Je kunt over crypto veel zeggen, maar niet dat altijd even duidelijk wordt uitgelegd hoe dat nu precies zit met die ongrijpbare dingen. Wij doen hier nog eens een serieuze poging.
Crypto! Jarenlang leek het een vluchtige techtrend die de meeste mensen gerust konden negeren, een beetje zoals hoverboards of Google Glass. Maar de invloed ervan, zowel economisch als cultureel, is te groot geworden om te doen alsof het niet bestaat. Volgens een peiling van Morning Consult bezit 20 % van de Amerikaanse volwassenen en 36 % van de millennials cryptovaluta.
Coinbase, de cryptohandel-app, prijkte het afgelopen jaar minstens twee keer helemaal bovenaan in de charts van de App Store. Tegenwoordig wordt de cryptomarkt geschat op meer dan 1.600 miljard dollar (1.470 miljard euro) – ongeveer de grootte van Google. En in Silicon Valley vluchten ingenieurs en bedrijfsleiders massaal weg uit hun knusse banen om aan de cryptogoudkoorts deel te nemen.
Sinds crypto mainstream is geworden, heeft het een buitengewoon gepolariseerd debat op gang gebracht. De grootste fans menen dat het de wereld zal redden, terwijl de grootste sceptici ervan overtuigd zijn dat het allemaal oplichterij is, een milieuvernietigende speculatieve zeepbel, georkestreerd door oplichters.
Ik ben het eens met de sceptici dat een groot deel van de cryptomarkt bestaat uit overgewaardeerde, overhypete en mogelijk zelfs frauduleuze activa. En bij het utopisch, overspannen sentiment dat wordt gedeeld door crypto-dwepers (zoals Jack Dorsey, de voormalige Twitter-baas, die beweert dat bitcoin het tijdperk van de wereldvrede zal inluiden) blijf ik onverstoord. Maar toen ik wat meer met crypto had geëxperimenteerd, ben ik gaan accepteren dat het niet allemaal cynische geldklopperij is, en dat er inderdaad iets substantieels wordt opgebouwd.
Wanneer er zo veel geld, energie en talent naar iets nieuws vloeien, is het over het algemeen een goed idee om er aandacht aan te besteden, ongeacht hoe je over het fenomeen denkt. Maar mijn sterkste overtuiging over crypto is dat het slecht wordt uitgelegd. Deze gids, eigenlijk een mega Frequently Asked Questions, is een poging om daar verandering in te brengen.
Crypto begrijpen
Vandaag crypto begrijpen is om een paar redenen belangrijk, vooral als je van nature sceptisch bent.
De eerste reden is dat het vergaarde vermogen en de ideologie van crypto de komende jaren de maatschappij zal veranderen. De cryptoboom heeft in extreem korte tijd gigantische nieuwe fortuinen voortgebracht. Het heeft de grote cryptowinnaars van de ene op de andere dag tot enkele van de rijkste mensen van de wereld gemaakt. Een deel van die rijkdom zou kunnen verdwijnen bij een crash van de markt, maar er is al genoeg in cash omgezet om te garanderen dat de invloed van crypto nog decennia lang zal voortduren.
Crypto’s knotsgekke, meme-gedreven onlinecultuur mag frivool en oppervlakkig lijken, maar is dat niet. Cryptomunten, zelfs diegene die als grap zijn bedoeld, zijn deel van een robuuste, stevig gefinancierde ideologische beweging die ernstige implicaties heeft voor onze politieke en economische toekomst. Bitcoin, dat oprees uit de as van de financiële crisis van 2008, sloeg voor het eerst aan bij libertaire en anti-establishmentactivisten die er de hoeksteen in zagen van een nieuw, onkreukbaar monetair systeem. Sindsdien zagen andere cryptosystemen het licht met even hooggestemde bedoelingen zoals de bouw van een gedecentraliseerde, grotendeels ongereguleerde versie van Wall Street op de blockchain.
