De coronacrisis zet de economie op haar kop. De gevolgen zijn onvoorspelbaar. Sommige dingen worden duurder, andere goedkoper. Soms is dat in het voordeel van de consument, soms in diens nadeel. Drie voorbeelden van hoe de lockdown onverwachte effecten heeft op de prijsvorming in verschillende sectoren.
Elektriciteitsprijs duikt omlaag
Veel energieverbruikers zullen dit jaar een lagere elektriciteitsrekening in de bus krijgen. Dat komt voor een deel omdat er door de coronacrisis minder elektriciteit wordt verbruikt, maar ook omdat het tarief zelf aan het dalen is. Wie een contract heeft waarbij de elektriciteitsprijs gelinkt is aan de dagprijs op de groothandelsmarkt, zal dat zeker merken, zegt energie-expert Dieter Jong.
De dagprijs dook op paasmaandag zelfs een eind onder nul. Dat kwam door het lage verbruik op een vakantiedag, terwijl de kerncentrales op volle toeren bleven draaien. Op het hoogtepunt waren producenten zelfs bereid tot 115 euro per megawattuur toe te leggen voor wie stroom afnam. In normale tijden krijgen de producenten tussen 30 en 50 euro per megawattuur. Uitbaters van windenergieparken op zee lieten het zover niet komen. Twee derde van de windturbines werd maandag een tijdlang stilgelegd.
Het is niet de eerste keer dat tijdens het weekend elektriciteitsproducenten bereid zijn te betalen voor wie stroom wil afnemen. Wel uitzonderlijk is de terugkerende keldering van de prijzen tijdens weekends. ‘Zolang deze crisis voortduurt, zijn er nog meer negatieve prijzen te verwachten. Ook omdat er de komende weken nog een paar verlengde weekends aankomen’, zegt Jong. De terugkerende extreem lage prijzen zullen voor huishoudens leiden tot een lagere jaarrekening van het elektriciteitsverbruik, voorspelt hij. Ook al is energie zelf maar goed voor een kwart tot dertig procent van de totale factuur.
Ook energieverbruikers met een vast contract stevenen af op een voordelige eindafrekening, denkt Jong. Want ook de termijnprijzen liggen een pak lager dan twaalf maanden geleden. Een meerderheid van de huishoudens in Vlaanderen heeft nog altijd een leveringscontract met een vaste elektriciteitsprijs.
Oud papier is meer waard
De prijs van oud papier en vooral van karton zit in de lift door de coronacrisis. Dat heeft meerdere redenen. Vooreerst is er het succes van e-commerce. De gewone retailwinkels zijn in grote delen van Europa dicht, waardoor heel wat aankopen online gebeuren. Die goederen worden meestal in karton verpakt, waardoor er meer van nodig is. Daarnaast is er het gehamster van basisvoeding, wat ook vaak een kartonnen verpakking heeft. Tot slot wordt door de sluiting van de restaurants meer eten aan thuis geleverd – ook in karton verpakt. Denk maar aan de pizzadoos.
Maar er speelt meer dan alleen de grote vraag naar karton. Ook de prijs van oud papier, een basisgrondstof van karton, verdubbelde. Door de lockdown is in heel wat delen van Europa de afvalophaling teruggeschroefd of zijn containerparken gesloten. Er wordt minder oud papier ingezameld, of het papier en karton verdwijnt bij het gewone vuilnis. In het Verenigd Koninkrijk waarschuwde The Recycling Association dat de sluiting van ketens zoals McDonald’s of Primark tot minder hoogwaardig kartonafval leidt.
Hierdoor bestaat de vrees voor een tekort aan oud papier en karton. Bovendien gaat het om een internationale markt. Door de gedeeltelijke sluiting van de grenzen, raken volumes niet van het ene naar het andere land. Zo zou de moeilijke doorgang aan de Poolse grens vooral Duitse kartonfabrikanten hinderen.
Niet alle papierproducten stijgen in prijs. Die voor gewoon papier, dat gebruikt wordt voor boeken of brochures, is – weinig verrassend – wel gedaald.
Transport tot 10,00 % goedkoper
De coronacrisis heeft de tarieven voor wegtransport verlaagd. Doordat er nu minder geproduceerd wordt, is er ook minder te transporteren. Veel vrachtwagens staan werkloos langs de kant. Autofabrieken liggen bijvoorbeeld stil, waardoor er voor autotransporteurs weinig tot geen werk is.
In heel Europa staat 14,00 % van de vloot stil, in België 12,00 %, zegt Gitte Willemsens, marketingmanager Benelux en UK van het vrachttransportplatform Transporeon. Via dat platform sluiten aanbieders van transportcapaciteit overeenkomsten af met bedrijven die hun producten willen laten vervoeren. De laatste weken kan dat een stuk goedkoper. ‘We zien dat de vervoerders lagere prijzen opgeven. Vorige week lagen de tarieven op onze spotmarkt zo’n 10,00 % lager dan normaal. Gemiddeld is het verschil na het uitbreken van de coronacrisis zo’n 5,00 %’, zegt Willemsens.
In België blijft het effect nog relatief beperkt in vergelijking met andere landen in Europa. In Spanje bedraagt de overcapaciteit op de markt voor wegtransport wel 47,00 %, doordat de productiedaling daar veel sterker is.
Het verschil is vooral te merken op de spotmarkt. Voor partijen die een langdurig contract hebben afgesloten, blijft de prijs onveranderd. Het overaanbod leidt er ook toe dat meer voorstellen worden aanvaard. Normaal wordt zo’n 14,00 % afgewezen, nu is dat de helft. Willemsens: ‘We zijn vooral bang voor de toestand bij de kleinere vervoerders. Zij hebben weinig buffers om dit te overleven.’
