België moet plankgas geven om de economische fall-out van het coronavirus te milderen, zegt Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank. ‘Het is niet het moment om te babbelen over hoeveel miljoen dat gaat kosten.’
Goed elf jaar na de bankencrisis zit de 52-jarige Wunsch wéér in een crisiscockpit. Hij was de kabinetschef van toenmalig minister van Financiën Didier Reynders (MR) toen de Belgische banken gingen wankelen. Nu zit hij als gouverneur van de Nationale Bank in de raad van bestuur van de Europese Centrale Bank (ECB), de instelling die met haar rentewapen de kostprijs van leningen in de eurozone richting geeft. En die donderdag beloofde 120 miljard euro in de markten pompen, en vervolgens de bal heel duidelijk in het kamp van de regeringen legde.
De ECB heeft een enorm salvo gelost, maar de paniek raakt niet gestopt. Hoe komt dat?
Pierre Wunsch: ‘De markt raakt inderdaad niet gestabiliseerd. Maar dat is ook niet abnormaal op een moment dat mensen zich afvragen wat morgen nog open en gesloten is. Op een moment dat landen en steden op slot gaan, en op een moment dat het niet duidelijk wanneer het virus kan worden ingeperkt. Maar we hebben als centrale bank van onze kant wel het nodige gedaan om de huidige economische schok op te vangen.’
De rente gaat niet omlaag, maar de geldkraan naar banken die hun kredietverlening op peil houden, gaat wel volop open. Waarom?
Wunsch: ‘Tot nu toe zien we weinig impact van corona op de kredietmarkt. Maar we moeten de moeilijke periode die voor ons ligt zo goed mogelijk proberen te overbruggen. We moeten vermijden dat tussen nu en het moment dat de besmetting onder controle raakt duizenden jobs en ondernemingen verloren gaan. De meeste winkels en restaurants kunnen het aan twee weken te sluiten, maar als het langer duurt, moeten we iets voorzien. Anders gaan gezonde bedrijven ook kapot. Nu is het aan de overheden.’
Wat moet België doen?
Wunsch: ’Vergeet alles wat ik gezegd heb over het tekort en de nood om dat af te bouwen. De overheid moet nu alles op alles zetten om de economische schade te beperken, en niet babbelen over hoeveel miljoen dat gaat kosten en welke richting het tekort dan uitgaat. We hebben al mechanismen die betalingstermijnen soepeler maken en een goed werkend systeem van economische werkloosheid. Maar het is mogelijk dat er veel meer nodig is: er wordt elders in Europa onder meer gekeken naar garanties en waarborgen voor zwaar getroffen sectoren. Ik zou dat zeker niet uitsluiten. België kan beginnen met de lijst noodmaatregelen van na de bankencrisis van onder het stof te halen. Maar het is de regering die de prioriteiten moet bepalen.’
Handelt de regering niet te traag in de huidige constellatie?
Wunsch: ‘Dat vind ik niet. Vorige week was de situatie anders, en je moet opletten dat je niet net paniek creëert door te vroeg in te grijpen. Ik vind dat je die vraag zelfs niet moet stellen. Het gaat erover wat nú moet gebeuren. De overheid moet nu profiteren van de omgeving die de centrale bank gecreëerd heeft: als ze snel, gericht en geloofwaardig actie onderneemt, dan kan ze zich dat veroorloven. Hoeveel we nu ook uitgeven, de markt zal niet twijfelen over de houdbaarheid van onze schuld.’
Ondanks de bedenkelijke staat van onze overheidsfinanciën?
Wunsch: ‘Ja. Er zijn wel voorwaarden. De overheid moet in de eerste plaats geloofwaardig ingrijpen. Wie er nu andere maatregelen tussen probeert te smokkelen die geld kosten maar niks met corona te maken hebben, zal worden afgestraft door de markt. En het moet tijdelijk zijn. Als de crisis ingedijkt is, moeten de maatregelen weer worden teruggedraaid. Maar nu moet de focus op de actie liggen, op out of the box denken. Sommige zaken zullen creativiteit vergen, en technisch niet gemakkelijk zijn, maar goed, dat waren ze in 2008 ook niet toen we de banken moesten redden.’
Is de toestand te vergelijken met toen?
Wunsch: ‘Net als toen heerst grote onzekerheid, maar toen kwam die uit de financiële sector. We wisten niet waar in die sector welke risico’s schuilgingen. Nu weten we niet welke impact het coronavirus zal hebben, maar we hebben wel een goed zicht op de financiële sector. Die staat er fundamenteel beter voor dan in 2008-2009. De kapitaalpositie van de Belgische banken is drie tot vier keer steviger dan toen.’
Kan corona ook de financiële sector besmetten?
Wunsch: ‘We kunnen nooit uitsluiten dat in Europa instellingen in moeilijke papieren raken, maar in België staan we er goed voor. De impact hangt ook af van hoelang de economische crisis door corona duurt. Krijgen we een heel moeilijke maand maart en daarna een herstel, of zal het langer duren en wordt de impact zwaarder? Dat is momenteel niet duidelijk. Wat belangrijk is, is dat centrale banken en overheden allebei doen wat ze moeten doen.’
Voorzitster Christine Lagarde zei dat de ECB er niet is om de financieringslasten van landen omlaag te krijgen, en prompt gingen markten verder omlaag. Een blunder.
Wunsch: ‘Wat ze zei, is volledig in lijn met wat de ECB ook deed in de tijd van Mario Draghi, de vorige voorzitter. Wij moeten ervoor zorgen dat ons monetair beleid werkt, dat de markt liquide blijft en dat geen overdreven paniek ontstaat.’
Paniek was er zeker wel.
Wunsch: ‘Omdat journalisten zo’n zinnetje eruit pikken en dat uitvergroten tot nieuws. Het standpunt van de ECB is nog altijd hetzelfde als toen Draghi zijn uitspraak ‘whatever it takes’ deed (de Italiaan haalde daarmee op 26 juli 2012 de angel uit de eurocrisis, red.).’
Los van de uitspraak van Lagarde: hoezeer bent u verrast door de paniek op de markten?
Wunsch: ‘De hevige bewegingen zullen nog een tijd duren. Wanneer de zaken weer kalmer worden, zal niet enkel afhangen van de impact van het virus, en wanneer de besmettingen onder controle raken, maar ook van hoe de Europese overheden reageren om de economische schade op te vangen.’
Komt voor u de sfeer van 2008 terug?
Wunsch: ‘Het ging toen allemaal sneller. Het was nog heftiger. Toen vroegen we ons elke avond af: wat gebeurt er morgen? En overmorgen? Zal onze economie failliet gaan? En de banken? We waren toen ook een van de eerste landen die in de problemen kwamen in Europa. De onzekerheid nu is anders, en we hebben iets meer tijd. Toen waren wij het die 31 dagen op 31 werkten, 15 uur per dag en met drie à vier uur slaap. Nu zijn het de dokters en het verplegend personeel die corona te lijf gaan. Dat verdient enorm veel respect.’
