ANALYSE Belgische banken klagen over de druk op hun inkomsten, maar boeken flink stijgende winsten. Toch ziet de toekomst er uitdagend uit.
Banken klagen graag over Mario Draghi, maar het soepele geldbeleid levert hen ook een flinke stuiver op. De economie draait op een behoorlijk toerental en dat is ook voor de banken goed nieuws.
De vraag naar kredieten is hoog dankzij het meer optimistisch ondernemingsklimaat en er worden ook nog eens weinig verliezen geboekt op de uitstaande kredietportefeuille. De verliezen op slechte kredieten zijn nog nooit zo laag geweest. KBC Groep kon zelfs per saldo geld terugnemen uit de provisiepot, dat is onuitgegeven. Vroeg of laat gaan de dotaties aan de stroppenpot allicht opnieuw de hoogte in, maar ondertussen genieten alle banken van uitzonderlijk lage verliezen op hun kredietportefeuille. Bij KBC Groep is de terugname van Ierse kredietvoorzieningen zelfs een soort vast inkomen aan het worden.
Kredietmachine draait
Omdat alle banken te veel liquiditeiten hebben, ook al een gevolg van het soepele geldbeleid van de ECB, proberen ze allemaal zo veel mogelijk kredieten te verstrekken. Overtollig geld bij de ECB plaatsen, kost zelfs geld. En dus draait de kredietmachine op volle toeren. ING België bijvoorbeeld kon de totale omloop van zijn kredietportefeuille met 7,00 % verhogen tot 94,7 miljard euro. Een prestatie waar de nieuwe ceo Erik Van den Eynden trots op is.
Toch moest ING België als enige grootbank in België een winstdaling bekendmaken. Maar dat heeft alles te maken met de Luxemburgse veroordeling wegens kasgeldfraude in het dossier Hugo Van Praag. Een zaak waar de bank geen provisie voor had aangelegd. De bank is wel in beroep gegaan tegen de veroordeling. Omgekeerd had ING België een jaar eerder belangrijke eenmalige inkomsten.
De concurrentie in de kredietmarkt is groot en dus is het maar de vraag of de vele kredieten die vandaag aan soms vrij geringe marges worden toegestaan, op langere termijn een goede zaak zullen blijken te zijn. Maar dat is nu eenmaal de kern van bankieren: spaargeld omzetten in kredieten. Opvallend is dat Belfius, dat zich vooral profileert als een bank voor particulieren en overheden, een flink tandje heeft bijgestoken in de bedrijvenmarkt. Het team werd er verdubbeld. De uitstaande kredieten in de bedrijvenmarkt stegen bij Belfius in de eerste jaarhelft met 11,00 %.
Kaarten zijn herschud
Belfius zegt nadrukkelijk dat het zaken wil doen met Belgische bedrijven. Grote buitenlandse bedrijven interesseren de bank niet. Dat geeft aan dat de kaarten in de Belgische bankenmarkt structureel zijn herschud als gevolg van de bankencrisis. KBC en Belfius zien zichzelf als de enige lokale grootbanken die nog de taal van de Belgische bedrijven spreken. BNP Paribas Fortis en ING België worden weggezet als lokale antennes van buitenlandse banken, waar alle belangrijke beslissingen elders worden genomen.
Belfius lijkt zich meer en meer aan KBC te spiegelen, maar blijft toch enkele maatjes kleiner. De staatsbank maakte vorig jaar bekend dat ze een eigen versie van het succesvolle bankverzekeringsmodel van KBC in de markt wil zetten. In een markt waar de rente-inkomsten dalen, kan de verkoop van verzekeringscontracten helpen de inkomstenstroom op peil te houden. Zeker bij KBC was dat in de eerste jaarhelft het geval. De verkoop van beleggingsproducten en het aanbieden van diensten inzake vermogensbeheer, zijn andere manieren om extra inkomsten te genereren. Belfius is zelfs gestart met de verkoop van appartementen.
‘Niet zelfgenoegzaam zijn’
Dat het goede tijden zijn voor de banken, ontkent ook Johan Thijs, ceo van KBC Groep, niet. Op de vraag wat de grootste bedreiging is voor KBC, een van de rendabelste banken in Europa, zei Thijs resoluut ‘zelfgenoegzaamheid’. ‘En ik zal zorgen dat het niet zo ver komt’, voegde hij er prompt aan toe. Thijs schetste ook een tweede uitdaging: banken moeten binnenkort allicht concurreren met concurrenten die ze vandaag nog niet kennen. Vooral de grote techbedrijven worden met argusogen gevolgd.
Digitaal bankieren wint steeds meer vaart en dat zet druk op het kantorennet en het personeel. Zijn al die kantoren nog wel nodig en hebben we voldoende technologievaardige medewerkers, vragen banken zich af. Het voorbeeld van ING, dat vorig jaar de hakbijl bovenhaalde, wordt voorlopig door niemand gevolgd. BNP Paribas Fortis zei gisteren niet op de ontwikkelingen vooruit te willen lopen, maar zijn net geleidelijk aan te passen. Op jaarbasis verdwijnen dertig tot veertig kantoren. Diezelfde bank zegt wel dat de directe verkoop in opmars is. Nu is dat een kwart van de totale verkoop, maar tegen 2020 moet dat de helft worden. Parallel met de opmars van de directe verkoop is er de vraag naar meer flexibele callcenters die de verkoop ook na de reguliere kantooruren moeten ondersteunen.
Banken blijven ten slotte klagen over de hoge bankentaksen die een aanzienlijk deel van hun werkingskosten uitmaken. Omdat de meeste banken, als gevolg van onder meer de bankencrisis, nog altijd flink wat fiscaal recupereerbare verliezen hebben, worden de scherpste kantjes daarvan afgevijld.
