De Europese Unie en Japan zetten hun handtekening onder ‘de grootste vrijhandelszone ooit’, goed voor 600 miljoen inwoners. Daarmee sturen ze een duidelijke boodschap naar de protectionist Donald Trump.
Vijf jaar duurden de onderhandelingen tussen de EU en Japan over een historisch vrijhandelspact tussen beide economische blokken. Door het akkoord ontstaat ‘de grootste vrijhandelszone ooit’, goed voor 600 miljoen mensen en een derde van de wereldeconomie. En dus waren er gisteren in Tokio, waar het akkoord officieel werd ondertekend, alleen maar lachende gezichten te zien.
Het vrijhandelsakkoord gaat ver, erg ver. Binnenkort vervallen langs beide kanten maar liefst 99 procent van de uitvoerrechten en andere handelsbelemmeringen, zij het iets sneller in Europa adan in Japan. De belangrijkste uitzondering is de import van rijst, omdat dit in Japan cultureel en politiek nog te gevoelig ligt.
1. Waarom is dit bilaterale handelsakkoord zo belangrijk?
Niet alleen wegens de omvang, maar vooral wegens de symboliek en de timing. Het vrijhandelsakkoord komt op een moment waarop een wereldwijde handelsoorlog tussen de VS en China, met de EU als ‘collateral damage’, steeds dichterbij komt. Dit nieuwe akkoord – waarbij in de marge ook nog een belangrijk akkoord werd gesloten over de onderlinge uitwisseling van privédata tussen Japan en de EU – moet een bres opwerpen tegen het opkomende protectionisme onder impuls van president Trump.
EU-president Donald Tusk spaarde gisteren de grote woorden niet. ‘Dit handelsakkoord is een licht in de toenemende duisternis van de internationale politiek’, zei hij. Mogelijk krijgt het nog navolging. Zowel de EU als Japan is nog volop in gesprek met andere landen over bilaterale en/of regionale vrijhandelsakkoorden.
2. Wat wint Japan bij dit akkoord?
In de wandelgangen wordt het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Japan ook wel het ‘kaas voor auto’-akkoord genoemd. Voor de Japanners is deze historische deal namelijk vooral belangrijk voor hun auto-industrie. Europa heft vandaag nog een importtarief van 10 procent op Japanse auto’s, maar dat tarief zal de komende acht jaar geleidelijk aan worden afgebouwd naar nul.
Ook tal van andere Japanse producten, zoals machineonderdelen en vis, thee en meloenen, zullen voor de Europese consumenten een stuk goedkoper worden. De Japanse premier, Shinzo Abe, hoopt dan ook dat het vrijhandelsakkoord de Japanse economie met 1 procent zal doen groeien.
3. Wat betekent dit voor Europa?
Europese exportbedrijven zullen op hun beurt elk jaar 1 miljard euro aan importtarieven zien vervallen, waardoor ook zij hopen minstens 30 procent meer producten in Japan te kunnen verkopen. Europa voert vooral landbouwproducten uit naar het land van de rijzende zon, zoals wijn, varkensvlees, chocolade en kaas. De Japanse invoertarieven daarop schommelen vandaag nog tussen de 15 en 40 procent. Als die wegvallen, hoopt Europa de export van voedingsproducten naar Japan op termijn zelfs te kunnen verdrievoudigen. Opmerkelijk ook, de geografische herkomst van een rist landbouwproducten, gaande van Prosecco tot Jambon d’Ardenne, wordt straks ook in Japan beschermd.
4. Hoe belangrijk is dat voor de Belgische economie?
Ook voor de belangrijkste Belgische exportproducten naar Japan zullen zowat alle douanerechten afgeschaft worden. Een kleine tweeduizend Belgische bedrijven, hoofdzakelijk kmo’s, exporteren voor bijna 3,3 miljard euro naar Japan, waarvan 1,3 miljard euro aan chemische producten. Maar ook voor transportmaterieel, optische instrumenten, machines en voeding (vooral chocolade, bier en diepvriesfrieten) is Japan een belangrijke afzetmarkt.
5. Wanneer treedt het Japans-Europese vrijhandelsakkoord in werking?
In de herfst van 2019. Het akkoord moet namelijk nog worden goedgekeurd door de regering van Japan en de verschillende EU-landen én door het Europees Parlement.