We zien al een eerste golf van cryptogeld naar het Amerikaanse politieke systeem stromen. Crypto-ondernemers schenken miljoenen dollars aan kandidaten en doelen, en lobbyfirma’s verspreiden zich over het land om steun te werven voor een cryptogunstige wetgeving. In de komende jaren zullen cryptomogols de campagnes van cryptovriendelijke kandidaten financieren of zichzelf kandidaat stellen. Sommigen zullen invloed verwerven via de klassieke weg door supergrote politieke lobbygroepen te vormen of door denktanks te financieren, terwijl anderen zullen proberen te ontsnappen aan de impasse waarin de partijpolitiek is terechtgekomen. Zo kopen cryptomiljonairs al land in de Stille Zuidzee om er hun eigen blockchain-utopia uit te bouwen.
Politici van over de hele wereld zullen gedwongen worden een kant te kiezen: voor of tegen crypto. Sommige landen, zoals El Salvador, gaan er voluit voor. De cryptominnende president van dat land, Nayib Bukele, kondigde onlangs de bouw aan van een ‘Bitcoin City’ aan de voet van een vulkaan. Andere regeringen zullen misschien beslissen dat crypto een bedreiging vormt voor hun soevereiniteit en het stevig aanpakken, zoals China, waar de handel in cryptomunten verboden werd. De kloof tussen de crypto- en non-cryptozones wereldwijd zou op zijn minst zo diep kunnen worden als die tussen het Chinese en het Amerikaanse internet vandaag en de gevolgen daarvan zullen misschien nog groter zijn.
In Amerika hebben we al gezien hoe crypto de gebruikelijke partijloyauteit doorkruist. Voormalig president Donald Trump en de Democratische senator Elizabeth Warren zijn bijvoorbeeld allebei cryptosceptisch, terwijl Republikeins senator Ted Cruz een fervente believer is.
Crypto is, kortom, niet zomaar een ander raar internetfenomeen. Het is een krachtige technologische beweging, met als doel een totale economische en politieke revolutie.
De tweede reden om aandacht te besteden aan crypto is dat als we het nu al begrijpen, dat de beste manier is om ervoor te zorgen dat het later geen destructieve kracht wordt. In het begin van de jaren 2010 was de meest voorkomende commentaar op Facebook en Twitter dat ze gewoon niet zouden werken als bedrijven. Experts voorspelden dat gebruikers de vakantiefoto’s van hun vrienden beu zouden worden, dat de adverteerders zouden wegvluchten en dat de hele socialemedia-industrie zou instorten. De theorie was niet zozeer dat sociale media gevaarlijk of slecht waren, maar wel saai en oubollig. Een hype die zou overwaaien.
De vragen die niemand toen stelde, althans niet hardop, waren: wat als sociale media echt een waanzinnig succes worden? Wat voor regelgeving is er nodig in een wereld waar Facebook en Twitter de dominante communicatieplatformen zijn? Hoe moeten technologiebedrijven met miljarden gebruikers vrijheid van meningsuiting en veiligheid tegen elkaar afwegen?
Toen tegen het midden van het decennium duidelijk werd dat dit dringende vragen waren, was het te laat. De mechanismen van het platform en de op advertenties gebaseerde bedrijfsmodellen waren al ingebakken, en sceptici, die deze apps misschien een betere richting hadden kunnen uitsturen als zij ze vanaf het begin serieuzer hadden genomen, liepen vast in hun pogingen om de schade te beperken.
Maken we vandaag dezelfde fout met crypto? Het is mogelijk. Niemand weet al of crypto wel of niet zal ‘werken’. Maar er zit echt geld en energie in, en vele techveteranen die ik heb gesproken, vertellen me dat de cryptoscene van vandaag voor hen weer als 2010 aanvoelt met technologie die ditmaal disruptie in het geldverkeer in plaats van in de media teweegbrengt.
