De kans is groot dat er de voorbije dagen blauwwitte kartonnen dozen bij u zijn afgeleverd. Afzender is Bol.com, marktleider in e-commerce in de Benelux. Misschien opende u met een zeker schuldgevoel de pakketjes. Want is er niet een kaalslag in de winkelstraat aan de gang? En levert die e-commerce niet vooral jobs in het buitenland op, ten koste van Belgische?
Dat laatste is toch een misverstand. Uit macrocijfers blijkt dat e-commerce vooral jobs vernietigt in plaats van verschuift. Vermogensbeheerder Candriam berekende dat in de VS voor elke dollar die verkocht wordt in e-commerce, er 6 tot 7 keer minder arbeidskrachten nodig zijn dan in de klassieke retail. Dat is ook logisch. In een klassieke winkel is er veel meer arbeidstijd nodig om een product te verkopen. Er wordt uitleg aan de klanten gegeven, werknemers moeten producten uitstallen en de winkel opruimen. Ook is het niet altijd even druk in de winkel.
Vergelijk met hoe het er in de verdeelcentra van de e-commerce aan toegaat. Een werknemer raast met een karretje door de rekken en verzamelt de bestelde producten en legt die op een transportband. Iemand verderop – of een robot – stopt de goederen in een kartonnen doos. De band sorteert het pakje, zodat het meteen naar de juiste vrachtwagen gestuurd wordt. Die rijdt dan met duizenden pakjes tot een lokaal verdeelcentrum van een koerierbedrijf. De pakjes komen daar op een transportband terecht die ze tot bij het busje van de koerier brengt. Die vertrekt dan op ronde en kan tot 200 pakketjes per dag afleveren. Alles samen zijn er maar enkele minuten arbeidstijd nodig om het pakje tot bij u aan de deur te brengen. Bovendien is heel wat van die arbeid flexwerk, waardoor er ook geen kalme momenten zijn waarbij betaald personeel weinig werk heeft.
Door die efficiëntie is de jobcreatie in die distributiecentra niet zo indrukwekkend. Bol.com bedient Nederland en België vanuit een groot verdeelcentrum in het Nederlandse Waalwijk. Daar werken nog geen 2.000 mensen om honderdduizenden klanten per dag te bedienen. In de hele Nederlandse e-commerce-sector hadden ze de afgelopen dagen piekdagen van 1,5 miljoen bestelde pakjes. Om die van het verdeelcentrum tot aan de deur te brengen, hadden ze behalve afhaalpunten maar zo’n 5.000 koeriers nodig. Ook geen cijfer om van achterover te vallen. Ter vergelijking, bij de failliete modeketen FNG werkten 3.000 mensen. En FNG was dan ook maar een middelgrote speler binnen slechts één tak van de retail.
Nog een vergelijkingspunt zijn de 2.500 werknemers bij Pfizer Puurs. Het gaat bij Pfizer doorgaans om veel beter betaalde banen dan in de e-commerce. Dus de strategie van dit land om in te zetten op sectoren met veel toegevoegde waarde zoals farma in plaats van e-commerce, is wellicht de juiste. Alleen kent die strategie een groot nadeel. Bij Pfizer werken vooral (hoog)geschoolde mensen. In e-commerce kunnen mensen zonder diploma aan de slag. En net voor die mensen zijn er in België al minder jobs beschikbaar dan in andere landen. De oplossing kan zijn: nog meer inzetten op scholing.
