Geheime contracten voor nieuwe, vaak dure geneesmiddelen liggen al lang onder vuur. Een nieuw voorstel van het Riziv schaft die niet af, maar biedt wel meer transparantie. ‘We kunnen niet alle problemen oplossen.’
Vooraf
Als oppositiepartij bestreed Vooruit de geheime farmadeals. Nu ze in de regering zit, krijgt de partij kritiek dat ze blijft voortwerken met de geheime afspraken. Neem nu het geneesmiddel Kaftrio, tegen taaislijmziekte: dat kost 200.000 euro per patiënt, maar hoeveel korting ons land van de producent krijgt en wat het totaalbudget voor het middel is, dat blijft geheim. Critici zeggen dat dat farmabedrijven goed uitkomt in hun onderhandelingen met landen.
Goedkeuring terugbetaling
‘Het ei is gelegd’, zei Pedro Facon. Zijn administratie, de federale ziekteverzekeraar Riziv, werkte anderhalf jaar aan 52 ideeën waardoor de overheid geneesmiddelen sneller kan goedkeuren voor terugbetaling. Op die manier zouden ook patiënten met zeldzame en soms levensbedreigende aandoeningen sneller innovatieve geneesmiddelen moeten kunnen krijgen.
Maar de geheime contracten lijken een blijver. ‘We kunnen niet alle problemen oplossen, het blijft belangrijk dat we via zulke contracten toegang hebben tot nieuwe, innovatieve geneesmiddelen’, zei Facon. ‘Al zijn er legitieme vragen. Er ontstaan er meer en meer en de looptijd van de contracten is soms zeer lang.’
Daarom stelt het Riziv voor om ze in te perken tot 3 jaar, al dan niet verlengbaar tot 6 of uitzonderlijk 9 jaar. Alle contracten zouden ook (deels) online komen, met alvast meer info over het gebruikte prijsmechanisme. Concrete bedragen blijven wel geheim. ‘Sommige acties perken de macht van de minister in, maar dat is niet erg. Er moeten niet te veel zijpoortjes bestaan voor de terugbetaling’, reageerde minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).
Generische varianten
Een contract zou ook minder vrijblijvend worden. ‘In klinische studies leveren veelbelovende geneesmiddelen mooie resultaten op, maar die zijn niet altijd te zien op het terrein. Dat moet worden opgevolgd’, zegt Facon. Hij kijkt daarom uit naar een nieuw real-world evidence-platform. Stopt een geheim contract en wil de fabrikant een ‘reguliere’ terugbetaling door de overheid, dan zal de klinische werkzaamheid duidelijk moeten zijn.’
Zo’n reguliere terugbetaling wordt goedgekeurd door de federale Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen (CTG). Daar zouden patiëntenverenigingen voortaan een zitje krijgen. Hun werk wordt ook beter getrieerd.
Ook voor producenten van generische geneesmiddelen lijkt er goed nieuws. Zij zouden sneller te weten komen wanneer de bescherming van een geneesmiddel afloopt, zodat ze sneller zelf hun variant kunnen aanbieden.
Vandenbroucke benadrukt dat de voorstellen nog langs de regering moeten. Hij hoopt wel ‘nog voor de verkiezingen zo ver mogelijk te raken’.
Automatische stop
De koepel van de reguliere producenten Pharma.be zegt dat de plannen ‘een basis kunnen zijn van een toekomstbestendige hervorming’. Het vraagt wel dat de beoordeling van geneesmiddelen wordt versterkt. Wat betreft het beperken van geheime contracten, zegt Medaxes, de koepel van onder meer generische geneesmiddelen, blij te zijn dat het plan ook voorziet in een automatische stop van geheime contracten zodra een generisch middel op de markt komt.
Meer scepsis is er bij Kamerlid Sofie Merckx (PVDA). ‘De bedragen blijven geheim, terwijl dat de relevantste info is. De geheime contracten moesten een uitzondering blijven, maar intussen maken ze 30 % van het budget voor geneesmiddelen uit. Wel positief is dat ook patiënten plaats krijgen in de CTG. Maar dat de industrie erin blijft, is een probleem.’ Ook het Vlaams Patiëntenplatform juicht die opportuniteit toe. Het benadrukt dat de beslissingen van de CTG begrijpbaar moeten zijn.