De derde reden om zich in crypto te verdiepen, is dat het echt leuk kan zijn om er meer over te leren. Zeker, veel ervan is dom, schimmig of contradictorisch. Voorbij het jargon vind je een bodemloze bron van bizarre, interessante en uitdagende projecten. De crypto-agenda is zo omvangrijk en multidisciplinair – door elementen van economie, techniek, filosofie, recht, kunst, energiebeleid en meer samen te brengen – dat hij heel wat aanknopingspunten biedt voor beginners.
Let wel, ik suggereer niet dat crypto demografisch gesproken divers is. Peilingen hebben laten zien dat goed verdienende blanke mannen een groot deel uitmaken van de crypto-eigenaren. Maar het is geen intellectuele monoliet. Er zijn rechtse bitcoinmaximalisten die geloven dat crypto hen zal bevrijden van de overheidstirannie; er zijn linkse Ethereum-fans die de grote banken willen omverwerpen; en er zijn speculanten zonder ideologie die gewoon even winst willen maken en er zich daarna uit terugtrekken. Deze gemeenschappen liggen constant met elkaar overhoop en velen hebben totaal verschillende ideeën over wat crypto zou moeten zijn.
En als je de basics van crypto leert, zul je merken dat er een hele wereld voor je opengaat. Je zult dan begrijpen waarom komiek Jimmy Fallon en basketbalspeler Steph Curry hun Twitter-avatars veranderen in cartoonapen, en waarom Elon Musk, de rijkste man van de wereld, vorig jaar een hele tijd doorbracht met het tweeten over een digitale munt die naar een hond is vernoemd.
Crypto kan ook een soort loper zijn die je toegang verleent tot een generatie. Vertrouwdheid met de basics van crypto kan iemand houvast bieden die perplex staat bij de opkomende opvattingen over geld en macht.
Laten we beginnen bij het begin: wat is crypto?
‘Crypto’ omvat meestal het hele universum van technologieën waarmee blockchains gemoeid zijn, de systemen die digitale valuta’s zoals bitcoin aandrijven, maar ook dienen als het fundament van de technologie achter NFT’s (Non Fungible Token, een uniek digitaal eigendomscertificaat van een digitaal object).
Aha, blockchains, daar heb ik al van gehoord! Kun je me nog eens vertellen wat dat precies zijn?
Blockchains zijn eigenlijk gedeelde databases die informatie opslaan en verifiëren op een cryptografisch veilige manier. Je kunt je een blockchain voorstellen als een Google-spreadsheet of een Excel-bestand, behalve dat blockchains niet op servers van bijvoorbeeld Google staan, maar worden onderhouden door een netwerk van computers van over de hele wereld. Deze computers, die soms miners of validators worden genoemd, zijn verantwoordelijk voor de opslag van hun eigen kopieën van de database, voor het toevoegen en verifiëren van nieuwe informatie en voor de beveiliging van de database tegen hackers.
Dus blockchains zijn mooie Google-spreadsheets?
Ongeveer! Maar er zijn op zijn minst drie belangrijke verschillen.
- Ten eerste is een blockchain ‘gedecentraliseerd’. Hij heeft geen bedrijf als Google nodig dat hem controleert. Al dat werk wordt gedaan door de computers op het netwerk, met behulp van wat een consensusmechanisme wordt genoemd. Eigenlijk is dat mechanisme een gecompliceerd algoritme waardoor ze het eens kunnen worden over wat er in een database staat zonder dat er een neutrale scheidsrechter nodig is. Volgens voorstanders maakt dit blockchains veiliger dan traditionele archiveringssystemen, omdat geen enkele persoon of geen enkel bedrijf de blockchain kan verwijderen of de inhoud ervan kan wijzigen. Wie probeert de records in het logboek te hacken of te wijzigen, zou in veel computers tegelijk moeten inbreken.
- Het tweede belangrijke kenmerk van blockchains is dat ze doorgaans openbaar en open source zijn, wat betekent dat – anders dan bij een Google-spreadsheet – iedereen de code van een openbare blockchain kan inspecteren of de ‘geschiedenis’ van eender welke transactie kan zien. (Er bestaan wel privéblockchains, maar die zijn minder belangrijk dan de publieke.)
