Overheden trokken dit jaar al 10,5 miljard euro uit voor steun aan bedrijven
De coronacrisis stuurt zoals verwacht de allereerste begroting van de regering-De Croo in de war. Met een tekort van net geen 36 miljard voor alle overheden van dit land valt die 3 miljard slechter uit dan beoogd. Vanaf volgend jaar verwacht het monitoringcomité, een team topambtenaren dat de inkomsten en uitgaven opvolgt, een aanzienlijke verbetering.
De pandemie heeft alles op zijn kop gezet. Mocht in normale omstandigheden blijken dat een begroting vijf maanden na de opmaak al zo zwaar ontspoord is, dan moesten de bevoegde ministers voor hun job vrezen. Maar vandaag schrikt niemand van het tussentijdse rapport van het monitoringcomité. De tweede geldverslindende coronagolf brak pas los nadat de regering-De Croo haar meerjarenplanning opgemaakt had.
De begroting van 2021 tekent voor de federale overheid, deelstaten en lokale overheden een tekort van 7,60 % van het bruto binnenlands product (bbp) op, terwijl op 6,80 % was gemikt. Ter vergelijking: het coronajaar 2020 werd afgesloten met een gat van 9,40 % van het bbp ofwel 42 miljard.
Steunmaatregelen
Dat de daling van het tekort minder snel verloopt dan gepland komt vooral door de steunmaatregelen. Vorig jaar trokken de federale en regionale overheden samen 21,3 miljard uit om de bedrijven in leven te houden, voor dit jaar staat de teller al op 10,5 miljard. Daar komt nog een lading bij, want voor de heropening van de zwaarst getroffen sectoren staan bijkomende steunpakketten op stapel.
De tweede coronagolf betekent niet dat de meerjarenplanning van De Croo in het water valt. Als de vaccinatiecampagne niet in de soep draait, houdt het monitoringcomité rekening met een aanzienlijke verbetering in 2022, waarbij het tekort verkleint van 7,60 tot 4,80 % van het bbp. Als de Vivaldi-coalitie en de deelstaten daarna de beloofde inspanningen doen, moet België tegen 2024 opnieuw kunnen aanknopen met een tekort van 3,60 %, net boven de Europese alarmdrempel.
Voorlopig vormt die geen probleem: Europa heeft zijn begrotingsnormen ‘on hold’ gezet tot 2022. Alarmerend is wel dat vanaf 2023 het tekort van de deelstaten weer oploopt tot 6 miljard en daar blijft hangen. Dat zal nog pijnlijke inspanningen vergen.
Begrotingscontrole
Het rapport van het monitoringcomité vormt zoals altijd het startschot voor de begrotingscontrole. Ook dat wordt door de coronacrisis een atypische operatie. Premier Alexander De Croo (Open VLD) kiest voor een beperkte technische controle van de lijst aangekondigde maatregelen, die ongeveer 1 miljard in het laatje moesten brengen. Het gaat onder andere om een besparing op de federale departementen, bijkomende inkomsten uit accijnzen en de inning van boetes van buitenlandse bestuurders, maar ook het actieplan tegen sociale en fiscale fraude dat minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) deze week op de regeringstafel legt.
Veel belangrijker zijn de noodzakelijke sociaal-economische hervormingen die in het federale regeerakkoord uiterst vaag zijn omschreven. Daarvoor werkt De Croo aan een systeem om te monitoren hoever zijn ministers ermee staan.
