieverbruik is kolossaal.
Financiële prikkels
Proof of stake, de nieuwe technologie van Ethereum, maakt een einde aan dat mijnsysteem en werkt met waarborgen. Gebruikers die al munten hebben, kunnen een bepaalde hoeveelheid ether inzetten als borg om transacties te valideren en nieuwe blokken toe te voegen aan de ketting. Als ze hun validatiewerk goed doen, krijgen ze hun inzet terug met een vergoeding. Als ze hun werk niet goed doen, gaat hun inzet verloren. Dit veel eenvoudiger proces houdt geen race om rekenkracht en verbruikt 1.000 keer minder energie. Volgens Buterin daalt het wereldwijde energieverbruik na de transitie met liefst 0,25 %.
Ook de financiële prikkels in het protocol wijzigen ingrijpend. Eenvoudig gezegd: staken staat gelijk aan het storten of vergrendelen van ether voor een bepaalde periode, met in ruil daarvoor een rente. De ramingen van die rente lopen uiteen van een kleine 6 tot 15 %, zonder rekening te houden met potentiële kapitaalwinsten (of verliezen?) als de prijs van ether stijgt. Voor beleggers zal ether meer gaan lijken op een traditioneel actief dat rente betaalt, zoals een obligatie of een ander spaarproduct.
Een nadeel is dat je een behoorlijke startpositie nodig hebt om als validator te kunnen op-treden. Je moet minimaal 32 ether – op dit moment goed voor een kleine 50.000 euro – in pand kunnen geven. Die rol zal dus automatisch vooral voor grotere vermogens weggelegd zijn, waaronder hefboomfondsen en institutionelen. Dat lokt kritiek uit omdat het niet strookt met de idee van cryptomunten als een decentraal systeem waarop iedereen kan intekenen.
Grote beleggers namen voor de upgrade al een grotere hap uit de handelsvolumes bij ether dan bij bitcoin. Ongeveer 40 % van de transacties staat op naam van institutionelen, vergeleken met 30 procent voor bitcoin. ‘Met de aantrekkelijke vaste vergoedingen kan ether zich nog meer positioneren als een alternatief voor obligaties of grondstoffen’, zegt Marion Laboure, strateeg bij Deutsche Bank. Dat kan een kantelpunt betekenen en de adoptie van grote partijen in een stroomversnelling brengen.
De betere duurzaamheidsscores die ether zal krijgen, zullen de aantrekkingskracht alleen maar vergroten. Dat kan negatief afstralen op bitcoin, nog altijd met voorsprong de grootste in cryptoland. De kans dat bitcoin het voorbeeld van ethereum volgt, is klein. Bitcoindelvers zijn talrijker en voelen weinig animo om over te stappen op een systeem dat hun broodwinning bedreigt.
‘Bij het nieuwe ether krijgen de rijksten in het ecosysteem het recht om nieuwe blokken aan de blockchain toe te voegen’, klinkt het bij een Antwerpse bitcoindelver die niet met zijn naam in de krant wil. ‘Degenen met de dikste portemonnee worden de baas in het netwerk. Zij strijken de beloning op voor het produceren van een nieuw blok. Dat staat haaks op de bitcoin-filosofie. Die partijen trekken dan almaar meer macht naar zich.’
Coinbase is zo’n winnende partij. Met miljoenen crypto’s onder beheer voor klanten kan de cryptobroker een oppermachtige speler worden in het systeem. Hij kan massaal vergoedingen opstrijken door ether in onderpand te geven. ‘Bitcoin is net bedacht om de macht bij die grote entiteiten weg te houden’, klinkt het.
Bitcoin wil zijn eigen koers blijven varen. Tenminste, zolang de regelgever dat toelaat. Met het proof-of-stakesysteem als groener alternatief kunnen wetgevers de proof-of-workcrypto’s, zoals bitcoin en dogecoin, dwingen het energieverbruik drastisch te verminderen. Daarvoor plaveit ethereum nu de weg.
Cryptowinter
De ecologische voetafdruk was niet de grootste motivatie voor de oprichters en ontwikkelaars van ethereum om van protocol te veranderen. De upgrade is vooral een belangrijke stap in het technisch proces om de blockchain sneller te maken. Toekomstige upgrades moeten het aantal transacties per seconde verhogen van 15 naar 100.000. Daarmee zou de cryptomunt een performantie krijgen die vergelijkbaar is met gigantische betaalverwerkers als Visa en Mastercard.
De upgrade donderdagochtend verliep zonder technische storingen, nadat er door negen teams en honderd verschillende ontwikkelaars ruim een jaar aan werd gesleuteld. De koers van ether bleef bij de overgang stabiel. In de namiddag ontstond plots wel verkoopdruk. De prijs daalde met bijna 10 procent tot onder 1.500 dollar. De waarde van ether was stevig opgelopen in de aanloop naar de gebeurtenis. Ether steeg sinds een laagtepunt half juni met zo’n 80 % en deed daarmee veel beter dan bitcoin. Het ontkoppelde zich tijdelijk van de techbeurs Nasdaq, waarmee cryptomunten vaak in gelijke lijn bewegen. Dat neemt niet weg dat zowel ether als bitcoin zich nog altijd in een hardnekkige cryptowinter bevindt. Sinds hun hoogtepunt in november 2021 verloren ze zowat twee derde van hun waarde. Veel crypto-investeerders die sinds 2021 aan boord kwamen, torsen loodzware verliezen. Aan dat inherente risico verandert de groene gedaante niets.