- Ten derde zijn blockchains permanent, wat betekent dat, in tegenstelling tot een Google-spreadsheet, gegevens die eraan worden toegevoegd meestal achteraf niet meer kunnen worden verwijderd of gewijzigd.
Leg me nu eens uit: welk verband is er tussen blockchains en cryptovaluta?
Blockchains zagen pas in 2009 het licht, toen een programmeur met het pseudoniem Satoshi Nakamoto de technische documentatie vrijgaf voor bitcoin, de allereerste cryptomunt.
Bitcoin gebruikte een blockchain om transacties bij te houden. Dat was opmerkelijk omdat het mensen voor het eerst toeliet geld te sturen en te ontvangen over het internet zonder de hulp van een bank of een app zoals PayPal.
Veel blockchains voeren nog steeds transacties in cryptovaluta uit en van dat soort valuta zijn er volgens CoinMarketCap nu ongeveer 10.000 verschillende. Maar vele blockchains kunnen ook worden gebruikt om andere soorten informatie op te slaan zonder dat daarvoor een centrale autoriteit nodig is, zoals NFT’s of volwaardige apps.
Oké, maar vertelden techspecialisten ons jaren geleden niet dat crypto een nieuwe en spannende vorm van geld was? En toch betaalt niemand die ik ken zijn huur in bitcoin.
Het is waar dat vandaag bijna niemand voor aankopen betaalt in cryptovaluta. Deels omdat de meeste handelszaken nog steeds geen cryptobetalingen accepteren, en hoge transactiekosten maken het gebruik van kleine hoeveelheden cryptomunten voor dagelijkse uitgaven in het levensonderhoud onpraktisch. Maar ook omdat de waarde van populaire cryptomunten als bitcoin en Ether in de loop van de jaren nogal is gegroeid, waardoor het enigszins riskant is om ze te gebruiken voor offline aankopen.
Meestal meewarig worden dan tegenvoorbeelden opgerakeld, zoals de man die in 2010 twee Papa John’s-pizza’s kocht met bitcoin ter waarde van ongeveer 40 dollar, terwijl diezelfde hoeveelheid bitcoin vandaag ongeveer 400 miljoen dollar waard is.
Zoals daarnet gezegd: de waarde van cryptovaluta heeft sinds de vroege bitcoindagen een enorme vlucht genomen, ook al gebruiken de meeste mensen ze niet voor hun dagelijkse uitgaven. Een deel van die groei is te wijten aan speculatie van mensen die crypto-activa kopen in de hoop ze later met winst te verkopen. Een ander deel van die groei is te danken aan het feit dat de blockchains die sinds bitcoin zijn ontstaan, zoals Ethereum en Solana, de mogelijkheden van de technologie hebben uitgebreid.
En sommige cryptofans zijn van mening dat de prijs van cryptovaluta zoals bitcoin uiteindelijk zal stabiliseren, waardoor hun nut als betaalmiddel toeneemt.
Waarvoor wordt crypto, naast financiële speculatie, vandaag dan wel gebruikt?
Op dit moment vinden we veel van de succesvolle toepassingen van de cryptotechnologie in de financiële wereld of de aangrenzende gebieden. Mensen gebruiken bijvoorbeeld crypto om grensoverschrijdende geldtransfers uit te voeren naar familieleden in het buitenland. Grote banken gebruiken blockchains om buitenlandse transacties af te wikkelen.
De cryptoboom heeft ook geleid tot een explosie van experimenten buiten de financiëledienstensector. Er zijn cryptosociale-clubs, cryptovideogames, cryptorestaurants en zelfs crypto-aangedreven draadloze netwerken. Deze niet-financiële toepassingen blijven nog vrij beperkt. Maar cryptofans voeren vaak aan dat de technologie nog jong is en dat het het internet decennia heeft gekost om uit te groeien tot wat het nu is. Investeerders pompen miljarden dollars in crypto-start-ups omdat ze denken dat blockchains ooit voor alles en nog wat zullen worden gebruikt: het opslaan van medische dossiers, het volgen van auteursrechten voor gestreamde muziek en zelfs het hosten van nieuwe socialemediaplatforms. En het crypto-ecosysteem trekt duizenden ontwikkelaars aan, een gunstig voorteken voor elke nieuwe technologie.
