Hoe groot is de loonkloof tussen mannen en vrouwen? De Oeso houdt het op 3,30 %, een wereldrecord. Eurostat zegt 6,50 %, goed voor een plaats in de Europese top-5. De FOD Economie komt uit op 5,00 %. De campagne voor Equal Pay Day is gebaseerd op 20 procent. En voor jongeren en werknemers in de overheidssfeer is de loonkloof zelfs negatief.
Het moge duidelijk zijn: dé loonkloof bestaat niet. Sommige verschillen zijn rekenkundig van aard. De Oeso gaat bijvoorbeeld uit van het mediane loon, Eurostat van het gemiddelde. En het cijfer waar Equal Pay Day zijn campagne op heeft gebaseerd, gaat niet uit van lonen, maar van inkomsten.
Een cruciaal verschil. Zelfs als een man en een vrouw exact hetzelfde loon krijgen, kan er nog een verschil zijn. Omdat de vrouw deeltijds werkt en de man niet. En vrouwen werken vaker deeltijds dan mannen. Dus is ook dat een element van de loonkloof, vindt Vera Claes, organisator van de Equal Pay Day.
Daar kun je over discussiëren. Veel vrouwen zijn blij dat ze door deeltijds te werken, tijd hebben om hun kinderen op te voeden. Claes vindt deeltijds werken prima, maar verdedigt de stelling dat mannen en vrouwen daar in gelijke mate gebruik van moeten maken. Waarom zijn het bijna nooit de mannen die een deel van hun loon inleveren om voor de kinderen te kunnen zorgen? Een terechte vraag, die ook weer een tegenvraag oproept: willen vrouwen dat wel?
Een andere reden waarom dé loonkloof niet bestaat, is dat de breedte ervan varieert naargelang van leeftijd en sector. In de openbare sector is de kloof vrijwel afwezig, bij jongere werknemers zelfs negatief. Dat komt doordat er meer meisjes dan jongens afstuderen van de universiteiten. Aan het begin van hun carrière zijn vrouwen dus oververtegenwoordigd in hoogopgeleide banen. Maar blijft dat ook zo als hun carrière vordert? Het antwoord is negatief als we nu naar het carrièreverloop van beide geslachten kijken. Vrouwen werken korter dan mannen. Ze onderbreken hun loopbaan vaker. En bovendien stoten ze minder vaak door naar leidinggevende functies aan de top van het bedrijfsleven.
Het probleem is dus niet zozeer een loonkloof, maar een loopbaankloof. Die laatste term komt van Walter Janssens van de Hay Group, een bedrijf dat ondernemingen adviseert over hun loonbeleid. Uit interne studies van de Hay Group blijkt dat de hoge en best betaalde functies maar voor 12 procent door vrouwen worden ingevuld.
En behalve de loonkloof en de loopbaankloof is er ook nog eens de pensioenkloof. Daar besteedde de SP.A gisteren aandacht aan met een studiedag. Door de manier waarop de pensioenberekening in elkaar zit, worden vrouwen systematisch benadeeld. Een lager loon, een korte loopbaan, veel onderbrekingen: daar heeft het pensioen onder te lijden. Bovendien leven vrouwen langer, waardoor ze vaker zijn aangewezen op een overlevingspensioen.
En om het plaatje helemaal compleet te maken, is er ook nog eens de zakgeldkloof. Jongens krijgen gemiddeld vijf euro meer zakgeld dan meisjes. De oorzaak: ze kunnen beter onderhandelen met hun ouders. Jong geleerd is oud gedaan.
