Op de wereldmarkt is maïs nu 42,00 % duurder dan een jaar geleden. De Chinese vraag dreigt de markt te ontwrichten. ‘De voorraden slinken snel’, waarschuwt de VN.
China heeft last van een aanval van acute koopwoede. Vooral maïs wordt op grote schaal ingevoerd. De Volksrepubliek zal dit seizoen 20 miljoen ton maïs importeren, dubbel zoveel als verwacht en het hoogste cijfer ooit. De Chinese vraag naar voedingsgewassen is een van de factoren achter de trend van steeds verder stijgende voedingsprijzen. Al acht maanden gaan de prijzen omhoog, en de stijging nam in januari nog in intensiteit toe. De index van voedingsprijzen die de VN-voedselorganisatie FAO bijhoudt, is gestegen van 91,0 in mei naar 113,3 in januari (zie grafiek). Dat is het hoogste niveau sinds juli 2014, en is een toename met 24,50 % in iets meer dan een halfjaar.
Meer varkens, meer voeder
De oorzaken van de prijsverhogingen zijn niet eenduidig. De maïsimport door China, bijvoorbeeld, wordt in de hand gewerkt door de succesvolle bestrijding van de varkenspest in dat land. Die heeft de afgelopen jaren een ravage aangericht in de varkensboerderijen, maar is nu grotendeels onder controle. Er zijn dus meer varkens, die meer voeder nodig hebben. ‘De Chinese consumptie van veevoeder ligt veel hoger dan we hadden ingeschat’, aldus de FAO. Het noopte de organisatie tot een herziening van zijn inschattingen. ‘De voorraden slinken sneller dan we verwacht hadden’, klinkt het in het gisteren gepubliceerde overzicht van vraag en aanbod. Wereldwijd zijn de voorraden voor voedingsgranen in zeven jaar niet zo klein geweest als nu.
De handelsovereenkomst die China vorig jaar met de VS afsloot, is een andere factor. De Chinezen beloofden meer Amerikaanse maïs en soja te kopen. Ook grote hoeveelheden tarwe en vlees worden vanuit alle uithoeken van de wereld naar China verscheept.
De gestegen transportkosten spelen eveneens een rol. De Chinese economie herstelde veel sneller van de pandemie dan de rest van de wereld, waardoor het lastiger is om schepen ook op de terugweg gevuld te krijgen. Dat doet de kosten toenemen.
De maïsprijs is de sterkste stijger in het mandje voedingsgrondstoffen waaruit de FAO-index is samengesteld. In januari alleen al ging de prijs met 11,20 % omhoog. Het peil ligt nu 42,30 % hoger dan een jaar geleden. Maar ook gerst, tarwe en soja stegen fors in prijs, evenals palm- en zonnebloemolie en suiker. Voor vlees en zuivel waren de prijsstijgingen minder uitgesproken.
Export aan banden
De hogere prijzen komen op een erg ongelegen moment. Door de pandemie zitten vooral in de ontwikkelingslanden grote delen van de bevolking al op hun tandvlees. Inkomsten uit toerisme vallen weg, lockdowns verlammen de economie, landen trekken de protectionistische kaart. Rusland bijvoorbeeld, de grootste tarwe-exporteur ter wereld, heeft de uitvoer aan banden gelegd om te voorkomen dat het brood voor de eigen bevolking te duur zou worden. Argentinië beperkte de uitvoer van maïs. Indonesië voerde een exporttaks in op palmolie. Het land wil dat landbouwproduct in eigen land houden om te gebruiken als biobrandstof.
‘De prijzen zullen nog stijgen en de onzekerheid neemt toe’, zei FAO-econoom Abdolreza Abbasian tegen Bloomberg. ‘We zijn nu afhankelijk van de oogst op het zuidelijk halfrond. Als die meevalt, kunnen de prijzen misschien onder controle blijven.’
Vooral voor landen waar al honger geleden wordt, kunnen de stijgende prijzen funest zijn. Ze maken ook voedselhulp duurder. Afgelopen zomer sloot de FAO niet uit dat de coronacrisis meer sterfgevallen zou veroorzaken door de toegenomen honger dan via virusbesmettingen zelf. Ook voordat de pandemie uitbrak, was het aantal mensen dat honger leed al aan het stijgen.
‘Dit is een verontrustende situatie, vooral voor landen waar de economische activiteit al onder druk staat’, zei Arif Husain, de hoofdeconoom van het World Food Programme van de VN, vorige week. Volgens deze organisatie worden nu wereldwijd 151 miljoen mensen door honger bedreigd, en staan nog eens 31 miljoen mensen op het punt in die situatie terecht te komen.
