Krimp van 1,00 % voorspeld, hulpmaatregelen liggen op tafel
De Europese Commissie verwacht dat de coronapandemie de eurolanden dit jaar in een recessie duwt. Volgens Europees Commissaris Paolo Gentiloni (Economie) duiden de nieuwste Europese ramingen op een krimp van de economie met 1,00 %, in februari werd 1,40 % groei voorspeld.
“Of het erger wordt dan de eurocrisis, kan ik niet zeggen. Wel dat het ernstig is”, zei Europees Commissaris Gentiloni (Economie) in een gesprek met drie Europese kranten, waaronder de Volkskrant. Hij toonde zich optimistisch over het steunpakket dat de Commissie presenteerde. “Dit is geen klein bier. Dit pakket maakt het lidstaten mogelijk samen niet enkele tientallen maar honderden miljarden euro’s in te zetten om de coronacrisis te bestrijden.”
De voorstellen van de Commissie – die maandag door de ministers van Financiën besproken worden – voorzien in het maximaal oprekken van de Europese begrotingsregels. De clausules in het Stabiliteitspact om de teugels te laten vieren (uitzonderlijke situatie, niet schuld van de lidstaten, instortende groei) worden allemaal benut. Volgens Gentiloni is dit nodig om de financiële markten vertrouwen te geven dat de EU-landen alles op alles zetten om een diepe recessie te voorkomen. Gebrek aan vertrouwen tijdens de kredietcrisis (2008-2009) en de eurocrisis (2010-2014) zorgden voor de grootste economische neergang in Europa sinds WO II.
De belofte van de Commissie de ‘volledige flexibiliteit’ van het Pact toe te staan, geeft lidstaten de kans miljarden extra uit te geven zonder dat dit tot berispingen of boetes van Europa leidt. Italië, dat kampt met een veel te hoge staatsschuld, was de eerste lidstaat die clementie vroeg. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen garandeerde Rome hulp. “Op dit moment zijn we allemaal Italianen.” Volgens Von der Leyen staat Europa pas aan het begin van de coronaepidemie. De Duitse minister van Financiën Scholz beloofde “onbeperkte steun” voor Duitse bedrijven in de problemen. Ook Frankrijk, Spanje Zweden, Denemarken kondigden omvangrijke hulpprogramma’s aan.
Naast het oprekken van de regels om lidstaten aan te moedigen de geldkraan open te draaien, wil de Commissie het EU-budget inzetten om de crisis te verzachten. Eerder deze week ging het om investeringen van 25 miljard euro aan; dat is verhoogd tot 37 miljard. Het gaat om niet gebruikte miljarden uit het EU-budget dat nu naar de zorg mag gaan, of bedrijven in nood. Normaal gaat ongebruikt geld terug naar de lidstaten. De Commissie stelt dat de 37 miljard euro verhoogd kan worden met 28 miljard, als de lidstaten dat willen.
Verder zet de Commissie 1 miljard euro in als garantie voor de Europese Investeringsbank (EIB), die daarmee 8 miljard aan goedkope leningen kan verstrekken voor circa 100.000 middelgrote bedrijven met financieringsproblemen.
Ook verruimt de Commissie de regels voor staatssteun aan bedrijven die door de coronaepidemie in de problemen komen. Zo kunnen regeringen de btw en belastingen tijdelijk verlagen of later innen. Verzoeken daartoe worden heel snel door de Commissie beoordeeld, indien mogelijk binnen 24 uur.
“Ik ben ervan overtuigd dat de maatregelen van de lidstaten en de EU samen de economische neergang kunnen beperken”, zegt Gentiloni. Von der Leyen riep de lidstaten en het Europees Parlement op de voorstellen zo snel mogelijk goed te keuren.
Gentiloni ontkent niet dat Italië (zijn thuisland) heeft nagelaten in economisch gunstiger jaren een buffer aan te leggen en daardoor nu extra kwetsbaar is voor de recessie als gevolg van de coronaepidemie. “Maar dit is niet de tijd om te discussiëren of een bepaald lidstaat de begrotingsregels al dan niet heeft gevolgd. Nu moeten we samen optrekken tegen de coronacrisis die een ernstige bedreiging is voor mensenlevens, de zorgsector en onze economieën.”
