Vijftien landen willen van Azië een reusachtige vrijhandelszone maken. India past: het vreest overspoeld te worden door goedkope, Chinese producten.Vijftien van de zestien landen die onderhandelen over een groot Aziatisch handelsblok, zijn eruit. Volgend jaar willen ze hun handtekening zetten onder de overeenkomst. Slechts één land heeft zich teruggetrokken. India houdt, ondanks aandringen, vast aan importtarieven en handelsbarrières. Premier Narendra Modi kon zich niet vinden in de voorwaarden die de andere landen naar voren schoven. En die wilden op hun beurt geen water in de wijn doen.
De voornaamste reden is dat India niet bereid is om aartsrivaal China zonder belemmeringen op zijn markten toe te laten. Van de vijftien partners is de Volksrepubliek verreweg de belangrijkste. India wil zijn landbouw en dienstensector beschermen. Het land is ook bang overspoeld te worden door goedkope Chinese goederen. Modi verwees bij de bekendmaking van de terugtrekking naar het principe van Mahatma Gandhi: bij twijfel moet het belang van de armsten altijd het zwaarst doorwegen. In die zin kon Modi niet anders dan de deur dichttrekken, zei hij.
Op zijn Trumps
Met het afhaken toont Modi dat hij een meer nationalistische koers wil varen dan zijn voorganger, Manmohan Singh. Hij was het die in 2012 de onderhandelingen over het akkoord aanvatte. Maar ook Singhs Congrespartij is nu tegen de Indiase deelname gekant. Modi’s partij, de nationalistische BJP, vaart al van oudsher een meer protectionistische koers.
Voorstanders van de deal zeggen dat de beslissing een gemiste kans is. India dreigt investeringen mis te lopen, en consumenten zullen meer moeten betalen dan met de Indiase deelname het geval zou zijn geweest. Maar Modi hoopt met zijn protectionistische koers vooral electoraal te scoren. ‘Modi benadert handelsdeals net als Trump’, schreef Bloomberg.
Het akkoord wordt omschreven als de grootste vrijhandelsovereenkomst ter wereld. De landen die eraan meedoen, herbergen bijna een derde van de wereldbevolking. Met India erbij zou dat zelfs de helft zijn geweest. Voor China is de deal een goede zaak, nu de handel met de Verenigde Staten steeds minder soepel verloopt. De VS hebben zich teruggetrokken uit een ander handelsakkoord, het Trans-Pacific Partnership (TPP) en hebben zelfs een handelsoorlog met China ontketend. Vooral nu India heeft afgehaakt, zal China meer dan ooit zijn economische stempel kunnen drukken op het Aziatische continent. Nu al is China de belangrijkste handelspartner voor de meeste van de andere deelnemers aan het verdrag.
‘Een povere deal’
De vijftien landen die wel doorgaan met het Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP), zijn de tien landen van het Aziatische samenwerkingsverband Asean, aangevuld met China, Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland. Ze zijn het na zeven jaar onderhandelen eens geworden over de twintig hoofdstukken van het akkoord, en hopen volgend jaar daadwerkelijk van start te kunnen gaan.
Als India zich alsnog wil aansluiten, kan dat altijd in een later stadium. Japan drong er gisteren op aan dat dat snel gebeurt. Dat land wil graag nauwer samenwerken met India, om een tegenwicht te kunnen bieden tegen de groeiende dominantie van China.
Hoewel het RCEP een groot deel van de wereld betreft, is het akkoord minder vergaand dan andere overeenkomsten. De Amerikaanse minister van Handel Wilbur Ross noemde het ‘een povere overeenkomst, niet echt een vrijhandelsverdrag zoals TPP of onze verdragen met Zuid-Korea en Japan’. Het klopt dat RCEP vooral over het wegwerken van importtarieven en handelsbarrières gaat, niet over bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden, milieustandaarden of harmonisering van productnormen.
