IN 4 VRAGEN — BBP ANDERS BEREKEND
Ons land telt voortaan ook de cijfers van drugshandel en prostitutie mee om de omvang van onze economie, het bbp, te berekenen
Wat een vreemd idee!
Het Italiaanse Bureau voor Statistiek maakte enkele maanden geleden bekend dat het vanaf september 2014 drugshandel, prostitutie en smokkelwaar in zijn bruto binnenlands product (bbp) opneemt. Dat leidde wereldwijd tot hoongelach, maar dat is feitelijk het gevolg van een Europese richtlijn. In het najaar wordt van alle EU-landen verwacht dat ze hun bbp herberekenen volgens het ‘European system of accounts’ dat in 2010 werd opgesteld. Dat document stipuleert onder meer dat illegale economische handelingen in het bbp moeten worden opgenomen, voor zover alle partijen met de transactie akkoord gaan. Drugshandel en vrijwillige prostitutie dragen dus bij aan de economie, diefstal en gedwongen prostitutie niet.Intussen publiceerde ook het Britse Bureau voor Statistiek een rapport waarin het berekende dat prostitutie en drugs 10 miljard pond (12,3 miljard) euro ‘toevoegt’ aan de Britse economie. Ook Nederland voerde al nieuwe berekeningen uit. Onze noorderburen voegen aan hun cijfers voor ‘detailhandel’ 745 miljoen euro toe als handelsmarge op drugs. Bij ‘overige dienstverlening’ tellen ze 861 miljoen euro bij voor prostitutie.
Een bbp is altijd wat gokken
Het bruto binnenlands product is volgens Wikipedia ‘de totale geldwaarde van alle in een land geproduceerde finale goederen en diensten gedurende een bepaalde periode (meestal een jaar)’. Dat is gemakkelijker gezegd dan berekend. Het resultaat is geen optelsom van alle rekeningen die in één jaar uitgeschreven zijn, maar een complex geheel van schattingen en boekhoudkundige formules. Niet alle economen zijn het erover eens dat het bbp een nuttige indicator is van de gezondheid van een economie, maar bij gebrek aan betere modellen wordt het massaal gebruikt.Het is belangrijk dat deze berekening in alle landen zo veel mogelijk op dezelfde manier gebeurt, zodat de verschillende economieën correct vergeleken kunnen worden. In de Europese Unie is dat extra belangrijk omdat de lidstaten in 1992 in het Verdrag van Maastricht een begrotingsdiscipline afspraken. Die houdt in dat elke lidstaat ernaar streeft geen begrotingstekorten groter dan 3 procent van het bbp te laten ontstaan.
Wat betekent de berekening voor ons?
Dat weten we niet precies. De methodologie voor de nieuwe berekening werd al ontwikkeld, maar op concrete resultaten is het nog enkele maanden wachten. Volgens eerdere prognoses zou de berekening van het bbp de Belgische economie 2 tot 3 % groter maken. Maar dat komt niet (alleen) omdat Belgen grote druggebruikers of hoerenlopers zijn. Er zijn nog andere wijzigingen aan de berekening van het bbp doorgevoerd. Zo gelden uitgaven voor research and development vanaf nu niet meer als kosten, maar als investeringen. En is ook meer aandacht voor de waarde van intellectueel eigendom, bijvoorbeeld van patenten. De illegale economie alleen zou naar schatting slechts 0,2 % aan de economie bijdragen. Dat betekent dat drugshandel en prostitutie in België in 2014 samen een geschatte toegevoegde waarde van ongeveer 780 miljoen euro hebben.
Is dit de eerste aanpassing aan het bbp ooit?
Neen, er zijn al eerder aanpassingen aan de berekening van het bbp gebeurd. Dat is ook de reden waarom het Italiaanse bericht snel de lachers op de hand kreeg. Italië voerde in 1987 een herberekening door, waardoor de Italiaanse economie in één klap met 18 % groeide en groter werd dan de Britse economie. Dat evenement – dat werd gevierd als ‘il sorpasso’ (de inhaling) – betekende niet dat Italië zijn zaken economisch op orde had.Recent herberekenden ook enkele Afrikaanse landen hun bbp. Zo zag Ghana in 2006 zijn bbp met 50 % toenemen. Nigeria presteerde twee maanden geleden nog sterker: door een verschuiving van het basisjaar voor prijsberekeningen werd de economie van dat Afrikaanse land in één klap 89 % groter. Nigeria stak daardoor Zuid-Afrika voorbij als grootste economie van Afrika.
