Voor Vlaamse exportbedrijven is handel drijven met het Verenigd Koninkrijk stroever geworden. Dat blijkt uit de eerste honderd dagen na de brexit.
Vlaamse bedrijven moeten gemiddeld 4,80 % meer kosten maken om na de brexit handel te blijven drijven met het Verenigd Koninkrijk. Dat leert een enquête van de ondernemersorganisatie Voka bij haar leden.
Het Verenigd Koninkrijk stapte op oudejaarsavond uit de Europese eengemaakte markt, met een op de valreep afgerond handelsverdrag onder de arm. Op kerstavond vorig jaar kwamen Brussel en Londen overeen de grootste chaos te beperken: er zijn geen douanetarieven op de onderlinge handel van goederen en geen invoerquota die een plafond zetten op de handelsvolumes.
Maar het Verenigd Koninkrijk is wel volwaardig ‘buitenland’ geworden. Dat betekent dat er sinds 1 januari douanecontroles zijn. En het betekent dat het Verenigd Koninkrijk een andere regulering hanteert dan de EU-landen.
Al die nieuwigheden maken de handel duurder dan vorig jaar. Een derde van de Vlaamse bedrijven ziet de kosten stijgen door extra douaneformaliteiten, leert de Voka-enquête. Een op de vijf heeft last van extra regulering. En een op de zeven betaalt extra kosten voor onderdelen die van buiten de EU komen.
Dat laatste was voor veel exportbedrijven de grote brexitverrassing in januari. Als een Vlaamse machinebouwer onderdelen uit China importeert en daarmee een machine maakt die hij naar een Britse klant laat verschepen, bestaat de kans dat de Britse douane de machine toch belast, omdat het product onvoldoende Europees is. Die regels waren bekend, maar raakten begin dit jaar wat ondergesneeuwd in de opluchting over het handelsakkoord dat op kerstavond werd beklonken.
Krimpende handel
Die bijkomende hindernissen zijn voelbaar. De Belgische goederenuitvoer naar het Verenigd Koninkrijk viel in januari met 35,00 % terug, leren data van de Nationale Bank. In omgekeerde richting kromp de invoer van Britse goederen naar België met 54,00 %.
In welke mate die cijfers de trend zetten, is moeilijk in te schatten. Omdat veel bedrijven problemen hadden verwacht aan de Belgisch-Britse grens, bouwden ze eind vorig jaar hun voorraden sterk op. De uitvoer naar het VK lag daarom eind vorig jaar 39 procent hoger dan een jaar eerder. Die sterke voorraadopbouw redde de Vlaamse exportcijfers vorig jaar.
Extra controles
De hogere kosten wijzen er echter op dat de handel met het Verenigd Koninkrijk – na Duitsland, Frankrijk en Nederland nog altijd de belangrijkste Belgische afzetmarkt – moeilijker is geworden en dat ook blijft.
De situatie dreigt bovendien eerst slechter te worden voor ze beter kan worden. Het Verenigd Koninkrijk had aangekondigd in de eerste drie maanden van dit jaar nog mild te blijven met douanecontroles en daarna te verstrengen. Die timing is ondertussen wat opgeschoven, maar de bedoeling blijft de controle later dit jaar op te voeren.
‘Green lane’
Voka pleit daarom voor een ‘green lane’: een vooruitgeschoven douanepost waarbij transporteurs de grensformaliteiten kunnen afwikkelen voor ze aan de Kanaaltunnel of de Europese zeehavens aankomen. Voor zoiets is een samenwerkingsakkoord met het Verenigd Koninkrijk nodig.
Benny Smets, de CEO van het transportbedrijf Ninatrans, zegt vragende partij te zijn voor zo’n green lane: ‘We merken de impact van de brexit: rijden naar het Verenigd Koninkrijk is complexer en duurder geworden.’
