Oprichter van IJSBOERKE Staf Janssens zag 100 jaar geleden het levenslicht
Sinds een paar dagen verkoopt IJsboerke uit Tielen terug roomijs huis-aan-huis. Een gevolg van de coronacrisis, maar ook als hommage aan stichter Staf Janssens. Zondag 5 april is de 100ste geboortedag van Staf. Naar aanleiding van die dag blikt commercieel manager Jef Segers met enkele opvallende anekdotes en foto’s uit de oude doos terug op de geschiedenis van IJsboerke. “Een veldwachter riep ‘boerke’ naar Staf. De naam was geboren.”
Staf Janssens werd geboren op 5 april 1920. Hij was amper 15 jaar toen hij de basis legde van het IJsboerke, een Kempens bedrijf dat internationale bekendheid zou krijgen. “In 1935 is Staf eraan begonnen”, vertelt commercieel manager Jef Segers, zelf sinds 35 jaar aan de slag bij IJsboerke. “Zijn ouders hadden een café in Lichtaart. Ze maakten ook zelf wat ijs. Op 15-jarige leeftijd is Staf begonnen om op zondag in het dorp rond te gaan met dat ijs. Hij had daarvoor een ijstonnetje gemonteerd op een kruiwagen.”
De ijsjes vielen in de smaak. Om meer klanten te kunnen bedienen, werd de kruiwagen vervangen door een bakfiets, en nog later door een brommer.
Mijnwerkers
“Van zodra Staf een motorisch aangedreven bakfiets had, kon hij ijs in heel de Kempen verkopen, van Balen tot in Poppel en Wuustwezel”, zegt Jef Segers. “Vanaf 1956 trok hij ook naar Limburg. De mijnwerkers van de ochtendploeg konden dan om 14 uur een fris ijsje eten wanneer ze uit de hete koolmijnen kwamen. Daar heeft Staf gouden zaken gedaan.”
Van de naam ‘IJsboerke’ was er aanvankelijk nog geen sprake. Die naam ontstond eerder toevallig toen Staf ijsjes wilde verkopen tijdens een lokale wielerwedstrijd. “Staf ging met zijn bakfiets ijs verkopen op een wielerkoers in de buurt. Een veldwachter riep hem toe: ‘Hey boerke, ga eens uit de weg’. Zo is de naam IJsboerke ontstaan”, weet Segers.
De ijsjes van de familie Janssens waren zo’n succes dat Staf het niet langer alleen kon bolwerken. In 1958 kwam met Jos Truyens de eerste werknemer in dienst. Daarna ging het snel. In 1959 werkten er al veertien mensen voor IJsboerke, in 1960 waren er dat al 37.
Diepvries in opmars
Eind jaren ’60 waren er steeds meer mensen die een diepvriezer in huis hadden. Zo konden ze ijs bewaren. “Maar om ijs te produceren dat bewaard kan worden in de diepvriezer, heb je een ander productieproces nodig. In 1968 Staf trok naar Denemarken om te leren hoe je diepvriesijs moet maken. Schepijs maakte plaats voor diepvriesroomijs dat lang houdbaar is. Hij heeft in die periode honderd wagentjes voor schepijs verkocht, om vanaf dan stelselmatig diepvrieswagens te kopen. Om het ijs bij mensen tot aan de deur te brengen, zodat ze het meteen in hun diepvriezer konden steken. Vanaf dan kon IJsboerke heel België veroveren.”
Verwoestende brand
In 1977 kreeg Staf Janssen een oplawaai te verwerken. Op 18 juli van dat jaar brandde de hele fabriek af. Op het toenmalige BRT-journaal was een erg emotionele Staf Janssens te zien. “Het was midden in de zomer. En plots was heel het bedrijf verwoest: de productieafdeling, diepvrieshallen, heel wat camions, … Gelukkig waren er geen slachtoffers. In anderhalf jaar tijd is er een spiksplinternieuwe fabriek gebouwd. In tussentijd was er een samenwerking met een ijsfabrikant uit Duitsland om toch te kunnen produceren.”
Het dieptepunt van de verwoestende brand maakte al snel plaats voor euforie. IJsboerke begon met de sponsoring van een wielerploeg. IJsboerke won enkele etappes in de Ronde van Frankrijk en ook de Ronde van Vlaanderen prijkt op het palmares. Dankzij die overwinningen werd het Tielense roomijs bekender dan ooit. “Staf deed al aan sportmarketing voordat het woord bestond”, vertelt Jef Segers. “IJsboerke haalde in 1980 niet alleen mooie overwinningen in het wielrennen, Staf zette bekende wielrenners na hun carrière ook in als ijsverkoper. Zeker als ze een vlotte babbel hadden.”
Economische crisis
In de tweede helft van de jaren ’90 begon een moeilijkere periode voor de roomijsfabrikant uit Tielen. Luxeproducten zoals roomijs hadden het moeilijk tijdens de economische crisis, en ook de concurrentie van supermarkten was nefast. “De manier waarop we toen werkten (met de huis-aan-huisverkoop, red.) begon verlieslatend te worden. Vanaf 2010-2011 werden de problemen alsmaar groter.” Het bedrijf was op dat moment al niet meer in handen van de familie Janssens. Staf is overleden in 1996, één jaar later is het bedrijf verkocht.
Sinds 2013 herleeft de Tielense roomijsfabrikant weer helemaal. In de vestigingen in Tielen en Beerse werken in totaal 390 mensen. Sinds enkele dagen brengt het bedrijf terug ijs tot bij de mensen thuis, net zoals het vele jaren geleden begonnen is. “Als we dit ooit nog wilden doen, was het nu hèt moment. Het is bovendien een hommage aan Staf Janssens. Want veel anciens in het bedrijf hebben nog altijd heel veel respect voor Staf. Zonder zijn ondernemerschap in 1935 hadden we hier nu niet gezeten.”
