Ondanks de wettelijke voorschriften vullen 7.000 van de 20.000 bedrijven in hun sociale balans niet in hoeveel ze aan mannen en vrouwen betalen.
Onder toenmalig minister van Werk Monica De Coninck (SP.A) voerde België in 2012 als eerste land ter wereld een loonkloofwet in, voluit de ‘Wet ter bestrijding van de loonkloof tussen mannen en vrouwen’. Zo moesten functieclassificatiesystemen genderneutraal gemaakt worden – gedaan met ‘poetsvrouw’ en ‘vuilnisman’. Bedrijven moesten ook een bemiddelaar aanstellen die klachten over ongelijke verloning kan aankaarten bij de bedrijfsleiding.
En de wet verplicht bedrijven om de loongegevens te publiceren, opgesplitst naar mannelijke en vrouwelijke personeelsleden. Dat moet gebeuren in de sociale balans. Maar van de 20.000 bedrijven die een volledige sociale balans moeten neerleggen, maakten er maar 13.000 die opsplitsing, blijkt uit gegevens van Trends Business Information.
Een deel daarvan is mogelijk vrijgesteld; een bedrijf dat maximaal drie personen van een geslacht in dienst heeft, hoeft de opsplitsing niet te maken, omdat het loon dan rechtstreeks aan een persoon gekoppeld zou kunnen worden. ‘Maar dat zal echt niet bij alle zevenduizend het geval zijn’, reageert Inga Verhaert, voorzitter van de progressieve vrouwenbeweging Zij-kant. ‘De rapportering laat te wensen over.’
Het ontbreekt de loonkloof aan een handhavingsbeleid, zegt ze. ‘De loonkloofwet heeft geen tanden. De uitvoeringsbesluiten die dat mogelijk moesten maken, zijn er niet gekomen. Dat is een gemiste kans. Daardoor hebben we de eer van de eerste volwaardige loonkloofwet ter wereld toch aan IJsland moeten laten.’
Discriminatie?
Uit de gegevens blijkt dat in 45,00 % van de bedrijven mannen per uur gemiddeld ongeveer even veel kosten als vrouwen. In 20,00 % bestaat er een omgekeerde loonkloof. In 35,00 % krijgen mannen wel nog altijd meer, in 23,00 % is dat zelfs meer dan een tiende meer.
Dat zegt overigens niets over discriminatie. In een bedrijf waar vrouwen gemiddeld genomen meer verdienen, omdat ze bijvoorbeeld hogere functies bezetten, kan het nog altijd zijn dat een man voor dezelfde functie meer betaald wordt. Omgekeerd kan een bedrijf waar mannen meer verdienen, zijn vrouwelijk personeel correct betalen – alleen bezetten de vrouwen er lagerbetaalde functies.
Een omgekeerde loonkloof duikt steeds vaker op. Jonge, single vrouwen zonder kinderen verdienen in ons land gemiddeld genomen meer dan hun mannelijke leeftijdsgenoten, omdat ze vaker hoogopgeleid zijn, blijkt uit het jaarlijkse Loonkloofrapport opgesteld door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Als vrouwen trouwen en kinderen krijgen, verandert dat.
Vrijwillig deeltijds?
Verhaert wijst er nog op dat uurlonen maar een deel van het plaatje zijn. Want veel vrouwen werken deeltijds en kunnen dus ondanks een hoger of gelijk uurloon toch minder overhouden aan het einde van de maand.
‘Dat dat hun eigen keuze is? Slechts een kleine minderheid van de deeltijds werkende vrouwen zegt dat ze dat ook zo wensen. De anderen zeggen geen andere keuze te hebben, omdat er geen betaalbare kinderopvang is of omdat ze voor hun ouder wordende ouders zorgen. En bedrijven kunnen daar wel degelijk een rol spelen’, zegt Verhaert. ‘Door bijvoorbeeld niet meer met de wenkbrauwen te fronsen als een man ouderschapsverlof vraagt.’