Ik heb mensen crypto een piramidespel of een ponzischema horen noemen. Wat bedoelen ze daarmee?
Sommige critici zijn van mening dat markten voor cryptomunten fundamenteel frauduleus zijn, ofwel omdat beleggers van het eerste uur rijk worden ten koste van late investeerders (de vergelijking met het piramidespel), ofwel omdat cryptoprojecten nietsvermoedende beleggers lokken met beloften van veilige winsten en vervolgens instorten zodra er geen nieuw geld meer binnenkomt (een ponzischema).
Er zijn zeker genoeg voorbeelden van piramide- en ponzischema’s binnen de cryptowereld. Een ervan was OneCoin, een frauduleuze crypto-operatie die van 2014 tot 2019 vier miljard dollar van beleggers heeft gestolen. Maar deze gevallen zijn meestal niet wat critici bedoelen. Ze beweren over het algemeen dat crypto zelf een plan is dat op uitbuiting berust en geen waarde heeft in de reële wereld.
En hebben ze gelijk?
Welnu, laten we hun argumentatie proberen te begrijpen. In tegenstelling tot het kopen van Apple-aandelen, een aankoop die (theoretisch althans) erop vertrouwt dat de onderliggende business van Apple gezond is, is het kopen van een cryptomunt meer als wedden op het succes van een idee, zeggen ze. Als mensen in bitcoin geloven, kopen ze en gaat de bitcoinprijs hoger. Als mensen niet meer in bitcoin geloven, verkopen ze en daalt de bitcoinprijs.
Crypto-eigenaren hebben dan een rationele incentive om andere mensen te overtuigen om te kopen. En als je denkt dat de technologie van cryptomunten inherent geen waarde heeft, zou je kunnen besluiten dat het lijkt op een piramidespel, waarin vooral geld verdiend wordt door anderen te rekruteren die mee in zee gaan.
Ik voel een ‘maar’ opkomen.
Maar! Ook al bestaat er oplichting en fraude binnen crypto, en zijn cryptobeleggers er dol op om te proberen andere mensen ervan te overtuigen om zich in te kopen, toch beweren vele beleggers dat ze met hun ogen wijd open de stap zetten. Ze zijn van mening dat cryptotechnologie inherent waardevol is en dat het vermogen om informatie en waarde op een gedecentraliseerde blockchain op te slaan aantrekkelijk zal zijn voor allerlei soorten mensen en bedrijven in de toekomst. Ze vertellen je meestal dat ze inzetten op crypto als product, niet op crypto als idee. Op een bepaald niveau is er in dat geval niet zoveel verschil met de reden waarom je Apple-aandelen koopt, namelijk omdat je denkt dat de volgende iPhone populair zal worden.
Matt Huang, een prominente belegger, sprak in de naam van vele cryptofans toen hij op Twitter zei: “Crypto ziet er aan de oppervlakte misschien uit als een speculatief casino. Maar dat versluiert voor velen de diepere waarheid dat het casino een Trojaans paard is waarin een nieuw financieel systeem verborgen zit.”
Je kunt die visie bestrijden of discussiëren over hoeveel dit ‘nieuwe financiële systeem’ eigenlijk waard is. Maar cryptobeleggers geloven duidelijk dat het iets waard is.
Is crypto gereguleerd?
Vergeleken met het traditionele financiële systeem is crypto zeer weinig gereguleerd. Deels komt dat omdat crypto zich nog in een vroeg stadium bevindt en het uitvaardigen van nieuwe regels tijd vergt. Maar het ligt ook aan een eigenschap van de blockchaintechnologie zelf, namelijk dat ze precies is ontworpen om moeilijk controleerbaar te zijn voor overheden.
