‘Een bank op de tien zal snel verdwijnen’
Nieuwe technologie, veranderend consumentengedrag en de impact van nieuwe spelers gaan traditionele financiële instellingen hard treffen. Consultancybureau A.T. Kearney voorspelt dat een op de tien banken binnen de vijf jaar verdwijnt.
De voornaamste reden voor het sombere beeld zijn de dalende inkomsten van de banken. Hoewel de transactievolumes van de banken stijgen, dalen de inkomsten per klant sterk. Tussen 2008 en 2018 werd er 11,00 % minder verdiend. Maar ook het businessmodel zelf staat onder enorme druk, mede door het lagerentebeleid van de Europese Centrale Bank. Volgens A.T. Kearney zullen niet alle banken deze inkomensdaling overleven. Een op de tien zal zelfs verdwijnen, schrijft het consultancybureau in zijn rapport ‘European Retail Banking Radar 2019’. In deze tienjarige studie houdt het bureau in totaal 92 banken tegen het licht. 50 instellingen in West-Europa en 42 in Oost-Europa. De gegevens zijn ontleend aan officiële bankgegevens van januari 2007 tot december 2018. De consultant noemt wel geen namen van banken.
Het sluiten van kantoren is een kortetermijnoplossing om de inkomsten per klant te verbeteren, maar op termijn niet genoeg om te overleven, schrijft de consultant in een toelichting. Het is een feit dat – ook bij ons – het bankenlandschap snel en ingrijpend wijzigt. Telde ons land tien jaar geleden nog 7.744 kantoren, dan is dat aantal vandaag al gezakt tot 5.133. En de teller gaat verder bergafwaarts, getuige de recente aankondigingen van de grootbanken. Ook het personeelsbestand ging mee in dalende lijn: de teller stond eind 2017 op 52.000 personeelsleden, tien jaar geleden waren dat nog ruim 61.500 werknemers. “De cijfers van het rapport zijn eerder een trendbevestiging”, zegt Isabelle Marchand van sectorfederatie Febelfin. “Sinds 2010 zijn in de eurozone 28,00 % van de banken verdwenen.” De Belgische banken zitten wel in het betere peloton, met een gemiddeld rendement op hun investeringen van 8,60 %. In de eurozone is dat 6,00 %.
Traditionele banken zouden, sterker dan ze nu al doen, moeten inzetten op vernieuwing en digitalisering. Dat weten die banken zelf ook wel natuurlijk, maar de kostprijs die daaraan verbonden is, werkt als een handrem. Toch zit het aantal mobiele abonnementen stevig in de lift. In een jaar tijd groeide het aantal gebruikers van mobiele apps met 1,1 miljoen naar ruim 7 miljoen gebruikers. Zeggen dat de banken stilzitten, klopt dus niet.
Nieuwe banken hebben het wat dat betreft wel een stuk makkelijker. Zij hebben noch de overhead – personeel en bakstenen – waar oude banken mee kampen, noch de technologische achterstand. Die onlinebanken zagen tussen 2011 en 2018 hun klantenbestand in Europa toenemen tot 15 miljoen rekeninghouders. De bekende retailbanken verloren in dezelfde periode twee miljoen klanten. A.T. Kearney verwacht in zijn rapport dat tegen 2023 zowat 85 miljoen consumenten een rekening zullen hebben bij een onlinebank. Dat komt neer op 20,00 % van de Europeanen.
De millennials leven met hun ‘bank in the pocket’ en zien meer heil in de zogeheten neobanken – honderd procent digitaal, lage kosten en gericht op mobiel. Daarnaast wordt de komst van PSD2, de Europese richtlijn die consumenten de macht over hun betaaldata geeft en daarmee ook de deur opent voor nieuwe financiële aanbieders, gezien als een van de drijvende krachten naar meer vernieuwing in de sector. De Amazons of Alibaba’s van deze wereld die ook rechtstreeks betaalverkeer mogelijk zullen maken, zonder dat die daarom zelf bankier gaan spelen. Ze zouden wel gek zijn, gezien de strenge regels en hijgende toezichthouders.
De komende vijf jaar zullen de inkomsten van de banken dus zo verder onder druk komen te staan, stelt het rapport. Het is in dat licht niet verrassend dat de studie een verdere inkrimping ziet van het aantal banken, hetzij via sluitingen of gedwongen internationale fusies. Die voortekenen zijn er nu al: het Nederlandse ING wedijvert met het Italiaanse UniCredit om de Duitse Commerzbank. Wie volgt?
