Ruikt u dat? Het is de geur van nieuwe boekentassen. Van weerbarstig kaftpapier, tranen aan de schoolpoort en met liefde gevulde brooddozen. Het is bijna 2 september, de eerste schooldag. Maar wat kost dat eigenlijk, een kind in het basisonderwijs?
Gratis: het noodzakelijke
Het basisonderwijs in Vlaanderen is in principe gratis. Scholen mogen sinds 2001 geen kosten aanrekenen voor de inschrijving of voor zaken die nodig zijn om de eindtermen te halen. We schrijven in principe, want hoewel vastgelegd in de Grondwet, blijkt zo’n zinnetje voor interpretatie vatbaar.
Zo bleek uit een studie van het Hiva dat in het schooljaar 2005-2006 ouders gemiddeld 326,60 euro per jaar betaalden voor een kind in het basisonderwijs, maaltijden en opvang niet meegerekend. Het decreet Kostenbeheersing (2007) bracht duidelijkheid: de zaken waar een school geen kosten voor mag aanrekenen, werden vastgelegd in een officiële lijst. Een bloemlezing: meetmateriaal (lat, geodriehoek, …), passer, schrijfgerei, tekengerief, ICT-materiaal (computer, software, …), bewegingsmateriaal (klimtoestellen, driewieler, …), handboeken, fotokopieën, software … Opgelet: dit wil niet zeggen dat de school al dit materiaal verplicht moet aanbieden, wel dat ze er geen kosten voor mag aanrekenen.
Maximumfactuur
Krijgen ouders met kinderen in het kleuter- en basisonderwijs dan nooit meer een factuur? Toch wel. Het staat scholen vrij om activiteiten te organiseren of materialen aan te kopen die niet strikt noodzakelijk zijn voor de eindtermen. Denk bijvoorbeeld aan een schoolreis, zwemmen of een toneelbezoek.
Voor dit soort kosten mag een school dit schooljaar maximaal 45 euro (kleuters) of 90 euro (lagere school) aanrekenen. Deze zogenaamde ‘scherpe maximumfactuur’ wordt jaarlijks geïndexeerd.
Niet al het materiaal dat u voor school aankoopt, valt automatisch onder de maximumfactuur. Alles hangt af van de opties die u als ouder krijgt. Als de school beslist welk materiaal het moet zijn, en u krijgt geen kans om een goedkoper alternatief te zoeken, dan valt het onder de maximumfactuur. Neem bijvoorbeeld een schooluniform: moet u als ouder een specifieke trui of T-shirt aankopen, dan valt dit onder de 45 of 90 euro per jaar. Maar wanneer er gevraagd wordt naar ‘een wit T-shirt’ of ‘een blauwe trui’, gelden er geen restricties.
Voor meerdaagse uitstappen in het lager onderwijs die gedeeltelijk binnen de schooluren vallen – denk bijvoorbeeld aan bosklassen – geldt de ‘minder scherpe maximumfactuur’ (maximaal 440 euro 2019-2020). Deelname is hier niet verplicht.
Bijdragen
Voorts bieden scholen vaak nog een hele reeks niet-verplichte zaken aan: warme maaltijden, drankjes, middagtoezicht (‘reftergeld’), buitenschoolse opvang, abonnementen op tijdschriften, fluohesjes, …
Voor deze diensten bestaan geen maximumbedragen, maar scholen zijn wel verplicht vooraf een bijdragelijst op te maken met tarieven, zodat ouders de kosten kunnen inschatten. Vaak staan hierin ook bijzondere regelingen voor minder gegoede ouders.
‘We hebben binnen GO! geen afspraken over de tarieven, dat bepalen de scholengroepen zelf’, zegt afgevaardigd bestuurder Raymonda Verdyck. ‘Maar we stimuleren scholen om een kostenbeleid te ontwikkelen zodat er niemand uitgesloten wordt. We sensibiliseren ook onze leerkrachten in die zin.’
In het Brusselse kost een jaar lang warme maaltijden (2,60 euro, 140 dagen) en reftergeld (70 euro) gemiddeld 434 euro. Op basis van enkele bijdragelijsten berekenden we nog enkele gemiddelden: naschoolse opvang kost zo’n 1 euro per uur, voor de klasfoto telt u 2,50 euro neer en een abonnement op Zonnekind komt op ca. 38 euro.
Andere kosten
Schoolkosten beperken zich niet tot de schoolfactuur. Hoewel niet ‘strikt noodzakelijk’ koopt zowat elke ouder minstens eenmaal een schooltas (39,95 euro), een pennenzak (5 euro), kaftpapier (1 à 3 euro), een brooddoos (3 à 10 euro) en een drinkfles (3 à 15 euro). En hoewel scholen bij de start gratis schrijfgerei moeten voorzien, halen veel latjes en pennen het einde van het jaar niet. De kans is groot dat u die dus alsnog in huis moet halen (5 euro).
Een kleine rondvraag op Facebook wijst ons verder op cadeautjes voor juffen en meesters, sponsortochten en traktaties op verjaardagen. Voor deze extra kosten grijpen we terug naar de eerder vermelde studie van het Hiva. Die berekende onder meer de gemiddelde vervoerskosten (89,14 euro) en de gemiddelde uitgaven aan financiële steunacties voor het goede doel (5,06 euro), verkopen (14,38 euro) en schoolevenementen (44,86 euro).
Besluit
Een jaar basisonderwijs kost gemiddeld 722,39 euro, naschoolse opvang en zee- of bosklassen niet meegerekend. Als uw inkomen voldoet aan de inkomensvoorwaarde, krijgt u vanaf dit schooljaar automatisch een schooltoeslag van uw uitbetaler van het Groeipakket. Deze bedraagt 103 euro voor kleuters en 121 tot 244 euro voor kinderen in het lager onderwijs.
