De spilindex wordt dit jaar niet meer overschreden. Dat voorspelt althans het Planbureau. Uw loon mag dan wel niet stijgen, intussen wordt uw winkelkarretje niet duurder en blijven huurprijzen stabiel.
Niet in juli 2015, zoals de economen van het Federale Planbureau vorige maand nog voorspelden, maar pas begin 2016 zal de spilindex overschreden worden. Dat is belangrijk nieuws, aangezien de Wetstraat druk werkt aan de wetteksten over de indexsprong. Dat is een van de belangrijkste maatregelen van de regering-Michel om de loonlasten te doen dalen en de competitiviteit te doen toenemen. De automatische loonstijging van 2 procent één keer overslaan moet de ondernemingen wat meer ademruimte geven.
Maar die indexsprong zal dus pas voor begin 2016 zijn, in plaats van voor dit jaar. “Of toch als de voorspellingen van het Planbureau bewaarheid worden; er kan nog veel veranderen”, houdt het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) een slag om de arm. Een groot probleem stelt dat uitstel niet, meent Van Overtveldt. “Er komt wat vertraging op hoe wij alles ingecalculeerd hadden, maar onze plannen zullen hierdoor zeker niet veranderen. Hoogstens schuiven ze een beetje op.”
Er is bovendien ook een positieve kant aan de latere overschrijding van de spilindex. De indexsprong mag dan wel uitgesteld worden, de verhoging van de forfaitaire aftrek voor beroepskosten niet. Die maatregel gaat al vanaf januari in, waardoor de nettolonen dichter bij de brutolonen zullen uitkomen. “Daardoor zal de koopkracht flink stijgen”, meent Van Overtveldt.
Volgens persagentschap Belga zou ook de overheid welvaren bij de situatie: in theorie zou die 200 miljoen euro minder moeten uitgeven. Maar die veronderstelling is voorbarig, meent Van Overtveldt. Er zullen wellicht ook minder ontvangsten zijn. De begrotingscontrole zal het exacte effect moeten uitwijzen.
Ook econoom Ivan Van de Cloot van denktank Itinera ziet positieve kanten aan de latere overschrijding van de spilindex, vooral voor de gezinnen. “Je zou kunnen zeggen dat de maatregel van de regering, de indexsprong, zonder voorwerp is in 2015. Maar daartegenover staat wel dat de ondernemingen ook zo geen hogere lonen zullen moeten uitkeren. Bovendien gebeurt dat zonder dat de koopkracht van de gezinnen wordt aangetast. Dit is met andere woorden een nog veel beter scenario dan een indexsprong, waarbij de lonen gelijk blijven maar de prijzen wel stijgen”, meent Van de Cloot. Uit de spilindex wordt ook de gezondheidsindex gehaald, die wordt ook toegepast voor de indexering van de huurprijzen, die normaal dus stabiel blijven.
Slabakkende economie
Dat wil echter niet zeggen dat het hele verhaal rooskleurig is. Integendeel, zegt de econoom. De oorzaak daarvoor is het bredere economische plaatje. Volgens opnieuw de jongste voorspellingen van het Planbureau zal de olieprijs slechts 60 dollar per vat bedragen in 2015 en geen 73 dollar. Momenteel staat de olieprijs zelfs onder de 55 dollar per vat. Als gevolg daarvan werden ook de inflatievooruitzichten neerwaarts bijgesteld.
Het Planbureau gaat er nu vanuit dat de gemiddelde inflatie in 2015 nul zal zijn (zie grafiek). Het is van 2009 geleden dat de jaarinflatie zo laag was. En dat is alesbehalve goed nieuws, zegt Van de Cloot. “Weinig inflatie is het gevolg van een slabakkende economie. Dat maakt ook dat de vooruitzichten voor de arbeidsmarkt niet zo rooskleurig zijn.”
Jobcreatie is nochtans een van de absolute speerpunten van de federale regering. “Maar het is te vroeg om te weten wat het effect zou kunnen zijn”, zegt Van Overtveldt.
Voor de oppositie is het alvast zonneklaar dat de indexsprong een zinloze maatregel is om de loonlasten te verlagen. “De enige manier is een tax shift die een bijdrage zoekt bij de inkomens die de afgelopen jaren wel zijn gestegen, namelijk de inkomens uit vermogens. Alleen is de regering daarover hopeloos verdeeld”, meent sp.a-voorzitter Bruno Tobback.
