De Europese Commissie schetst een ontluisterend beeld van de Belgische stilstand. Dat landenrapport wordt de basis voor de Europese aanbevelingen – en het budgettair strafbankje – in mei.
De Europese Commissie legde de voorbije jaren ongenadig de economische, sociale en financiële pijnpunten van ons land bloot. Toch werden de Europese aanbevelingen slechts mondjesmaat aanvaard. De jongste doorlichting van België, die de Commissie woensdag publiceerde, belooft weinig goeds voor het Belgische rapport in mei.
Alle noodzakelijke hervormingen liggen lam bij gebrek aan een volwaardige federale regering. De productiviteit stagneert al sinds 2015, noodzakelijke investeringen, bijvoorbeeld in het supersnelle internet 5G, sociale huisvesting, energievoorziening na de kernuitstap, duurzaam transport en onderwijs blijven uit.
Vooral voor het belabberde begrotingswerk komt er een Europees bommetje aan in de lente. De kans dat België op het Europees strafbankje belandt, is groter dan de voorbije jaren. De overheidsschuld stagneert net onder de 100,00 % van het bruto binnenlands product (bbp) en stijgt daarna weer. Ook de Nationale Bank had daar recent voor gewaarschuwd. Het begrotingstekort verslechtert dit jaar tot 2,30 % van het bbp.
Die cijfers geven België geen marge bij economisch slecht weer en onvoldoende ruimte voor groeivriendelijke investeringen. Ondanks een samenwerkingsakkoord met de regio’s dat dateert van 2013 ontbreekt elke coördinatie over het dichtrijden van het begrotingsgat.
De onderwijsuitgaven in België behoren tot de hoogste van Europa. Maar de nood aan investeringen in infrastructuur, digitale uitrusting en gekwalificeerde leraren stijgt. Rekening houdend met de familiale achtergrond, de herkomst buiten de EU en het type onderwijs (algemeen, technisch of beroeps) is het verschil in schoolresultaten bij 15-jarigen een van de grootste van Europa. Die ongelijkheid speelt later ook op de arbeidsmarkt.
De werkloosheid in België is met 5,50 % van de actieve bevolking nochtans historisch laag. Tegelijk is het aandeel niet-ingevulde vacatures bij de hoogste in de eurozone. Die mismatch geldt vooral voor de ICT- en de bouwsector en voor technische beroepen. Het activeringsbeleid kan beter: het aandeel werklozen dat na twee jaar aan het werk is, is met 20,00 % erg laag.
Belastinginkomsten tellen in België voor 44,80 % van het bbp. Maar een omslag naar groene en eenvoudiger belastingen is noodzakelijk, vindt de Commissie. De transportsector is goed voor 35,00 % van de CO2-uitstoot. Weggebruikers betalen nu slechts een fractie van de kost van infrastructuur, congestie en uitstoot. Een ‘effectief prijssignaal is nodig’, salariswagens en tankkaarten moeten verdwijnen.
Renovatie huizen
België zit niet op schema voor de klimaatambities in 2020 en 2030. De Commissie acht het aandeel hernieuwbare energie van 17,50 % in het nationaal energie- en klimaatplan niet voldoende ambitieus. De bouw is verantwoordelijk voor een vijfde van de Belgische CO2-uitstoot. Een van de grootste uitdagingen op korte termijn is daarom renovatie. 80,00 % van de huizen dateert van voor de strenge energienormen. Het huidige renovatietempo ligt op slechts 0,40 % per jaar. En dat eigenaars van huurwoningen enkel belast worden op basis van het kadastraal inkomen, zet een rem op de renovatie van woningen, vindt de Commissie.