Deze vraag komt van de (blijkbaar cryptonieuwsgierige) rapper Cardi B: zal crypto de dollar vervangen?
Sorry, Cardi. De dollar is ’s werelds reservevaluta, en hem die rol ontnemen zou een enorm duur project zijn dat hoogstwaarschijnlijk niet zo snel zal worden opgezet. Om maar een klein voorbeeld te geven van de enorme omvang van die taak: elk financieel contract in dollars zou opnieuw moeten worden herschreven in bitcoin of Ether of een andere cryptomunt.
Er zijn ook technische hindernissen als crypto ooit door de overheid uitgegeven valuta zou vervangen. Vandaag zijn de meest populaire blockchains, bitcoin en Ethereum, traag en inefficiënt in vergelijking met traditionele betalingsnetwerken. De Ethereum-blockchain kan bijvoorbeeld slechts ongeveer vijftien transacties per seconde verwerken, terwijl Visa beweert dat het duizenden creditcardtransacties per seconde kan doen.
En natuurlijk, om een cryptomunt als bitcoin de dollar te laten vervangen, zou je miljarden mensen moeten overtuigen om een valuta te gebruiken waarvan de waarde enorm fluctueert, die niet wordt ondersteund door een overheid en die vaak niet kan worden opgespoord als hij is gestolen.
Wat voor soort mensen beleggen in crypto?
Het is moeilijk te zeggen wie er in crypto investeert, vooral omdat heel wat activiteit anoniem of onder pseudoniem gebeurt. Maar sommige peilingen en studies lijken te suggereren dat crypto nog steeds wordt gedomineerd door vermogende blanke mannen. Gemini, een wisseldienst voor cryptomunten, schat in een recent rapport dat het aandeel vrouwen slechts 26 procent uitmaakt van het totale aantal cryptobeleggers. De gemiddelde crypto-eigenaar, zo ontdekte de groep, is een 38-jarige man die ongeveer 111.000 dollar per jaar verdient.
Maar het ziet ernaar uit dat cryptobezit diverser aan het worden is. De groei buiten de Verenigde Staten gaat hard. Sommige onderzoeken lijken aan te wijzen dat het het snelst groeit in landen als Vietnam, India en Pakistan.
Mijn collega, Tressie McMillan Cottom, heeft aangevoerd dat crypto een bijzondere aantrekkingskracht uitoefent op mensen uit gemarginaliseerde groepen, van wie de eigendom mogelijk onterecht is afgenomen in het verleden, precies omdat het vertrouwt op permanente, onweerlegbare gegevens over het eigenaarschap van digitale goederen en valuta.
Dat gezegd zijnde hebben enkele recente onderzoeken ook uitgewezen dat een klein kransje de overgrote meerderheid van het cryptovermogen bezit. Een egalitair paradijs is het dus niet per se.
En hoe zit het met extremisten? Vinden zij crypto leuk?
Sommigen wel. Omdat je cryptovaluta kunt kopen en verkopen zonder je naam te gebruiken of een bankrekening te hebben, was crypto in de begindagen ideaal voor lui die om een of andere reden het traditionele financiële systeem wilden vermijden. Onder hen bevonden zich ook politieke dissidenten en extremisten, die soms uit reguliere betalingsdiensten zoals PayPal en Patreon waren gegooid.
Als gevolg van hun goed getimede instap in de cryptomarkt zijn sommige extremisten rijk geworden. Uit een recent onderzoek door het Southern Poverty Law Centre blijkt dat verschillende prominente white supremacists honderdduizenden of miljoenen dollars hebben verdiend door in crypto te beleggen.
Natuurlijk zijn er miljoenen crypto-eigenaren en van hen is de overgrote meerderheid geen white supremacist. En de voordelen van anonimiteit en resistentie tegen censuur die crypto nuttig maken voor white supremacists, kunnen het ook aantrekkelijk maken voor bijvoorbeeld Afghaanse burgers die de taliban ontvluchten. Om de hele cryptobeweging als een extremistische groepering weg te zetten zou dus fel overdreven zijn. Afgezien daarvan kunnen we gerust stellen dat crypto aantrekkelijk is geworden voor allerlei soorten mensen die liever niet via een traditionele bank zaken doen, of dat niet legaal kunnen.
