Na lang wikken en wegen heeft de Europese Unie een maximumprijs bepaald voor Russische olie die over zee wordt vervoerd: 60 dollar per vat. De G7, de grote industrielanden, sluit zich daarbij aan. Wat gaat dat uithalen?
Wat willen de EU en de G7 bereiken?
Met een maximale prijs proberen de Europese Unie en de G7 de inkomsten van Rusland naar beneden te duwen. Ze hopen dat er zo minder geld in de oorlogskas van president Poetin terechtkomt. De maatregel komt boven op de plannen voor een boycot van Russische olie. Die komt er in drie stappen. De eerste, de aanvoer van olie in zeeschepen, gaat vandaag in. De boycot van Russische olieproducten volgt in februari. Over de invoer van olie via pijpleidingen spreekt men nog.
Omdat vandaag het eerste deel van de boycot ingaat, geldt het prijsplafond van 60 dollar in de praktijk alleen voor de handel met landen die geen lid zijn van de EU en de G7. De prijs van Russische olie is op de wereldmarkt momenteel zo’n 65 dollar.
Het duurde even voor het plafond er was. Waarom?
Het is lastig balanceren, zegt energieexpert Jilles van den Beukel van het Hague Centre for Strategic Studies. Rusland kan de inkomsten uit olie eigenlijk niet missen, maar als de EU en de G7 de maximumprijs te laag vaststellen, vergroot de kans dat Poetin toch besluit de kraan dicht te draaien.
Dat zou leiden tot schaarste op de oliemarkt en een sterke prijsstijging. “Het is zoeken naar het juiste evenwicht. Het plafond zal in de loop der tijd ook worden bijgesteld”, zegt Van den Beukel. “Het idee is Rusland pijn te doen zonder er zelf heel veel last van te hebben.”
Hebben de eu en G7 grip op handel met andere landen?
Ten dele, zegt Van den Beukel. Een belangrijk element in de sancties is dat rederijen en handelaren de olieschepen niet meer kunnen verzekeren via bijvoorbeeld Britse maatschappijen. Intussen is wel een schaduwvloot van Russische en Chinese bedrijven ontstaan. Die kopen her en der tankers op en vullen die met Russische olie, zegt Van den Beukel. De verzekeringen regelen ze via andere partijen dan de traditionele verzekeraars. Zij nemen een deel van de traditionele oliehandel over, maar niet alles.
Wat is het effect van een prijsplafond?
De olieprijs zit in een dalende trend. Dat komt door een lagere vraag uit China, dat kampt met economische problemen door het zerocovidbeleid en de angst voor recessie in delen van de rest van de wereld.
Van den Beukel verwacht dat de boycot en het prijsplafond op korte termijn het tegenovergestelde doen van wat Europa en de G7 beogen. Het lagere volume remt de dalende trend van de olieprijzen. Dat is goed voor Poetin en nadelig voor Europa en de G7-landen.
Voor het effect kijkt hijnaar de lange termijn. “Dan krijgt Rusland door de krappere oliemarkt wel degelijk een probleem. De olieprijzen gaan op den duur weer dalen en dan zit Poetin met een lagere verkoop en lagere prijzen. Het vraagt van Europa en andere G7-landen uithoudingsvermogen en eensgezindheid. Voordat er effect optreedt, zullen we deze en de volgende winter nog moeten overleven.”
