Voor een op de drie Vlaamse huishoudens was het in 2018 zeer moeilijk tot onmogelijk om te sparen. Dat blijkt uit een grootschalige bevraging van consumentenorganisatie Test-Aankoop. Hun besluit: ‘De koopkracht staat wel degelijk onder druk.’
Heel wat Belgen hebben het niet onder de markt om aan het einde van de maand een spaarcentje opzij te plaatsen. 39,00 % van de Belgische huishoudens geeft aan dat het in 2018 ‘zeer moeilijk’ tot ‘onmogelijk’ was om te sparen, voor de Vlaamse gaat het om 33,00 %. Tel daar de huishoudens bij die aangeven dat het ‘eerder moeilijk’ was en de teller komt op respectievelijk 68,00 en 62,00 %. De Belg heeft spaarlast, zoveel is duidelijk.
De cijfers komen uit een nieuwe consumentenbarometer van Test-Aankoop. Aan 3.370 mensen van 25 tot en met 79 jaar werd eind vorig jaar gevraagd hoe comfortabel hun uitgaven waren in 2018 en hoe moeilijk ze die inschatten voor 2019. Het panel is representatief, na weging voor leeftijd, geslacht, opleiding en woonplaats. Naast 37 verschillende kostenposten binnen zes hoofddomeinen zoals gezondheid of voeding – zie verderop in deze krant – werd ook gepolst naar het (on)vermogen om te sparen.
Het zijn vooral Brussel (40,00 %) en Wallonië (49,00 %) die de slinger voor België zo ver laten doorslaan, zegt woordvoerder Simon November van Test-Aankoop over de opvallend hoge cijfers. “Zeker in Henegouwen, Luxemburg en de hoofdstad zien we dat de financiële marge bij mensen heel erg in het gedrang komt.” Al vindt hij de positie van Vlaanderen als ‘beste leerling van de klas’ niet meteen geruststellend. “Draai of keer het zoals je wil: deze cijfers geven aan dat de koopkracht wel degelijk onder druk staat.”
Is dat wel zo? Een studie van de KU Leuven bracht eind vorig jaar aan het licht dat de koopkracht door het regeringsbeleid tussen 2014 en 2020 met 5,20 % stijgt. Alleen gaat de 50,00 % laagste inkomens er minder op vooruit dan de 50,00 % hoogste. Onderzoek van econoom Philippe Defeyt (Universiteit van Namen) toonde dan weer aan dat koopkracht soms misleidt. Goederen waarvan de prijzen de voorbije twintig jaar weinig stegen, zoals kleding of meubels, worden namelijk minder vaak geconsumeerd. Voor frequente uitgaven zoals water, elektriciteit of autobrandstoffen zijn de prijzen tot drie keer sneller gestegen dan de gemiddelde prijs. Mensen met de laagste inkomens besteden zo tot 80,00 % van hun centen aan energie, voeding en huur alleen.
“Deze regering heeft dan wel een taxshift verwezenlijkt die ervoor zorgt dat mensen netto meer overhouden, maar aan het einde van de maand is de spoeling voor velen van hen duidelijk erg dun, blijkt uit deze enquête”, zegt November, die beaamt dat onze financiën wellicht meer onder druk staan doordat het maatschappelijke basispakket is uitgebreid. “Telecomuitgaven, waarvan we weten dat ze in ons land erg hoog liggen, moet je vandaag de dag maken om volwaardig deel uit te maken van de maatschappij.”
Volgens November is een belastinghervorming noodzakelijk om mensen meer marge te geven voor duurzame keuzes. “Internationale instellingen zoals het IMF manen België al jaren aan om een deel van de lasten op arbeid te verschuiven naar consumptie, milieu en vermogen. Iemand die meer overhoudt, heeft meer te besteden aan gezond eten, een zuinigere wagen of isolatie voor het huis.”