Een andere kritiek zegt dat crypto slecht is voor het milieu. Is dat waar?
Dit is echt wel een complexe en netelige kwestie en een van de meest gehoorde bezwaren tegen crypto.
Laten we beginnen met wat we zeker weten.
Het is waar dat vandaag de meeste crypto-activiteit plaatsvindt op blockchains die grote hoeveelheden energie vergen om transacties op te slaan en te verifiëren. De bitcoinblockchain gebruikt bijvoorbeeld naar schatting 200 terawattuur aan energie per jaar, aldus Digiconomist, een website die het energieverbruik van crypto bijhoudt. Dat is vergelijkbaar met het jaarlijkse energieverbruik van Thailand. En de CO2-uitstoot van bitcoin wordt geschat op ongeveer 100 megaton per jaar, zowat de CO2-voetafdruk van Tsjechië.
Jezus! Hoe rechtvaardigen cryptofans dat soort milieu-impact?
Voorstanders van crypto kibbelen vaak over deze statistieken. Ze stellen dat ons bestaande financiële systeem ook veel energie verbruikt: van stroom voor miljoenen bankfilialen, voor geldautomaten die het grootste deel van de dag inactief zijn tot goudmijnen en andere energie-intensieve infrastructuur.
Daarnaast herinneren ze eraan dat veel computers voor cryptomining al worden aangedreven door hernieuwbare energiebronnen of door energie die anders verspild zou worden. Ten slotte, zo argumenteren ze, zijn de meeste nieuwere blockchains gebouwd op een manier die in het gebruik veel minder energie vergt. Ethereum, bijvoorbeeld, zal ergens in 2022 dankzij een grote transformatie 99,5 procent minder energie gaan gebruiken.
En kloppen die argumenten?
Gedeeltelijk. Het is waar dat de meeste nieuwere blockchains zijn ontworpen op een manier die aanzienlijk minder energie vergt dan bitcoin, en dat de overstap van Ethereum zijn ecologische voetafdruk aanzienlijk zal verkleinen.
Maar het is ook een beetje handig om de aandacht af te leiden van bitcoin, nog steeds ’s werelds meest waardevolle cryptomunt. Men verwacht niet dat de energiebehoefte van bitcoin snel significant veel zal dalen. En zelfs als elke bitcoin-miner volledig op hernieuwbare energie zou draaien, wat voor alle duidelijkheid niet het geval is, blijft er nog steeds een milieukost voor het onderhoud van de blockchain.
Alles bij elkaar is het duidelijk dat crypto vandaag een aanzienlijke impact op het milieu heeft, maar het is moeilijk om precies te meten hoe veelbetekend die impact is. Veel vaak geciteerde statistieken zijn afkomstig van belangengroepen uit bepaalde sectoren en het is moeilijk om betrouwbare, neutrale gegevens en analyses te vinden.
Maar weinig cryptofans zullen betwisten dat blockchains aanzienlijk meer energie verbruiken dan een traditionele, gecentraliseerde database. Net zoals honderd koelkasten meer energie verbruiken dan één koelkast. Ze beweren alleen dat de impact van crypto op het milieu na verloop van tijd zal krimpen en dat de voordelen van decentralisatie de kosten waard zijn.
Ik begrijp het. En nogmaals, die voordelen zijn…
Sommige voorstanders van crypto zullen je uitleggen dat het grootste voordeel van decentralisatie de mogelijkheid is om valuta, apps en virtuele economieën te creëren die bestand zijn tegen censuur van top-downcontrole. (‘Stel je een versie van Facebook voor waarin Mark Zuckerberg niet eenzijdig kan beslissen om mensen van het platform te gooien’, zullen ze als voorbeeld geven).
Anderen zullen beweren dat het grootste surplus van decentralisatie is dat artiesten en creatievelingen beter hun economisch lot in eigen handen kunnen nemen door hen een middel aan te bieden (in de vorm van NFT’s en andere crypto-activa) waarmee ze de poortwachters van pakweg YouTube en Spotify kunnen omzeilen en unieke digitale werken rechtstreeks aan hun fans kunnen verkopen.
Weer anderen zullen zeggen dat crypto zeer nuttig is voor mensen die niet in een land leven met een stabiele munt of voor dissidente groepen die onder een autoritair regime leven.
Er zijn een miljoen andere hypothetische voordelen van decentralisering en crypto, waarvan het ene al realistischer is dan het andere.
Hoe gebruik je crypto eigenlijk? Lijkt het op het verzenden van een betaling via Paypal of Venmo?
Dat kan. De snelste manier om met cryptovaluta aan de slag te gaan is door een account aan te maken bij een cryptowisseldienst als Coinbase, die kan worden gekoppeld aan je bankrekening en die je Amerikaanse dollars (of andere door de overheid uitgegeven valuta) omzet in een cryptovaluta.
Maar veel cryptogebruikers geven er de voorkeur aan om hun eigen ‘wallets’ (portemonnees) aan te maken. Dat zijn beveiligde plaatsen waar de gebruiker zijn cryptografische sleutels kan opslaan die zijn digitale activa ontgrendelen. Zodra je wat crypto in je portemonnee hebt, is de werkwijze vrij eenvoudig. Typ het cryptoportemonnee-adres van de ontvanger in, betaal de transactiekosten (als die er zijn) en wacht tot de betaling is verwerkt.
Andere soorten cryptotransacties zoals kopen en verkopen van NFT’s, kunnen aanzienlijk ingewikkelder zijn, maar de basisoperatie voor het verzenden van een betaling neemt slechts een paar minuten in beslag.
Een allerlaatste vraag over de cryptocultuur. Waarom is die zo vreemd en besloten?
Dit is misschien de vraag die ik het meest krijg voorgeschoteld over crypto. Mensen zien hun vrienden, collega’s en familie in hetzelfde cryptokonijnenhol duiken en er de volgende dagen of weken uit tevoorschijn komen met een nieuwe obsessie, nieuwe internetvrienden, een hoop nieuw jargon en het klaarblijkelijk onvermogen om nog over iets anders te praten. Voor deze toestand is zelfs een woord bedacht: ‘cryptopilled’ worden. Mensen die geloven in crypto zijn geneigd om dat zo hevig te doen dat ze soms voor de buitenwereld meer op evangelisten van een nieuwe religie gaan lijken dan op fans van een nieuwe technologie.
Ik was ooit een religiereporter en ik denk niet dat de vergelijking helemaal onterecht is. (Het is ook niet noodzakelijk een slechte zaak: veel mensen vinden een zin, een gemeenschap en een intellectuele stimulans in religie). Mensen als Bloomberg-journalist Joe Weisenthal hebben erop gewezen dat crypto veel elementen bevat die gelijkenis vertonen met een opkomende religie: een enigmatische stichter (de nog steeds anonieme Satoshi Nakamoto), heilige teksten (het bitcoin-witboek) en rituelen en riten om jezelf als een gelovige te outen, zoals ‘gm’ tweeten (cryptotaal voor ‘goeiemorgen’) naar je geloofsgenoten, of laserogen fotoshoppen op je profielfoto.
Het is leuk om te lachen met de vaak tenenkrullende manieren waarop fans elkaar proberen te vermaken en te inspireren. Maar wanneer we te veel focussen op hun gedrag en gewoontes zou ons wel eens kunnen ontgaan wat echt nieuw, en – naargelang van de kant die je kiest – opwindend of gevaarlijk is aan de technologie zelf. Daarom adviseer ik mijn vrienden die mij vragen hoe ze met hun ‘cryptopilled’ vrienden moeten omgaan, dat ze eerst moeten proberen te begrijpen waarom die vrienden precies zo enthousiast zijn geworden.
